Dilek KIRNIK, Ramazan ÖZKUL, Oktay DÖNÜK, Yahya ALTUNKAYNAK, Yusuf ALTUNHAN

Okul Mutluluk-Yaşam Ölçeğinin Geliştirilmesi

Öğrencilerin okul yaşam kalitesi hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi, okul eğitiminin kalitesini geliştirme ve güvence altına alma konularında yol gösterici olmakla birlikte eğitimde kaliteyi arttırma noktasında dayanak oluşturacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, özellikle temel eğitim (ilkokul-ortaokul) kademesinde öğrenim gören öğrencilerin okul yaşam kalitesine yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri Malatya ilinde, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında ilkokul ve ortaokul kademesinde öğrenim gören 6700 öğrenciden elde edilmiştir. Geçerlik çalışmaları kapsamında açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, ayrıca madde-test kolerasyon katsayıları incelenmiştir. Güvenirlik çalışmaları ile ilgili Cronbach Alpha iç tutarlılık ve test-tekrar test katsayıları hesaplanmıştır. Yapılan açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin üç boyut ve on beş maddeden oluşan bir yapıya sahip olduğu ve ölçekte yer alan maddelerin faktör yüklerinin “.533” ile “.816” arasında değer aldığı belirlenmiştir. Ölçeğin, toplam varyansı açıklama oranının % 64.887 olduğu belirlenmiştir. Daha sonra ölçeğin üç faktörlü yapısı doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda elde edilen uyum indeksi değerleri (CMIN=451.298, df=82, RMSEA=0.038, GFI=0.980, AGFI= 0.97, CFI=0.99, NFI=0.98, IFI=0.99, RMR=0.025) ölçeğin yapı geçerliğine sahip olduğunu göstermiştir. Güvenirlik çalışmaları ile ilgili yapılan analizler sonucunda ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı “.921” olarak hesaplanmıştır. Üç hafta ara ile 300 öğrenciden elde edilen veriler üzerinden yapılan test-tekrar test güvenirlik katsayısı (.827), ölçeğin zamana karşı tutarlı olduğunu göstermiştir. Analizlerin sonucu, Okul Mutluluk-Yaşam (OMY) Ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

öğrenci, Okul-Mutlulk Yaşamı, Ölçek Geliştirme

PDF

___

Alsaç, D. (2019). İlkokul Öğrencilerinde Okulda Pozitif Yaşantıların Ve Okul Yaşam Kalitesinin Okul Doyumu Üzerindeki Etkisinin Araştırılması, Marmara Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Bayram, G.(2019). Ortaokul Öğrencilerinin Okul Yaşam Kalitesi Algısı İle Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Canlı, S., Demirtaş, H. ve Özer, N. (2018). Okul iklimi ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online,17(4), 1797-1811.
Çeçen, A. R. (2006). Duyguları yönetme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları.
Çevik, C. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Okul Yaşam Kalitesinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Karaman İli Örneği), Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Düzce.
Duman, G. (2019). Azerbaycan’daki Türk Okullarında Bulunan Öğretmen ve Öğrencilerin Okul Yaşam Kalitesi Algıları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı Sınıf Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale. Ekinoks Yayıncılık.
Epstein, J. L. Ve McPartland, J. M. (1976). Classroom Organization and the Quality of School Life. Maryland: Center for Social Organization of Schools.
Erkuş, A. (2014). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme 1. Ankara: Pegem Akademi.
Han-Kocabaş, H. (2019). 8. Sınıf Öğrencilerinin Okul Yaşam Kalite Düzeylerinin Öğrenci Öznel İyi Oluşu Üzerindeki Yordayıcı Etkisinin İncelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
Jaavall, I. M. H. (2007). Quality of School Life for Working Students: A Study Conducted among Working Students of 8th Grade in a Primary School in Addis Ababa, Ethiopia. Department of Special Needs Education, Faculty of Education, University of Oslo, Norway.
Keleş, R. (1976). Toplum Bilimlerinde Araştırma ve Yöntem. Ankara: Sevinç Matbaası.
Kline, P. (1994). An Easy Guide to Factor Analysis. New York: Routledge.
Kong, C. K. (2008). Classroom learning experiences and students’ perceptions of quality of school life. Learning Environments Research, 11(2), 111-129.
Maele, D. V., ve Houtte, M. V. (2011). The Quality of School Life: Teacher-Student Trust Relationships and the Organizational School Context. https://www.researchgate.net/publication/230627657, Soc Indic Res, 85–100.
Özkul, R. ve Dönmez, B. (2019). Sınıf yönetimi kaygısı: Bir ölçek geliştirme çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 673-694.
Prasstianingrum, N. E. ve Rusmawati, D. (2014). Hubungan antara quality of school life dengan motivasi belajar pada siswa kelas xi sma ıslam sultan agung 1 semarang. Empati, 3(2), 1-12.
Rennie, K. M. (1997). Exploratory and confirmatory rotation strategies in exploratory factor analysis. Paper Presented At The Annual Meeting Of The Southwest Educational Research Association (Austin, January).
Sarı, M. (2012). Okul Yaşamının Değerlendirilmesi: Okul yaşam kalitesi ölçeğinin güvenirlik ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 344-355.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L.S. (2007). Using multivariate statistics. (5th ed.). Boston: Pearson Education
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Tekindal, S. (2009). Okullarda Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turgut, M. F. (1990). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Saydam Matbaacılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26),101-113.
Verkuyten, M. ve Thijs, J. (2002). School Satisfaction of Elementary School Children: The Role of Performance, Peer Relations, Ethnicity and Gender. Social Indicators Research 59, 203–228.
Weintraub, N., ve Bar-Haim Erez, A. (2009). Quality of Life in School (QoLS) Questionnaire: Development and validity. American Journal of Occupational Therapy, 63, 724–731.
Yıldırım, C. (1983). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: ÖSYM.
Yıldız, E. (2019). Okul Yaşam Kalitesi Algısı, Okula Aidiyet Duygusu Ve Direnç Davranışları: Ortaokul Öğrencileri Üzerinde Bir İnceleme, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.