İsmail SARİKAYA, Mustafa ÖZGÖL, Rabia YILAR

Hayat Bilgisi Öğretimi Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışmada sınıf öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik tutumlarını belirleyebilecek bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Ölçme aracının geliştirilmesi için sistematik bir yaklaşımdan faydalanılmıştır. İlk olarak literatür desteği ve uzman görüşüne başvurularak madde havuzu oluşturulmuş, daha sonra oluşturulan maddeler daha büyük bir uzman grubuna sunularak forma son hali verilmiştir. Oluşturulan form açımlayıcı faktör analizi için 434 öğretmen adayına uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda oluşan yapı 250 sınıf öğretmeninden oluşan örneklem ile doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin 24 madde ve 3 alt boyuttan oluştuğu (sevme, değer verme, önemseme) belirlenmiştir. Ölçeğin tamamı için iç tutarlık katsayısı .93; Sperman Brown iki yarı güvenirliği .81 olarak hesaplamıştır. Alt boyutlar için iç tutarlık katsayıları .86 ile .89 arasında; Sperman Brown iki yarı güvenirlik katsayıları ise .84 ile .87 arasında değişmektedir. Elde edilen yapının geçerliğini test etmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmış ve ölçeğin üç faktörlü yapısı doğrulanmıştır. Geçerlik ve güvenirliğe ilişkin bulgular değerlendirildiğinde geliştirilen ölçeğin hayat bilgisi öğretimine yönelik tutumların belirlenmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hayat Bilgisi Tutum Ölçeği, Sınıf Öğretmeni, Ölçek Geliştirme

PDF

___

Anderson, L. W. (1988) "Attitude measurement: Attitudes and their measurement". In Keeves, J. P. (Ed.); Educational research methodology, and measurement: An international handbook. New York: Pergamon Press.
Akınoğlu, O. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Öztürk, C. & D. Dursun (Ed.) Yeni programa göre geliştirilmiş beşinci baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Bayındır, N. (2007). Yeni eğitim programı ile yeniden şekillenen hayat bilgisi öğretim çatısının uygulamalara yansıması: bir ders planı örneği analizi. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eskişehir.
Breckler, S. J. (1984). Empirical validation of affect, behavior and cognition as distinct components of attitude. Journal of Personality and Social Psychology, 47(6), 1191-1205.
Bryman, A. & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13. New York: Routledge.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Comrey, A. L. & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. & Çinko, M. (2013). Sosyal bilimlerde spss'le veri analizi (5. baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (2. baskı). içinde Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, T. & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 27-33.
Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4. edition). London: Sage.
Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Güven, S. (2010). İlköğretim hayat bilgisi dersi ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 84-95.
Henson, R.K. & Roberts, J.K. (2006). Use of exploratory factor analysis in published research: Common errors and some comment on improved practice. Educational and Psychological Measurement, 66, 393-416.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (4. baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kalton, G. & Kaspyzyk, D. (1986). The treatment of missing survey data. Survey Methodology, 12, 1-16.
Karasar, N. (2005). Biloimsel araştırma yöntemi. içinde Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kılınç, E. & Uygun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları ile bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 1-15.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2. ed.). New York: Guilford Press.
Milli Eğitim Bakanlığı (2009). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Oppenheim, A. N. (1966) Questionnaire design and attitude measurement. New York: Basic Books.
Öztürk, C. & Dilek, D. (2002). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. Maidenheat, PA: Open University Press.
Sönmez, V. (2010). Hayat bilgisi öğretimi ve öğretmen klavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. içinde Ankara: Anı Yayıncılık.
Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yalçınalp, S. & Cabı, E. (2015). A scale development study: educational technologies anxiety scale (ETAS). Elementary Education Online, 14(3), 1005-1016. doi:10.17051/io.2015.50515