Muhammed TİRYAKİ, İlkut Elif KANDİL GÖKER

Türkiye'de Tarım Sektörünün Finansal Yapısı ve Tarımın Finansmanı Üzerine Bir Çalışma: Alternatif Bir Finansman Yöntemi Olarak Selem Sözleşmeleri

Bu çalışmada, ekonomik kalkınma ve istihdam üzerinde büyük etkisi olan tarım sektörünün finansmanında karşılaşılan güçlüklere alternatif bir çözüm önerisinin sunulması amaçlanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından oluşturulan 2009-2019 yılları arasına ait sektör mali tablolarından faydalanılarak sektörün finansal yapısı ve riskliliğine ilişkin analizler gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de tarım sektöründe özellikle kısa vadeli borç yükünün oldukça fazla olduğu, sektörde kısa vadeli likidite sıkışıklığının yaşandığı görülmüştür. Bununla birlikte tarım sektörünün doğası ve niteliği itibarıyla sermaye devir hızının düşük olması, doğal koşullara bağımlı olması, tasarruf yetersizliği gibi nedenlerle kısa vadeli finansmana ihtiyaç duyduğu anlaşılmaktadır. Bu çerçevede, tarım sektörünün borç yükünü azaltırken ihtiyacı olan finansmanın da temin edilebilmesini sağlayacak bir finansman modeli olan Selem Sözleşmeleri’nin hukuki altyapı bakımından uygulanmasında herhangi bir engel olmaması ve faiz hassasiyetine sahip olan üreticilerin de finansal sisteme dâhil edilebilmesi gibi yönleriyle Türkiye’de uygulanabilir bir finansman yöntemi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tarım Finansmanı, Selem Sözleşmesi, Tarım Sektör Bilançoları

A Study on Turkish Agricultural Sector’s Financial Structure and Agricultural Finance: Selem Contracts as An Alternative Financing Method

This study aims to present an alternative solution to the difficulties faced in the financing of the agricultural sector, which has had a great impact on economic development and employment. The sector financial statements for the years 2009-2019 prepared by the Central Bank are used, and analyses are made regarding the debt structure and riskiness of the sector. In the Turkish agricultural sector, it is observed that especially the short-term debt burden is quite high and there is a short-term liquidity shortage in the sector. Besides, the agricultural sector needs short-term financing due to reasons such as low capital turnover rate, dependence on natural conditions, and insufficient savings. In this framework, Salam Contracts, which is a financing model that reduces the debt burden of the agricultural sector and provides the financing it needs, can be used. There is no obstacle to use Salam Contracts legally in Turkey. These contracts allow farmers with interest sensitivity to be included in the financial system. It is concluded that Salam Contracts are applicable financing methods in the Turkish Agricultural Sector in this respect.

Keywords:

Financing of Agriculture, Salam Contracts, Agricultural Sector Financial Statements,

PDF

___

Aburaida, K. (2011). Rural Finance As A Mechanism For Poverty Alleviation in Sudan, with An Emphasis on “Salam” Mode, European Scientific Journal, 7(26), 157-166.
Abedifar, P., Hasan, I. & Tarazi, A. (2016). Finance-Growth Nexus and Dual-banking Systems: Relative Importance of Islamic Banks, Journal of Economic Behavior & Organization, 132, 198-215, https://doi.org/10.1016/j.jebo.2016.03.005
Arzova, S.B., & Şahin, B.Ş. (2019). Tarımın Finansmanında Selem Yöntemi ve Muhasebe Kayıtları. Journal of Banking and Capital Market Research, 3 (7), 32-47.
Aybakan, B. (2009). TDV İslâm Ansiklopedisi. 36 , 402-405. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi.
BDDK, (2020). BDDK Aylık Bülten. BDDK Web Sitesi: https://www.bddk.org.tr/BultenAylik adresinden alınmıştır. (ET: 04.09.2020)
Bitar, M., Maides, P. & Taramasco, O. (2017). What Makes Islamic Banks Different? A Multivariate Approach, Ecomomic Systems, 41(2), 215-238, https://doi.org/10.1016/j.ecosys.2016.06.003
Bülbül, M. (2006). Tarımsal isletmelerin Finansmanı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Çetin, B. (2014). Tarımsal Finansman. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Er, B., Şahin, Y. E. & Mutlu, M. (2015). Girişimciler İçin Alternatif Finansman Kaynakları: Mevcut Durum ve Öneriler, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 1(1), 31-54.
Ersoy, M. & Özsoy, M.Ş. (2017). Tarım Finansmanının Kalkınmadaki rolü ve Önemi: Bir Model Önerisi, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12 (47), 1-14, doi:10.14783/maruoneri. v12i27581.290460
Günaydın, G. (2006). Türkiye Tarım Sektörü. Tarım ve Mühendislik Dergisi (21), 76-77.
Islamic Financial Services Board. (2020, 04 11). Islamic Financial Services Board: https://www.ifsb.org/ adresinden alınmıştır
Ningsih, W. F. &Wardayati, S. M. (2016). Modification Finance of Salam and Implications for Salam Accounting Treatment in Indonesia, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219, 528-533, DOI: 10.1016/j.sbspro.2016.05.030
Peker, İ., & Baki, B. (2011). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacilik Sektöründe Performans Ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi.
Selimler, H., (2015). Sorunlu Kredilerin Analizi, Banka Finansal Tablo ve Oranlarına Etkisinin Değerlendirilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. (7), 131-172
Serpam. (2013). İslami Finans Kavramı, Ürünler, Dünyada ve Türkiye’de Gelişimi ve Geleceği. İstanbul: SERPAM Araştırma Notları 1.
Türk Borçlar Kanunu, (2011). Resmî Gazete (Sayı: 27836). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6098&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
TİM, (2020). TİM: https://tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari, (ET: 10.10.2020)
Toroslu, M. V., & Durmuş, C. N. (2017). Finansal Tablolar Analizi Kavramlar-Analiz Teknikleri (4. Baskı b.). Ankara, Türkiye: Seçkin Kitabevi.
TÜİK, (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Ulusal-Hesaplar-113 (ET:13.11.2020)
Ülev, S., & Selçuk, M. (2018). Tarımsal Üretimin Finansmanı İçin Seleme Dayalı Finansman Modeli: Fındık Örneği. Katılım Finansmanında Yeni Yaklaşımlar, 9-31.