DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE HİZMET TİCARETİNİN GELİŞİMİ

Bu çalışmanın amacı, dünya ticaretinin serbestleşmesiyle birlikte dünya hizmet ticaretindeki gelişmeler ve Türkiye’nin hizmet ticareti değerlendirilmektedir. Dünya ülkelerinin ve Türkiye’nin hizmet ticareti gelişim seyri incelendiği bu çalışmada, Dünya Ticaret Örgütü, Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının 1985-2017 yılları arası hizmet sektörü ihracat ve ithalat verileri kullanılmıştır. Sonuç olarak Türkiye hizmet ticaretinde bilgi, teknoloji, beşerî sermayesi ve donanımı bakımından birçok üstünlüklere sahiptir. Türkiye’nin özellikle turizm ve taşımacılık sektörlerinde yüksek kapasiteye ve etkinliğe sahip olduğu görülmüştür. Türkiye’de 2017 yılı verilerine göre turizm sektörü, hizmet ticareti gelirlerinin yaklaşık %51’ini karşılamıştır. Türkiye’nin geleneksel hizmetler kapsamında etkin olduğu diğer bir hizmet sektörü ulaştırma hizmetleridir. Türkiye’ye 2017 yılı için turizm sektöründen sonra yaklaşık %35’lik payla hizmet ticareti açısından en fazla döviz geliri sağlayan ikinci sektör taşımacılık sektörüdür. Genel olarak bakıldığında Türkiye’nin dış ticaret açığı ve cari açıklarının dengelenmesinde özellikle turizm, taşımacılık ve inşaat gibi hizmet sektörlerinden elde edilen döviz gelirleri ile finanse etmeye çalışmıştır. Türkiye’nin uluslararası hizmet ticaretindeki payının daha da artırılabilmesi için, geleneksel rekabet gücünün olduğu sektörlere, potansiyeli olan yeni alt sektörler eklenmeli ve çalışmalar bu alanlarda daha fazla yoğunlaştırılmalıdır.

DEVELOPMENT OF TRADE IN SERVICES IN THE WORLD AND TURKEY

The aim of this study is to discuss thoroughly the development of service trade in the world and Turkey with liberalization world trade. In this study where the world service trade in Turkey and the other countries were investigated, the service sector export and import data of the World Trade Organization, Turkey Statistical Institute and Central Bank of the Republic of Turkey between the years 1985-2017 were reviewed. As a result, service trade of Turkey has many advantages in terms of knowledge, technology, human capital, and implements. Also, it has been observed that the tourism and transportation sectors have a high capacity and efficiency in Turkey. According to data collected in 2017, the tourism sector has met the requirements of revenue of service trade for almost 51% in Turkey. In terms of service trade in Turkey, the second important leading sector is transportation. It was the second sector providing the highest foreign currency income with approximately 35% percent of service trade in 2017. Generally, in order to balance Turkey's foreign trade deficit and current account deficits, it has been tried to be financed mainly by foreign exchange revenues obtained from service sectors such as tourism, transportation and construction. To further improve Turkey’s share in international service trade, potential new sub-sectors should be included in the sectors where the traditional competitiveness is available, and more work should be concentrated in these areas.

___

  • Aslan, H. M. (1998). Hizmet Ekonomisi, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 1. Basım, İstanbul
  • Banga, R. (2005a). Role of Services İn The Growth Process: A Survey. Indian Council for Research On International Economic Relation. Working Paper No. 159, s.1-27.
  • Banga, R. (2005b). “Critical Issues İn India’s Service-Led Growth”, Indian Council for Research On Internatıonal Economic Relations, Working Paper No. 171, New Delhi, India.
  • Bhagwati J. (2002). Free Trade Today, Princeton University Press. Princeton 2002.
  • Bozkurt E. (2010). Türkiye’nin Uluslararası Hizmet Ticareti. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Cantürk, G. (2003). Avrupa Birliği’ne Aday En Dinamik Yeni Yıldız Türkiye. Yapı 2003 İzmir Fuarı, Dünya Eki, s.6.
  • DPT (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi Özel İhtisas Komisyonu Raporu. DPT: 2543 – Öġk: 559, Ankara, 2000.
  • Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)- Dünya İstatistiki Tabloları (Erişim Tarihi 04.02.2018) www.wto.org
  • Ekinci, M. B. (2008). Uluslararası Hizmet Ticaretinde Gelişmekte Olan Ülkeler Ve Türkiye, İto Yayını, Yayın No: 2008-10, İstanbul.
  • Greenfield, Harry I. (2002). A Note On the Goods/Services Dichotomy. The Service Industries Journal. 22(4).
  • Öztürk, S. A. (1998). Hizmet Pazarlaması. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, Ss.15.
  • Özsağır, A & Akın, A. (2012). Hizmetler Sektörü İçinde Hizmet Ticaretinin Yeri Ve Karşılaştırmalı Bir Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 11(41):311-331.
  • Sayım, F. & Aydın V. (2011). Hizmet Sektörü Özellikleri ve Sistematik Olmayan Risklerin Sektör Menkul Kıymetleri İle Etkileşimine Sair Teorik Bir Çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kütahya. (29):248-249.
  • Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2):141-156.
  • Seyidoğlu, H. (1996). Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama. İstanbul, s.622.
  • Seyidoğlu, H. (2007). Uluslar Arası İktisat. Güzem Yayıncılık, İstanbul, s.868.
  • Sümer, B. (2008). Inflows and Outflows of Services in The EU and Turkey. Dokuz Eylül Üniversitesi, International Conference On Emerging Economic Issues İn A Globalizing World. İzmir.
  • TCMB (2018). TCMB Ödemeler Dengesi Verileri. http://www.tcmb.gov.tr (ET: 10.02.2018).
  • TÜİK (2018). İstatistiki Göstergeler. http://www.tuik.gov.tr (ET: 26.06.2018).
  • TOBB (2015) Ekonomik Rapor 2017 www.tobb.org.tr Https://Tobb.Org.Tr/Documents/Yayinlar/ 2017/72gk/72-Genel-Kurulekonomikrapor2017.Pdf (ET: 26.06.2018).
  • Yücel, S. Ü. (2002). WTO 2002 Yılından Umutlu, TÜRSAB Dergisi, Sayı:215, s.50.