Avrupa birliği adalet divanı'nın 01.03.2011 tarih ve C-236/9 sayılı kararı ışığında sigorta primi hesaplamasında cinsiyetin aktüeryal bir faktör olarak ele alınması üzerine bir değerlendirme

Prim ödeme borcu sigorta ettiren kişiye aittir ve sigorta ettirenin sigorta sözleşmesi kapsamında üstlendiği en önemli borçtur. Sigortacının rizikoyu taşıma taahhüdüne karşılık, sigorta ettirenin sigorta sözleşmesinden doğan asıl edimini, prim ödeme borcu teşkil etmektedir. Prim, rizikonun özelliklerine göre tespit edildiğinden ve prim/riziko dengesinin kurulabilmesi açısından, uygulamada prim hesabında, sigorta bedeli, sözleşme süresi, mortalite (ölüm düzeyi) ve komütasyon (iskonto edilmiş ölüm düzeyi) tablosu, sigortalının yaşı, cinsiyeti, mesleği, medenî hali, sağlık durumu, bulunduğu yer ve zaman gibi rizikonun gerçekleşip gerçekleşmemesine etki edebilecek hususlar dikkate alınmaktadır. Ancak, sigortalının cinsiyetinin sigorta primin hesaplanmasında aktüeryal bir faktör olarak ele alınması Belçika’da dava konusu olmuştur. Belçikalı tüketici grubu Test-Achats’ın sigorta primi hesaplamalarında cinsiyetin aktüeryel bir faktör olarak ele alınmasına cevaz veren bir yasanın kadın erkek eşitliği ilkesi ve cinsiyete dayalı ayrımcılık yasağına aykırı olduğu iddiasıyla iptali için Belçika Krallığı Anayasa Mahkemesi’ne başvurusu ve davanın ön karar prosedürü yoluyla Avrupa Birliği Adalet Divanı’na sunulması neticesinde Divan, 1 Mart 2011 tarihinde vermiş olduğu bir kararla sigorta şirketlerinin sigorta ve bununla bağlantılı mali hizmetlerde prim ve faydaların hesaplanmasında cinsiyetin aktüeryal bir faktör olarak ele alınamayacağına karar vererek, sigorta primi ödemelerinde kadın ve erkek arasındaki eşitliğin sağlanması yolunda önemli bir adım atmıştır.

An assesment in the light of the decision of the european union court of justice dated 10.03.2011 and C-236/9 addressing gender as an actuarial factor in the calculation of the insurance premium

Abstract:Premium payment obligation is belonged to insurant and it is the most important obligation of insurant during the insurance contract. As opposed to commitment to carry the hazard belonged insurer, main performance of insurent according to the insurence contract is premium payment obligation. As a result of premium is determined by feature of hazard and establishing balance between premium and hazard; in practice, factors like insurance amount, duration of contract, mortality and commutation chart, age of insured, gender, occupation, marital status, health status, location and time that can effects the happenning possibility of hazard is considered calculating premium. However, it is at issue in Belgium that addressing gender as an actuarial factor in the calculating of the insurance premium. According to a consumer group called Test- Achats from Belgium,it is claimed that a regulation about addressing gender as an actuarial factor in the calculating of the insurance premium is opposed to prohibition of discrimination based on gender. After appealing Constitutional Court of Belgium Kingdom because it is unconstitutional and via procedure of pre-decision of Court, European Union Court of Justice accepted adressing gender as an actuarial factor in the calculating of the insurance premium is opposed to prohibition of discrimination and it couldn’t be considered a method of calculating the premium so Court of Justice took an important step for equality between men and women.

PDF

___

AKIN, İlhan F.: Kamu Hukuku, 7. Bası, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 1993.
AKMUT, Özdemir: Hayat Sigortası - Teori ve Türkiye’deki Uygulama, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No:44, Ankara, 1980.
AKTAŞ, Melahat, İslam Toplumunda ve Çağımızda Kadın, Ölçü Yayınları, Ankara, 1984.
ARISOY, Alper / DEMİR, Nesrin: Avrupa Birliği Sosyal Hukukunda Ayrımcılıkla Mücadele Kapsamında Kadın Erkek Eşitliği, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, 2007, s. 707–725.
ARMBRÜSTER, Christian: Anmerkung zu den Schlussanträgen der Generalanwältin Juliane Kokott vom 30.9.2010 in der Rechtssache C-236/09 (Test-Achats), Zeitschrift für Versicherungsrecht (VersR), Verlag C.H. Beck, München, 2010, s. 1571-1583.
ARSAVA, Ayşe Füsun: Roma Anlaşmasında Ön karar Prosedürü ve Bu Prosedür Çerçevesinde Doğan Sorunlar, Anakara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara 1989, s. 1–10.
AYDINÖZ, Gonca: Avrupa Birliği Direktifleri İle ATAD Kararları Çerçevesinde Ayrımcılık Yasağı ve Ayrımcılığın İspatı, Çalışma ve Toplum Dergisi, Birleşik Metal-İş Sendikası Yayınları, S. 3, İstanbul, 2009, s. 163-191.
AYLİ, Ali: Zarar Sigortalarında Prim Ödeme Borcu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2003.
BARNARD, Catherine: Gender Equality in the EU: A Balance Sheet, In P. Alston (Ed.), The EU and Human Rights, Oxford University Press, Oxford, 1999.
BECKMANN, Roland Michael: Einleitung in ‘VVG Versicherungsvertragsgesetz’, in Bruck/Möller VVG, Herausgeber: Baumann / Beckmann / K.Johannsen / R.Johannsen, Band I, 9. Aufl., Verlag de Gruyter, Berlin, 2008.
BOZER, Ali: Sigorta Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1981.
CAN, Hacı: Avrupa Birliği’nin Kurucu Andlaşmaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
DÖNMEZ, Celalettin, Avrupa Birliği’nde Hizmetlerin Serbest Dolaşımı http://www.abgm.adalet.gov.tr/dokumanlar/ hizmcel.pdf, erişim tarihi (10.11.2012),
FREDMAN, Sandra. “Equality: A New Generation?”, Industrial Law Journal, 2001, s. 145-168.
GÖÇMENER, Sinem: Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Kadın Erkek Eşitliği, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2008.
GÜRSEL, Meltem Kutlu: Kamu Görevine Girişte Kadın-Erkek Eşitliği İlkesi Konusunda Bir Değerlendirme, Dokuz Eylül Üniversitesi (D.E.Ü.) Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, İzmir 2002, s. 27–57.
HAVUTÇU, Ayşe: Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde Temerrüt ve Müspet Zararın Tazmini, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları İzmir, 1995.
HERVEY, Tamara K.: Thirty Years of EU Sex Equality Law: Looking Backwards, Looking Forwards, Maastricht Journal of European and Comparative Law, Vol.12, No.4, 2005, s. 315.
ISRAEL, R. Ben and FOUBERT, Petra: Equality and Prohibition of Discrimination in Employment, in Comparative Labour Law and Industrial Relations in Industrialized Market Economies, der. Roger Blanpain, Kluwer Law International, 2004, s. 377–417.
IVAMY, Hardy: General Principles Of Insurance Law, London, 1966.
KABUKÇUOĞLU ÖZER, F. Dilek: Mukayeseli Hukukta ve Uygulamada Hayat Sigortası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2005.
KARAYALÇIN, Yaşar: Risk-Sigorta-Risk Yönetimi, Banka Ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1984.
KARPENSTEİN, Ulrich: Harmonie durch die Hintertür? Geschlechtsspezifisch kalkulierte Versicherungstarife und das Diskriminierungsverbot, Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht (EuZW), Verlag C. H. Beck, München, 2010, s. 885-887.
KAYA, Gözde: Avrupa Birliği İş Hukuku’nda Cinsiyet Ayırımcılığı, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Bakanlığı Yayınları, İzmir, 2010.
KENDER, Rayegân: Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku, 12. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
MAURER, Alfred: Schweizeriches Privatversicherungsrecht, Bern, 1986.
METİN, Yüksel: Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (AÜSBFD), Cilt: 57, Sayı: 4, s. 35–63.
MÖLLER, Hans: Versicherungsvertragsrecht, 3. Aufl., Wiesbaden, 1971.
NOMER, Cahit / YUNAK, Hüseyin: Sigortanın Genel Prensipleri, Milli Reasürans T.A.Ş Yayını, İstanbul, 2000
OMAĞ, Merih Kemal: Türk Sigorta Hukukunda Rizikonun Ağırlaşması Sorunu, İstanbul, 1985.
OMAĞ, Merih Kemal: Sigorta Hukuku Ders Notları – Ticaret Hukuku II, Ünite 23-24-25-26, A.Ü. Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, No: 9, Eskişehir, 1998.
ÖÇAL, Akar: Sigortacılık ve Sigorta Hakkında Genel Bilgiler, Ankara, 1971.
ÖDEN, Merih: Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
PRÄVE, Peter: Vorschlag der EG-Kommission für eine Richtlinie zur Verwirklichung des Grundsatzes der Gleichbehandlung von Frauen und Männern beim Zugang zu und bei der Versorgung mit Gütern und Dienstleistungen, Zeitschrift für Versicherungsrecht (VersR), Verlag C.H. Beck, München, 2004, s. 39–48.
RIESENHUBER, Karl and FRANK, Jens Uwe: Das Verbot des Geschlechtsdiskriminierung im Europäichen Vertragsrecht, Juristen Zeitung (JZ), Mohr Siebeck Verlag, Tübingen, 2004, s. 529–538.
SAGMEISTER, Holger M.: Geschlechtsspezifische Versicherungstarife tatsächlich europarechtswidrig?, Zeitschrift für Versicherungsrecht (VersR), Verlag C.H. Beck, München, 2011, s. 187-190.
SCHWINTOWSKI, Hans Peter: Geschlechtsdiskriminirung durch risikobasierte Versicherungstarife?, Zeitschrift für Versicherungsrecht (VersR), Verlag C.H. Beck, München, 2011, s. 164-172.
SAVCI, İlkay: Veri Girişi İşinde Kadın Çalışanlar: İş ve İş Dışı Deneyimleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi (SBFD), Cilt. 55, Sayı. 4, Ankara, Ekim-Aralık 2000, s. 145-166.
SAVCI, Kemal, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Kadını, Cihan Matbaası, Ankara, 1973.
SODAN, Helge: Unisex-Tarife: Gleichbehandlung von Männern und Frauen im privatrechtlichen Versicherungswesen, Zeitschrift für die gesamte Versicherungswissenschaft (ZVersWiss), Springer Verlag GmbH, Berlin/New York, 2004, s. 539–556.
TEKELİ, Şirin, Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, Birikim Yayınları, İstanbul, 1982.
TOBLER, Christa: Indirect Discrimination, A Case Study into the Development of the Legal Concept of Indirect Discrimination under EC Law, Intersentia Publishers, Belgium, Antwerpen, E.M. Meijers Instituut, 2005.
THÜSING, Gregor and HOFF, Konrad von: Private Versicherungen und das Allgemeine Gleichbehandlungsgesetz, Zeitschrift für Versicherungsrecht (VersR), Verlag C.H. Beck, München, 2007, s. 1–10.
URAL, Kenan: Yaşam Sigortalarının Aktüeryal Prensipleri, Beta Basım –Yayın-Dağıtım A.Ş., İstanbul, 1994.
ÜNAN, Saim: Hayat Sigortası Sözleşmesi, Beta Yayınevi, İstanbul, 1998.
YEŞİLORMAN, Mehtap, Toplumsal Eşitlikte Kör Nokta: Kadın Eşitsizliğine Genel Bir Bakış, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 11, S. 2, Elazığ, 2001, s. 269–280.
YÜKSEL, Melek Onaran: Karsılaştırmalı Hukuk Işığında Türk İş Hukukunda Kadın Erkek Eşitliği, Beta Yayınları, İstanbul, 2000, s. 95.