Türkiye’de Eğitime Erişimin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Bu araştırmada Türkiye’de eğitime erişimde cinsiyet, bölge, ekonomik durum, okuma yazma oranları değişkenleri esas alınarak durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Çalışmada, cinsiyet, farklı bölgelerdeki öğrenci sayıları ve okuma-yazma bilmeyen nüfus oranları, okullaşma oranlarının en yüksek-en düşük olduğu iller, ailenin gelir düzeyine göre eğitim harcamaları oranına ait istatistikî veriler kullanılmıştır. Araştırmada Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] verileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre değişik eğitim kademelerinde toplam, kız ve erkek okullaşma oranlarını gün geçtikçe artmakta iken eğitim kademesi yükseldikçe okullaşma oranı azalmaktadır. Tüm eğitim kademelerinde bir okula düşen öğrenci sayısının en yüksek olduğu bölge İstanbul’dur. Okul başına düşen öğrenci sayısı Kuzeydoğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve Batı Marmara bölgelerinde Türkiye ortalamasından düşüktür. İlkokulda en düşük okullaşma oranına sahip üç il Çankırı, Tokat ve Gümüşhane, en yüksek okullaşma oranına sahip üç il ise Zonguldak, Artvin ve Samsun’dur. Türkiye'de 2012 yılına ait eğitim harcamalarının 2011 yılına ait eğitim harcamalarına göre daha dengesiz dağıldığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Eğitimde Fırsat Eşitliği, Okullaşma Oranları, Okul Kademeleri

Examining Access to Education in Turkey According To Some Variables

In this study, an assessment of access to education in Turkey is done by considering gender, region, economic status, and literacy rates as variables. In the study, statistical data of gender, number of students in different regions and illiterate population rate, provinces with the highest-lowest school enrollment rate, education expenditure rate according to the family's income level are used. Data is obtained from Turkish Statistical Institute [TUIK]. According to the results, while in different educational levels total girls’ and boys’ enrollment rates are increasing day by day, enrollment rate is decreasing in the higher level of education. In all educational levels, the district with the highest number of students per school is İstanbul. The number of students per school in Northeastern Anatolia, Eastern Black Sea and in the Western Marmara regions is lower than the average of Turkey. In primary school, Çankırı, Tokat and Gümüşhane are the cities with the lowest enrollment rate; Zonguldak, Artvin and Samsun are the cities with the highest enrollment rate. It is assured that education expenditure in Turkey for the year 2012 is more unequally distributed than education expenditure in 2011

Keywords:

Equality of Opportunity in Education, Enrollment Rates, School Stages,

PDF

___

Atlama ve Özsoy (2009). "Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Türkiye'nin
Karşılaştırmalı Bir Analizi", Uluslararası VII. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 63
77, 30/10/2009, Yalova.
Bakış, O., Levent, H., İnsel, A., Polat, S. (2009).Türkiye’de Eğitime Erişimin Belirleyicileri, Eğitim Reformu Web:http://erg.sabanciuniv.edu/sites/erg.sabanciuniv.edu/files/GSURapor.pdfadresinden 1 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır. Girişimi.
Buluç, B., (1997). Türkiye’de, ilköğretim ikinci Kademe Okullarda Eğitimde Fırsat ve imkân Eşitliği. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3( 1), 11-21.
Çabuk Kaya, N. (2013). Türkiye’de
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ve Eğitim.Web:
http://kizlarinegitimi.meb.gov.tr/files/img/toplum_cinsiyet_ve_egitim.pdf adresinden 31 Kasım
2013 tarihinde alınmıştır.
Çıngı, H., Kadılar,C. ve Koçberber,G. (2008). Türkiye genelinde ilk ve ortaöğretim olanaklarının incelenmesi ve belirlenen aksaklıklara çözüm önerilerinin getirilmesi. (TUBİTAK Proje Raporu. Proje No. 106K077). Ankara: Sosyal ve Beşeri Bilimler
Çocuk Hakları Sözleşmesi. Web: http://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23d.html adresinden 4 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.
Devlet Planlama Teşkilatı (2003).İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. Devlet Planlama Teşkilatı. Ankara:DPT
Dünya Bankası Eğitim Raporu (2010). Türkiye-Eğitim Sektörü Çalışması. Rapor No. 32450-TU.
Gök, F. ( 2004). Eğitim hakkı: Türkiye gerçeği. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunuldu. 6-9 Temmuz, Malatya.
İçer, M. (1997). Türkiye’de Eğitim Sisteminin Genel Amaçları ve Temel Eğitim İlkelerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi.web: http://www.meb.gov.tr/belirligunler/insanhaklari/bildirge.html adresinden 4 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı.(1973).Millî Eğitim Temel Kanunu. Web:http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html
adresinden 4 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.
Sarıer, Y. (2010). Ortaöğretime Giriş Sınavları (OKS-SBS) ve PISA Sonuçları Işığında Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11,(3), 107-129.
Tan, M. (1987). Eğitsel Fırsat Eşitliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20, (1-2), 245-259.
T.C. 1982 Anayasası. Web:http://www.anayasa.gen.tr/1982ay.html adresinden 4 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.
Tezcan, M. (1997). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Zirve Ofset
Tomul, E. (2008). Türkiye’de Ailenin Sosyo-Ekonomik Özelliklerinin Eğitime Katılım Üzerinde Göreli Etkisi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 30, 53-168.
TUİK. (2013). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018 adresinden 3 Aralık 2013 tarihinde alınmıştır. UNESCO (2010).
EFA global monitoring
report 2010 Reaching the
marginalized.Web:http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001866/186606E.pdf adresinden 3
Aralık 2013 tarihinde alınmıştır.