RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURUL PAYININ HUKUKÎ NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

Düşünce ve kanaatleri yayma hakkı çerçevesinde gerçek ya da tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilen radyo ve televizyon yayınları, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun düzenlemesi ve denetimine yönelik regülasyonlara bağlıdır. Bu kurumun gelirleri arasında en önemlilerinden biri medya hizmet sağlayıcılarının ticarî iletişim gelirlerinden aylık olarak tahsil ettiği paylardır. Bu payların düzenli olarak gelirlere bağlı bir şekilde tahsil edilmesi mali bir yükümlülük olup olmadığı hususunda tereddüt yaratmaktadır. Bu paylar nitelik olarak mali yükümlülük ise Anayasal kurallara bağlı bir şekilde tahsil edilmeli ve düzenlenmelidir. Zira Anayasa’da vergi, resim ve harç benzeri mali yükümlülükler ile ilgili temel ilkeler belirlenmiştir. Bu çalışmada söz konusu paylar literatür taraması yöntemi ve yargı kararları analizleri kapsamında inceleme konusu yapılmış ve hukuki niteliği tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda ilgili payların vergi resim ve harç kavramları ile ilişkisi olmadığı, onların özelliklerinin bir ya da birkaçını taşısa da kendine has bir yapı sergileyerek “benzeri mali yükümlülük” olduğu ve ayrıca genel bütçe gelirleri arasında yer almadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mali Yükümlülük, Vergi Hukuku, Kanunilik İlkesi, Vergilendirme, İdari Yapılanma

AN EVALUATION ABOUT THE SHARE OF RADIO AND TELEVISION SUPREME COUNCIL IN TERMS OF LEGAL QUALIFICATION

Radio and television broadcasts made by real or legal persons within the framework of the right to disseminate thoughts and opinions are subject to the regulations for the regulation and supervision of the Radio and Television Supreme Council. One of the most important revenues of this institution is the monthly shares collected by media service providers from commercial communication revenues. The regular collection of these shares, depending on income, creates hesitation as to whether it is a financial obligation or not. If these shares are financial liabilities in nature, they should be collected and regulated in accordance with the Constitutional rules. Because the basic principles related to financial obligations such as taxes, duties and fees have been determined in the Constitution. In this study, the shares in question were examined within the scope of the literature review method and judicial decisions analysis, and their legal nature was tried to be determined. As a result of the study, it has been determined that the relevant shares are not related to the concepts of tax duties and fees, although they have one or more of their characteristics, they exhibit a unique structure and "similar financial liabilities" and are also not included in the general budget revenues

Keywords:

Financial Obligation, Taxation, Tax Law, Legality Principle, Administrative Structure,

PDF

___

ASLAN, Gündüz Alp: “Türk Hukukunda Bağımsız İdarî Otoritelerin Düzenleyici İşlem Yapma Yetkisi ve Yetki Unsurundaki Sakatlığın Düzenleyici İşleme Etkisi”, AÜHFD, 65(3), 2016, s.577-632.
ATAY, Ethem: ‘Bağımsız İdari Otoriteler ve Türkiye Uygulaması’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, X(1,2), 2006, s.259-293.
OKTAR, Ateş: “Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler Ek Mali Yükümlülükler ve Bir Totolojik Düzenlemenin Analizi”, İ.Ü. İktisat Fakültesi, Maliye Araştırmaları Merkezi Konferansları, 37. Seri/Yıl 1996/1997, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/7373, s.155-189.
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ, https://www.yargitay.gov.tr/documents/AIHM.pdf, (Erişim: 22.02.2021).
BAŞBAKANLIK KANUNLAR VE KARARLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, “Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Hakkında Kanun Tasarısı”, https://www.tspb.org.tr/wp-content/uploads/gmektuplar/gMektup_241_ek2.pdf, (Erişim: 27.03.2021).
EDİZDOĞAN, Nihat/ÇETİNKAYA, Özhan/GÜMÜŞ, Erhan: Kamu Maliyesi, Ekin Yayınları, Bursa 2017.
ERGÜN, Çağdaş Evrim: “Türkiye ve Avrupa Birliğinde Enerji Alanındaki Bağımsız İdari Otoriteler”, TBB Dergisi, 17(50), 2004, s.45-60.
GEREK, Şahnaz/AYDIN, Ali Rıza: Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005.
GÖZLER Kemal: İdare Hukuku, İkinci Baskı, Cilt I, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2009.
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, TAN Turgut: İdare Hukuku Cilt I, Genel Esaslar, Güncellenmiş 9. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2013.
GÜNDAY, Metin: İdare Hukuku, Güncelleştirilmiş 8. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2003.
ILİMAN, Tarık/TEKELİ, Recep: “Türkiye’de Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar: İdari Para Cezalarının Hukuksal Zeminlerinin Değerlendirilmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 2017, s.23-36.
KANETİ, Selim/EKMEKÇİ, Esra/GÜNEŞ, Gülsen/KAŞIKCI, Mahmut: Vergi Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul 2022.
NADAROĞLU, Halil: Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Yayınları, İstanbul 2000.
NOHUTÇU, Ahmet: İdare Hukuku, 20. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2016.
RTÜK Faaliyet Raporları, https://www.rtuk.gov.tr/faaliyet-raporlari-3696; https://www.rtuk.gov.tr/Media/FM/Icerik/STRATEJ%C4%B0%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORLARI/2022raporu.pdf.
SAYAR, Nihad: Kamu Maliyesi I-II, Sermet Matbaası, İstanbul 1975.
SEVER, D. Çiğdem: “Türkiye’de Düzenleyici Kurumların Yapısı, İşlevi ve Dönüşümü”, AÜHFD, 64(1), 2015, s. 195-236.
SEZEN, Seriye: Türk Kamu Yönetiminde Kurullar: Geleneksel Yapılanmadan Kopuş, TODAİE Yayın No: 316, Ankara 2003.
TEKİNSOY, M. Ayhan: “Bağımsız İdari Otoriteler ve Regülasyon Anlayışı-Tartışmalar, Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, 65(2), 2007, s.119-134.
TİRYAKİ Refik: “Bağımsız İdari Kurum Olarak RTÜK”, AÜHFD, 51(4), 2002, s.169-205.
ÖZTÜRK, İlhami: Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
UĞUR, Hüsamettin: “Türkiye’nin Yolsuzlukla Mücadele Enstrümanları”, TBB Dergisi, 24(98), 2012, s.342-344.
ULUSOY, Ali: “Bağımsız İdari Kurumlar”, Danıştay Dergisi, 29(100), 1999, s.3-12.
YILMAZ, Güneş/BİYAN, Özgür: ‘Vergi Hukukunda Bir Belirsizlik: “Benzeri Mali Yükümlülük” Kavramı ve Bu Kavram Açısından Bakanlar Kuruluna Verilen Yetkilerin Değerlendirilmesi’, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 2016, s.335-360.