Abdullah ÇETİN, Serkan ÜNSAL

Öğretmen Algılarına GöreFark Oluşturan Öğretmen

Bu araştırma, fark oluşturan öğretmenlerin özelliklerini, yaptıkları faaliyetleri, yetiştirilmesi için yapılması gerekenleri, topluma katkılarını ortaya çıkarmak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseninde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Bilimleri bölümünde yüksek lisans yapan öğretmenlik deneyimine sahip 12 gönüllü öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda fark oluşturan öğretmenlerin meslektaşlarından ayrılan özelliklerinin, toplumsal sorunların çözümünde sorumluluk alma, güçlü olma/pes etmeme, problemlere pratik çözümler üretme, eleştirilere açık olma, kendine özgü duruşu olma olduğu tespit edilmiştir. Fark oluşturan öğretmenler, sosyal faaliyetler yaparak, toplumsal problemleri çözerek, topluma rehberlik ederek ve yenilik getirerek öğretmenler arasında fark oluşturmuşlardır. Tüm bunları yaparken rutinin dışına çıkma, prosedürlere takılmama gibi davranışlar sergilemişlerdir. Fark oluşturan öğretmenlerin yetiştirilmesi için hizmet içinde resmî prosedürlerin azaltılması, özgür/demokratik ortamların oluşturulması önerilirken hizmet öncesinde mesleğe, seçerek öğretmen alınması ve öğretim üyelerinin rol model olması önerilmektedir. Fark oluşturan öğretmenler; toplumsal bütünlüğün sağlanmasında, toplumsal kalkınmaya/gelişime rehberlik etmede, toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasında, bireylerin topluma kazandırılmasında ve bireylere değerleri kazandırmada katkı sunmaktadırlar.

Teachers Who Make a Difference According to Teachers’ Perceptions

This research aimed to explore the characteristics of the teachers who make a difference along with the ac tivities they did, the actions they took and the contributions they made to society. Having a qualitative research design,this research utilized a phenomenological design. The working group of the research consisted of 12 volunteer teacherswho completed their master degree at the department of Educational Sciences in Kahramanmaraş Sütçü İmam University during the 2018-2019 academic year and who had teaching experience. The research employed semi-structuredinterview form prepared by the researchers. Content analysis was used during data analysis. The teachers making adifference were found to differ from their colleagues with these characteristics such as taking responsibility in the solution of the social problems, producing practical solutions to problems, being open to criticism, having a unique personality. The teachers were determined to make a difference by doing social activities, solving social problems, guiding thesociety and bringing innovation. Besides, they demonstrated some behaviours like breaking out of the routine and notfollowing the procedures. Various recommendations were provided in order to raise teachers who make a difference.Formal procedures should be reduced and free/democratic environment should be created during in-service training,while teachers should be specifically selected for the profession and faculty members should be role models duringpre-service training. The teachers who make a difference contributed to the social integrity, development, meeting theneeds of the society, bringing individuals into society and making individuals gain values.

PDF

___

Ada , S. ve Ünal, S. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yayın No:13.
Ada, Ş. ve Akan, D. (2007). Değişim sürecinde etkili okullar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 343-373.
Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. Yayımlanmamış doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Akay, C. ve Ültanır, E. (2010). Andragojik temellere dayalı kolaylaştırılmış okuma-yazma eğitimi (KOYE) sürecine yönelik KOYE eğiticilerinin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 75-88.
Akçadağ, T. (2017). Köyde bir öğretim lideri: Dilek Livaneli. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 263-292.
Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001’e Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Alabaş, R., Kamer, T. ve Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. e-International Journal of Educational Research, 3(4), 89-107.
Alkan, C. (2000). Meslek ve öğretmenlik mesleği. V. Sönmez. (Hzl.). Öğretmenlik mesleğine giriş içinde (ss. 191-230). Ankara: Anı Yayıncılık.
Aslan, N. (2015). Öğretmenliğin meslek olarak seçilmesinde etkili olan temel unsurlar. International Journal of Social Science, 37(1) 53-64.
Başaran, A. ve Baysal, S. (2016). Öğretmen adaylarının ideal bir öğretmen hakkındaki görüşleri. Pegem atıf İndeksi, 029-44.
Bektaş, M. ve Pehlivan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin “yüksek lisans” kavramına yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 211-227.
Bell, B. ve Gilbert, J. (1994). Teacher development as professional, personal, and social development. Teaching and Teacher Education, 10(5), 483-497.
Berg, L. B ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. H. Aydın (Çev. ve Ed.). Ankara: Eğitim Yayınevi.
Bhargava, A. ve Pathy, M. (2014). Attitude of student teachers towards teaching profession. Turish Online Journal of Distance Education, 1(3), 27-36.
Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: a study employing the experience sampling method. Journal of Under graduate Science, 3, 147‐54.
Bolkan, S. ve Goodboy, A. K. (2015). Exploratory theoretical tests of the instructor humor-student learning link. Communication Education, 64, 45-64.
Borman, G. D. ve Rachuba, L. T. (1999). Qualifications and professional growth opportunities of teachers in high- and low-poverty elementary schools. The Journal of Negro Education, 68(3), 366-381.
Cochran-Smith, M. (2001). Constructing outcomes in teacher education: Policy, practice and pitfalls. Education Policy Analysis Archives, 9, 1-34.
Cogan, J. J. ve Pederson, P. V. (2001). The development of civic values: Case study of the United States of America. International Journal of Educational Research, 35, 61-76.
Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çelikten, M. ve Can, N. (2003). Yönetici, öğretmen ve veli gözüyle ideal öğretmen. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 253-267.
Çetin, A. (2017). Özel dershanelerden resmi okullara atanan ilköğretim fen bilimleri öğretmenleri üzerine bir durum çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Çetin, A. ve Ünsal, S. (2019). Öğretmen adaylarının değerlerle ilgili zihinsel yapıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 187-210.
Darling-Hammond, L. (2006). Constructing 21st century teacher education. Journal of Teacher Education, 57, 300-314.
Davenport, D. C. (2015). Examining peer perceptions of humorous communication in the college classroom. Yayımlanmamış doktora tezi. https://uknowledge.uky.edu/ comm_etds/42 adresinden erişilmiştir.
Demir, E. ve Demir, C. G. (2016). Öğretmenlik mesleğini algılama biçimleri ölçeği güvenirlik-geçerlilik çalışması. International Conference on New Horizons in Education, Vienna Austria, 3, 1-7.
Demir, Ö ve Acar, M. (1996). Sosyal bilimler sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları
Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
Duran, H. (2001). Bir meslek olarak öğretmenlik. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
Ekici, F. Y. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 658-665.
Göker, S. ve Gündüz, Y. (2017). Dünya ölçeğinde öğretmenlerin saygınlık statüsü ve özlük hakları. Millî Eğitim, 213, 177-196.
Gömleksiz, M. N. (2004). Öğretmenlik mesleğinin nitelikleri. M. Taşpınar (Hzl.). Eğitim bilimine giriş içinde (s. 152). Elazığ: Üniversite Kitabevi.
Grundy, S. ve Robinson, J. (2004). Teacher professional development: Themes and trends in the recent Australian experience. C. Day ve J. Sachs (Ed.). International handbook on the continuing professional development of teachers içinde (ss. 146-165). Berkshire: Open University Press.
Guerriero, S. (2017). Pedagogical knowledge and the changing nature of the teaching profession. Paris: OECD Publishing.
Gürk an, T. (1993). İlkokul öğretmenlerinin öğretmenlik tutumları ile benlik kavramları arasındaki ilişki. Ankara: Sevinç Matbaası
Hattie, J. 2003. Teachersmake a difference: What is there search evidence? Melbourne, Australia: Australian Council for Educational Research Annual Conference on Building Teacher Quality.
Hopkins, D. ve Stern, D. (1996). Quality teachers, quality schools. Teaching and Teacher Education, 12(5), 1-17.
Hotaman, D. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmen kişilik özelliklerine yönelik algılarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(2), 186-201.
Işıktaş, S. (2015). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 119-131.
Johnson, B. ve Christensen, L. (2012). Educational research quantitative, qualitative and mixed approaches. London: SAGE.
Karakelle, S. (2005) Öğretmenlerin etkili öğretmen tanımlarının etkili öğretmenlik boyutlarına göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 30(135), 1-10.
Kesner, J. E. (2005). Gifted children’s relation ships with teachers. International Education Journal, 6(2), 218-223.
Ko, J., Sammons, P. ve Bakku, M. L. (2013) Effective teaching: A review of Research and Evidence. Oxford: Routledge.
Korkmaz, G. ve Sadık, F. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tutumlarının sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 121-138.
Köktaş, S. K. (2003). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Nobel Yayınları.
Küçükahmet, L. (1998). Öğretim ilke ve yöntemleri (9. Baskı). İstanbul: Alkım Yayınları.
Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: SAGE
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. Baskı). Californiya: SAGE Publications.
Minor, L. C., Onwuegbuzıe, A. J., Witcher, A. E. ve James, T. L. (2002). Preservice teachers’ educational beliefs and their perceptions of characteristics of effective teachers. Journal of Educational Research, 96(2), 116-127.
OECD. (2005). Teachers matters. attracting, developing and retaining effective teachers-final report: Teachers matter. Paris: OECD.
Özkan, M. H. ve Arslantaş, İ. (2013). Etkili öğretmen özellikleri üzerine sıralama yöntemiyle bir ölçekleme çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 311-330.
Özoğlu, M. (2010). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Analizi, 17, 1-40.
Özpolat, V. (2010). Toplumsal değişme dinamiklerinin eğitim ve öğretmenlik mesleği üzerindeki etkileri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(20), 147-169.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Resmi Gazete. (1973). Milli eğitim temel kanunu. Resmi Gazete 5(14574), 5101-5113. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
Silverman, D. (2005). Doing qualitative research: A practical handbook. London: Sage Publication
Sudhakar, K ve Dayakara V. (2017). A study on attitude of teachers towards teaching profession. The International Journal of Indian Psychology, 4(3), 130-134.
Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 239-259.
Şişman, M. (2000). Öğretmenliğe giriş. Ankara: Pegem Yayınları
Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (Özel Sayı), 10(3), 63-82.
Tandoğan, M. (1998). Öğretmen ve teknoloji. B. Özer (Hzl.). Çağdaş eğitimde yeni teknolojiler içinde (ss. 13-29). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Tang, S. Y. F. ve Choi, P. L. (2009). Teachers’ professional lives and continuing professional development in changing times. Educational Review, 61(1), 1-18.
Tatar, M. (2004). Etkili öğretmen. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-26.
Tekışık, H. H. (2003). Öğretmen adaylarına son ders ve genç öğretmenlere mesaj. Çağdaş Eğitim Dergisi, 298, 1-16.
Ünsal, S. (2015). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
Üre, Ö. (2005). 21. yüzyıl öğretmeni. A. M. Sünbül (Hzl.). Öğretmenin dünyası içinde (ss. 1-6). Ankara: Mikro Basım, Yayım, Dağıtım.
Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: An international review of the literature. Paris: UNESCO-International Institute for Educational Planning.
Wanzer, M. B. (2002). Use of humor in the classroom: The good, the bad, and the not-so-funny things that teachers say and do. J. L. Chesebro ve J. C. Mc Kroskey (Ed.). Communication for teachers içinde (ss. 116-125). Boston: Allyn and Bacon.
Wong, H. K. (2004). Induction programs that keep new teachers teaching and improving. NASSP Bulletin, 88(638), 41-58.
Yaman, E., Yaman, H. ve Eskicumalı, A. (2001). Öğretmenlik mesleğinin sosyo-ekonomik statüsü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 53-68.
Yanık, B. H., Bağdat, O., Gelici, Ö. ve Taştepe, M. (2016). Göreve yeni başlayan ortaokul matematik öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 130-152.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, N. ve Öner, S. (2016). Etkili/Başarılı sınıf öğretmenleri üzerine nitel bir analiz. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 135-155.
Yıldız, A. (2013). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin dönüşümü: İdealist öğretmenden sınava hazırlayıcı teknisyen öğretmene. Eleştirel Pedagoji Dergisi, 5(27), 43-50.
Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 503-522.