İLİŞKİLİ TARAF İŞLEMLERİNE YÖNELİK AVRUPA BİRLİĞİ “PAY SAHİPLERİNİN HAKLARI II DİREKTİFİ” HÜKÜMLERİ VE TÜRK SERMAYE PİYASASI MEVZUATININ DİREKTİF HÜKÜMLERİNE UYUM DURUMU

Halka açık anonim şirketlerin ilişkili taraflarla gerçekleştirdiği işlemler, ilişkili tarafın şirkete ait bir değeri kendi malvarlığına aktarması sonucunu doğurabileceğinden, şirket ve pay sahiplerinin menfaatlerini zarara uğratabilmektedir. Bu nedenle yapısı gereği menfaat çatışması içeren ilişkili taraf işlemlerinin hukuki zeminde düzenlenmesi gerekliliği oluşmuştur. Şirket kontrolünü elinde tutmaya bağlı fırsatçılığı önlemek üzere, ilişkili taraf işlemlerinin yoğunluğuna bağlı olarak farklı birçok hukuki teknik geliştirilmiştir. Bu kapsamda 2017 yılında AB tarafından 2007/36/EC Direktifi’nde[Pay Sahipleri Hakları Direktifi’nde (Shareholder Rights Directive/SRD)], değişiklik yapan (EU)2017/828 Direktifi [(Pay Sahipleri Hakları Direktifi II (Shareholder Rights Directive II/ SRD II)] yürürlüğe girmiştir. Anılan düzenlemede yer alan hususlardan biri olan m.9(c)’de ilişkili taraf işlemleriyle ilgili olarak kamuyu aydınlatmaya ve söz konusu işlemlerin onaylanmasına ilişkin olarak özel bir usul takip edilmesine dayanan bir sistem kabul edilmiştir. Türk hukukunda ilişkili taraf işlemlerinin yol açacağı menfaat çatışmalarına bağlı olarak halka açık ortaklığın malvarlığının azalmasına yol açabilecek işlemlerin önlenmesi amacıyla, anılan işlemler Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) ve ikincil düzenlemeler aracılığıyla özel bir düzenlemeye konu olmuş, bu tür işlemlerin gerçekleştirilmesi bazı özel kurallara bağlanmıştır. Bahsi geçen düzenleme, Türkiye’nin AB adaylık süreci kapsamında, müzakereye açık olan Şirketler Hukuku faslının konularından birini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, ilişkili taraf işlemlerine ilişkin olarak AB’nin Pay Sahipleri Hakları Direktifi II ve Türk sermaye piyasası mevzuatında yer alan düzenlemeler karşılaştırmalı olarak incelenmiş, SPKn ile öngörülen sistemin Direktif hükümleriyle ne ölçüde uyumlu olduğu ve anılan sistemde Direktif’in ihtiyari bıraktığı konularda hangi yaklaşımların benimsendiği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

AB Şirketler Hukuku, Halka Açık Şirketler, İlişkili Taraf İşlemleri, (EU) 2017/828 Direktifi (Pay Sahipleri Hakları Direktifi II)

PROVISIONS ON RELATED PARTY TRANSACTIONS IN EU “SHAREHOLDER RIGHTS DIRECTIVE II” AND THE STATUS OF COMPLIANCE OF THE TURKISH CAPITAL MARKET LEGISLATION WITH THE DIRECTIVE PROVISIONS

In public companies the transactions conducted with the related parties can result in the transfer of corporate assets to the related parties. Therefore, it became a necessity for the regulators to introduce balancing rules regarding related party transactions (RPT) which by nature contain conflict of interest. In order to prevent the opportunism arising from holding control in the company, various legal techniques are developed due to the intensity of the transactions. In this regard in 2017 the Directive (EU)2017/828 (Shareholder Rights II Directive/ SRD II) has been adopted by the EU which amends the Directive 2007/36/EC (Shareholder Rights Directive/SRD)). Among the amendments of the SRD II, Article 9(c) implements a new regime based on public disclosure and approval mechanism for the RPT in public companies. In Turkish Law in order to prevent transactions causing the decrease of assets of a public company due to the conflict of interest caused by the RPT, these transactions are specifically regulated by the Capital Market Law (CML) and its secondary legislation, a specific set of rules and procedures are foreseen in the aforementioned rules. Within the scope of the EU candidacy period of Turkey, these rules are among the subjects under Company Law chapter which is open to negotiations. In this work the provisions on RPT in Shareholder Rights Directive II and Turkish capital market legislation are examined in a comparative manner, the alignment level of CML rules and the approach adopted in Turkish system for the issues that are set as optional in the Directive are evaluated.

Keywords:

EU Company Law, Public Companies, Related Party Transactions, Directive (EU) 2017/828 (Shareholder Rights Directive II),

PDF

___

AKSOY, Mehmet Ali: Sermaye Piyasası Kanunu’nun İlişkili Taraf İşlemi Düzenlemelerinin 6102 Sayılı TTK’nın Ortaklıklar Topluluğu Hükümleri Açısından Değerlendirilmesi, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 3(2), 2017, s.23-40.
AKYÜREK, Koray: Kurumsal Yönetim İlkeleri Işığında Halka Açık Anonim Şirketlerin Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüğü ve Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), On İki Levha, İstanbul 2020.
ATANASOV, Vladimir/BLACK, Bernard/CICCOTELLO, Conrad.: “Law and Tunneling”, Journal of Corporation Law, 37, 2011, s.2-49.
AYDOĞAN, Gökhan: Anonim Şirketlerde Kamuyu Aydınlatma Belgelerinden Doğan Hukuki Sorumluluk, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2021.
BARCLAY, Michael J./HOLDERNESS, Clifford G.: “Private Benefits of Control in Public Corporations”, Journal of Financial Economics, 25(2), 1989, s.371-395.
CANKAT, Rifat: Anonim Ortaklıklar Hukukunda İlişkili Taraf İşlemleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2022.
ÇANKAYA, Fikret/HATİPOĞLU, Oğuzhan: “Türkiye’de Uluslararası Muhasebe Standartları’nın Uygulanabilirliğini Faktörlerin Meslek Mensuplarınca Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (7), 2011, s.61-89.
CHEFFINS, Brian R.: “History and the Global Governance Revolution: The UK Perspective”, S.J. Berwin Professor of Corporate Law, Faculty of Law University of Cambridge, March 2001, s.1-51 http://ssrn.com/abstract=262805 (Erişim: 17.02.2022).
CHEFFINS, Brian R.: “Putting Britain on the Roe Map: The Emergence of the Berle-Means Corporation in the United Kingdom”, Revised draft of a paper presented at the 1999 Tilburg Conference on Convergence and Diversity in Corporate Governance Regimes and Capital Markets, February 2000, s.1-52, http://ssrn.com/abstract=218655 (Erişim: 17.02.2022).
DAVIES, Paul L.: “Related Party Transactions: UK Model”, European Corporate Governance Institute (ECGI)-Law Working Paper, No: 387/2018, 2018, s.1-52, https://ssrn.com/abstract=3126996 (Erişim: 10.03.2022).
DAVIES, Paul: Introduction to Company Law, Oxford University Press, Second Edition, 2010.
DAVIES, Paul L./EMMENEGGER, Susan/FERRARINI, Guido/HOPT, Klaus J./OPALSKI, Adam/PIETRANCOSTA, Alain/CASTELLS, Andrés Recalde/ROTH, Markus/SCHOUTEN, Michael C./SKOG, Rolf R./WINNER, Martin/WYMEERSCH, Eddy O.: “Implementation of the SRD II Provisions on Related Party Transactions”, September 22, 2020, European Corporate Governance Institute - Law Working Paper No: 543/2020, s.1-48, https://ssrn.com/abstract=3697257 (Erişim: 17.02.2022) [Anılış: DAVIES/EMMENEGGER/FERRARINI vd.]
ENRIQUES, Luca: “Related Party Transactions: Policy Options and Real-World Challenges (With a Critique of the European Commission Proposal)”, October 3, 2014, European Corporate Governance Institute (ECGI), Law Working Paper No: 267/2014, s.1-37, https://ssrn.com/abstract=2505188 (Erişim: 15.02.2022).
ENRIQUES, Luca/TRÖGER, Tobias Hans: “The Law and (Some) Finance of Related Party Transactions: An Introduction”, European Corporate Governance Institute (ECGI), Law Working Paper No: 411/2018, 2018, s.1-24, https://ssrn.com/abstract=3214101 (Erişim: 15.02.2022).
GOSHEN, Zohar: “The Efficiency of Controlling Corporate Self-Dealing: Theory Meets Reality”, California Law Review, 91(393), 2003, s.393-438.
HELLERINGER, Genevieve: “Related Party Transactions in France-A Critical Assessment”, December 1, 2018, European Corporate Governance Institute, Law Working Paper No: 474/2019, s.1-24, https://ssrn.com/abstract=3316570 (Erişim: 03.03.2022).
KARACAN, Ali İhsan: “İlişkili Taraf İşlemleri Üzerine–Giriş ve Bir Tarama”, Banka ve Finans Hukuku Dergisi, 3(10), 2014, s.45-106.
LAGA, Hilde/ PARREIN, Floris:: “Corporate Governance in a European Perspective”, The European Company Law Action Plan Revisited (eds: Geens, K./Hopt, K.J.), Leuven University Press, Leuven, Belgium, 2010, s.79-124.
JOHNSON, Simon/LAPORTA, Rafael/LOPEZ-DE-SİLANES, Florencio/SHLEIFER Andrei:“Tunneling”, American Economic Review, 90(2), May 2000, s.22-27.
KANG, Sang Yop: “Optimally Restrained Tunneling: The Puzzle of Controlling Shareholders” ‘Generous’ Exploitation in Bad-Law Jurisdictions”, ECGI Working Paper Series in Law, Working Paper No: 410/2018, s.1-34.
MANAVGAT, Çağlar: Hukuki Bakımdan Halka Açık Anonim Ortaklıklar ve Halka Arz, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitisü, Ankara, 2016.
MANAVGAT, Çağlar: “Örtülü Kazanç Aktarımının Ortaklıklar Topluluğu Düzenlemelerindeki Sınırları”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 31(1), 2015, s.87-105 [Örtülü Kazanç Artırımı].
MANAVGAT, Çağlar: “Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin İşlevleri ve Sahip Olmaları Gereken Nitelikler”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 30(1), 2014, s.35-75. [Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri].
MILHAUPT, Curtis J./PARGENDLER, Mariana: “RPTs in SOEs: Tunneling, Propping, andPolicy Channeling”, European Corporate Governance Institute (ECGI) Law Working Paper No: 386/2018, s.1-13, https://ssrn.com/abstract=3119164 (Erişim: 18.02.2022).
OKUTAN NILSSON, Gül: Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Şirketler Topluluğu Hukuku, İstanbul, 2009.
PASLI, Ali: Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi (Corporate Governance), 2004 OECD ve 2005 SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri Çerçevesinde Gözden Geçirilmiş 2. Bası, İstanbul 2005.
ROCK, Edward B.: “MOM Approval in a World of Active Shareholders”, NYU Law and Economics Research Paper No: 18-02, European Corporate Governance Institute (ECGI), Law Working Paper No: 389/2018, s.1-23, https://ssrn.com/abstract=3122681 (Erişim: 02.03.2022).
SÖNMEZ, Yusuf Ziyaeddin: “TK ve SPK Çerçevesinde İlişkili Taraf İşlemleri, HAAO’da Malvarlığının Korunması Sorunu”, Türk Ticaret Kanunu Ekseninde Sermaye Piyasası Hukuku Toplantı Serisi (Tebliğler ve Tartışmalar), On İki Levha, İstanbul 2019, s.265-277.
TRÖGER, Tobias Hans: “Germany's Reluctance to Regulate Related Party Transactions”, February 2018, European Corporate Governance Institute (ECGI), Law Working Paper No: 388/2018, s.1-30, https://ssrn.com/abstract=3127533 (Erişim: 02.03.2022).
YANLI, Veliye: Sermaye Piyasası Hukuku Çerçevesinde Halka Açık Anonim Şirketler Ve Kamunun Aydınlatılması, 1. Bası, İstanbul 2005.
YANLI, Veliye: “Kamuyu Aydınlatma Açısından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkelerinin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, İkinci Cilt, İstanbul 2007, s.1581-1595.
Green Paper, The EU Corporate Governance Framework, COM(2011) 164 Final, 5.4.2011 (Erişim: 31.03.2022).
OECD, Related Party Transactions and Minority Shareholder Rights, OECD Publishing, 2012, http://dx.doi.org/10.1787/9789264168008 (Erişim: 16.02.2022).
OECD, Supervision and Enforcement in Corporate Governance, OECD Publishing, 2013, http://dx.doi.org/10.1787/9789264203334-en (Erişim: 31.03.2022).
Statement of the European Corporate Governance Forum on Related Party Transactions for Listed Entities, ECGF Statement, 10 March 2011, https://www.caplaw.eu/file_download.php?l=de§=ov&mod=Kapitalmar&type=grundlagen&c=8&q=_&d=ecgf_related_party_transactions_en.pdf (Erişim: 04.03.2022).