Reşit ALDEMİR, Ahmet TEKELİ, Berk ÜSTÜNDAĞ, Kazım BİLGEÇLİ, Ladine BAYKAL ÇELİK

Türkiye’de Karadeniz’in Farklı Bölgelerinde Üretilen Balık Unlarının Hayvan Besleme Açısından Değeri

Balık unu gerek insan tüketimine uygun olmayan balıkların, gerekse balıkçılık endüstrisinde arta kalan atıkların işlenip kurutulması veya çeşitli teknolojik işlemlerden geçirilmesi sonucu elde edilmektedir. Balıkçılık endüstrisinin iki ana temel ürünlerinden biri olan balık unu, yüksek aminoasit, vitamin ve mineral madde içeriğiyle yüksek sindirilebilirliğe sahip bir protein kaynağı olarak yemlerde kullanılmaktadır. Balık ununu diğer yem hammaddelerinden üstün kılan en önemli özelliklerden biri de içerdiği esansiyel aminoasitler ve uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitleridir. Balık ununun rasyona katılması ile genç hayvanlarda performans ve bağışıklık sistemi olumlu etkilenmektedir. Balık ununun kanatlı rasyonlarına %3-10, sığır ve koyun rasyonlarına %5, domuz rasyonlarına da %10 katılabileceği ifade edilmektedir. Türkiye’de balık unu ve yağı üretiminin önemli kısmı Karadeniz Bölgesinde yapılmaktadır. Bu çalışmada, Karadeniz Bölgesinde yer alan dört farklı balık unu fabrikasında alınan balık unlarının besin madde içeriği değerlendirilmiştir. Buna göre en yüksek değerler; kuru madde (KM) %95.90 (p<0.0001) ve ham kül (HK) %17.20 (p<0.0001) ile D, ham protein (HP) %73.40 (p<0.0001) ile A, ham yağ (HY) %11.33 (p<0.01) ile B, metabolik enerji (ME, kanatlı) 3537.5 Kcal kg-1 (p<0.001) ile B fabrikasında tespit edilmiştir. Çalışmada genel olarak bütün amino asitler bakımından en yüksek değerler A fabrikasında, en düşük değerler D fabrikasında elde edilmiştir (p<0.0001). Esansiyel yağ asitlerinden linoleik ve linolenik asit miktarları bakımından fabrikalar arasında istatistiksel bir farkın olmadığı (p˃0.01), palmitik asit, palmitoleik asit ve oleik asit düzeylerinin ise önemli düzeyde (p˃0.001) B fabrikasında görüldüğü tespit edilmiştir. Ülkemizde yaygın olarak Karadeniz Bölgesinde üretilen balık unları arasında besin madde bileşenleri açısından farklılık olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Amino asitler, balık unu, besin madde içeriği, Karadeniz bölgesi, yağ asitleri

Evaluation in terms of Animal Nutrition of Fish Meal Produced in Different Regions of the Black Sea Region in Türkiye

Fish meal is obtained as a result of the processing and drying of fish that are not suitable for human consumption and the wastes left in the fishing industry, or by passing them through various technological processes. Fish meal, one of the two main products of the fishing industry, is used in feeds as a protein source with high digestibility with its high content of amino acids, vitamins, and minerals. Fish meal is one of the most important features that makes it superior to other feed raw materials due to the essential amino acids and long-chain polyunsaturated fatty acids it contains. With the addition of fish meal to the ration performance and immune system of young animals are positively affected. It is stated that fish meal can be added 3-10% to poultry rations, 5% to cattle and sheep rations, and 10% to pig rations. In Türkiye, a significant part of fish meal and oil production is carried out in the Black Sea Region. In this study, the nutrient content of fish meals taken from four different fish meal production factory in the Black Sea Region was evaluated. Accordingly, the highest values are; dry matter (DM) 95.90% (p<0.0001) and ash 17.20% (p<0.0001) in D factory, crude protein (CP) 73.40% (p<0.0001) in A factory, crude oil ether extract(EE) 11.33% (p<0.01) in B factory, metabolic energy(ME, poultry) 3537.5 Kcal kg-1 (p<0.001) in B factory were determined. It was determined that there was no statistical difference among the factories in terms of linoleicacid and linolenic acid amounts of essential fatty acids (p˃0.01), while palmitic acid, palmitoleic acid and oleic acid levels were found to be significant in B factory (p˃0.001). It has been observed that there is a difference in nutrient contents among the fish meal mostly produced in the Black Sea Region in our country.

Keywords:

Amino acids, fish meal, nutrient content, Black Sea region, fatty acids,

PDF

___

KAYNAKLAR Anonim, 2019. http://www.eryas.com.tr/uploads/file/yumurta_tavuk rasyon_kriterleri.pdf (Erişim tarihi: 06.11.2019)
Babu US, Wiesenfeld PL, Raybourne, R B, Myers MJ, Gaines D, 2005. Effect of Dietary Fish Meal on Cell Mediated Immune Response of Laying Hens. International Journal of Poultry Science 4, 652–656.
Barlow SM, 2003. Fish Meal. Encyclopedia of Food Sciences and Nutrition. Second Edition, Academic Press, 2486-2491.
Bayraklı B, Özdemir S, Duyar HA, 2019. Karadeniz’de Hamsi (Engraulis encrasicolus) ve Çaça (Sprattus sprattus) Balıklarının Avcılığı ile Balık unu-yağı İşleme Teknolojisi Üzerine Bir Araştırma. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 5(2): 9-16.
Bek Y, Efe E, 1988. Araştırma ve Deneme Metotları. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Adana.
Bilgüven M. Can G. 2018. Balık Yemlerinde Balık Unu Yerine Tavuk Ununun Kullanılma Olanakları. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt 32, Sayı 2, 189-200. https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/fish-meal (Erişim tarihi:10.03.2020).
Boyd CE, 2015. Overview of Aquaculture Feeds: Global Impacts of Ingredient Use. Feed and Feeding Practices in Aquaculture. Springer Publishing, 1-23p. https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/fish-meal (Erişimtarihi:10.03.2020).
Cho JH, Kim IH, 2011. Fish Meal-Nutritive Value. Animal Physiology and Animal Nutrition. 95: 685-692.
Emir F, Karadağ ÖH, Ege F, Ceyhan V, 2012. Türkiyede Balık Unu ve Yağı Üretimi veTicareti: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. 5-7 Eylül 2012. Konya.
Jassim JM, 2010. Effect of Using Local Fishmeal (Liza abu) as Protein Concentration in Broiler Diets. International Jornal of Poultry Science 9 (12): 1097-1099.
Keleştemur GT, Uslu A, 2017. Balık Beslemede Yeni Besin Maddelerinin Kullanımı. International Journal of Innovative Engineering Aplications 1, 1,23-26.
Kim EJ, Utterback PL, Parsons CM, 2012. Comparison of Amino Acid Digestibility Coefficients for Soybean Meal, Canola Meal, Fish Meal, and Meat and Bone Meal Among 3 Different Bioassays. Poultry Science, 91:1350-1355.
Koning AJ, 2005. Properties of South African Fish Meal: A Review. South African Journal of Science 101, January/February.
Kumar R, Karı DK, Kumarı D, Singh V, Sihag S, 2018. Effect of Rumen Protectal Amino Acit and Fish Meal on Feed Conversion Ratio of Murrah Buffalo Heifers. International Journal of CurrentMicrobiology and Applied Sciences. 7(3):2587-2595.
Lee HJ, Choi IH, Kim DH, Joo YH, Kim SC, 2017. Influence of Fermented Fish meal Suplementation on Growth Performance, Blood Metabolites and Fecal Mikroflora of Weaning Pigs. Revista Brasileira de Zootecnica, 46(5):433-437.
Lopes JCO, 2022. Reducing Dependence on Fishmeal in Aquaculture - the Role of Insects as a Sustainable Alternative. Meeting CISAS 2022 Online Sustanability in Biosystems. https://www.researchgate.net/publication/360561666 (Erişim Tarihi: 23.08.2022).
Miles RD, Chapman FA, 2021. The Benefits of Fish Meal in Aquaculture Diets. UF/IFAS Extension University of Florida FA 122: 1-7. https://edis.ifas.ufl.edu/pdf%5CFA%5CFA12200.pdf (Erişim Tarihi: 23.08.2022).
Montgomery, D.C., 2001. Design and Analysis of Experiments. John Wiley & sons. Quinta Ediction. New York.
Park CS, Adeola O, 2022. Digestibility of Amino Acids in Fish Meal and Blood-derived Protein Sources Fed to Pigs. Animal Bioscience. Vol. 35, No. 9:1418-1425.
Peluesio NF, Bonaldo A, Gisbert E, Andree KB, Esteban MA, Dondi F, Sebatti MC, Gatta PP, Parma L, 2022. Different Fish Meal and Fish Oil Dietary Levels in European Sea Bass: Welfare Inplications After Acute Confinement Stress. Frontiers in Marine Science, Volume 8, Article 779053.
Rahim A, Abbas G, Naaem M, Ferrando S, Gallus L, Khan N, Rahman MH, Gaffar A, Mateen A, (2017). Fish meal: Production and Quality Assessment for Aqua Feed Formulation in Pakistan. Pakistan Journal Zoology, vol. 49(1), pp 337-344.
Ribeiro FB, Lanna EAT, Bomfim MAD, Donzeles JL, Quadros M, Cunha PSL, Takishita SS, Vianna RA, 2012. Apparent and True Digestibility of Protein and Amino Acid in Feedstuffs Used in Nile Tilapia Feed as Determined by the Technique of Dissection. Revista Brasileira de Zootecnica, v.41, n.5, p. 1075-1081.
SAS, 2015. SAS/STAT. Statistical Analysis System for Windows. Released Version 9.4. SAS Institute Incorporation, Carry, NC, USA.
Silva AF, Guimaraes FG, Rufino JPF, Miller WMP, Flor NS, Assante RT, 2017. Fish By-product Meal in Diets for Commerical Laying Hens. Acta Scientuarum. Animal Sciences Maringa , v. 39, n. 3, p. 273-279, July-Sept.
Turan H, Kaya Y, Erkoyuncu İ, 2007. Protein and Lipid Content and Fatty Acid Composition of Anchovy Meal Produced in Turkey. Turk Journal Veterinary Animimal Science 31(2): 113-117.
Ween O, Stangeland JK, Fylling T, Aas GH, 2017. Nutritional and Functional Properties of Fish Meal Produced From Fresh By-products of Cod(Gradus morhua L.) and Saithe(Pollachius virens). Heliyon 3, e00343.
Windsor ML, 2001. Fish Meal, Department of Trade and Industry Torry Research Statio, Torry Advisory Note No.49, http://www.fao.org/wairdocs/tan/x5926e/x5926e00.htm, (Erişim Tarihi: 15.12.2011).
Zinn KE, Hernot DC, Fastinger ND, Linnethal LKK, Bechtell PJ, Swanson KS,Fahey GC, 2009. Fish Protein Substrates can Substitute Effectively for Poultry By-productmeal When Incorporated in High Quality Senior Dog diets. Journal of Animal Physiology Animal Nutrition. Volume 93, Issue 4, p: 447-455.