Aslıhan ÇETİN, Eda ÇELİK, Şefika Gülin BEYHAN

Kentsel Izgara Formunun Kullanıcı Hareketlerine Etkisinin Mekân Dizim Yöntemi ile İncelenmesi Isparta Kafeler Caddesi Örneği

Çalışma, Isparta kent merkezinde yer alan eğlence merkezleri açısından oldukça önemli bir yere sahip olan ve kullanıcıların büyük çoğunluğunu genç kesimin oluşturduğu Kafeler Caddesi’ni kapsamaktadır. Yapısal olarak sokaklardan oluşan, ızgara formundaki alanda karşılıklı ve sıralı dükkânlar yer almaktadır. Yöntem olarak, şehirlerin algılanmasını, mekânsal oluşumu, yaya hareketlerini anlamaya, anlatmaya ve tahmin etmeye yönelik teknikler topluluğu olan Mekân Dizimi’mi (Space Syntax) kullanılmıştır. Mekân Dizimi, bulunduğu alanın ızgara yapısının, mekânları bütünleştirici etkisi üzerinde durmaktadır. Buna göre, ızgara kent formlarının bütünleşme ve yaya hareketlerinde etkisinin ne olduğu önemli bir soruyu oluşturmaktadır. Yöntem kapsamında da kent ızgarasının kullanıcı hareketliliğine etkisi; alanın mekân dizim analizleri ve her bir sokak üzerinde yaya sayımları yapılarak incelenmiştir. Bu durumu değiştirecek başka bir faktör olmadığı takdirde, mekânsal oluşum, kullanıcı hareketlerinde belirleyici olmaktadır. Mekân ve kent topoğrafyası gibi olguların belirleyici olduğu bu yöntemde, çevredeki davranış biçimleri referans alınır. Bu bağlamda; kent ızgarasının, yaya hareketliliği üzerindeki etkisini sorgulamak, eğer varsa neler olduğunu tespit etmek çalışmanın amacını ve özgün değerini oluşturmaktadır. Çalışma sonucuna göre, sokak genişliği, mekânların fonksiyonu, yapı yüksekliği gibi kent ızgarası bağlamında değerlendirilen parametrelerin yaya hareketliliğini etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kent Izgarası, Yaya Hareketliliği, Isparta Kafeler Caddesi, Mekân Dizimi Yöntemi

Investıgatıon of The Effect of Urban Grıd Form on User Movements by Space Syntax Method Case of Isparta Kafeler Caddesi

The study setting covers Kafeler Streets, being in a center of entertainment in Isparta. In the grid-shaped area, structurally comprised of streets, the shops are placed opposite and next to each other. Space Syntax, a collection of techniques for understanding, describing and predicting the perception of cities’ spatial formation and pedestrian movements, was used. It focuses on the unifying effect of the grid structure of the area where it is located. The impact of grid city forms on integration and pedestrian movements is an important question. The effect of the urban grid on user mobility was studied by analyzing the space sequence of the area and performing pedestrian counts on each street. When other factors are homogenized, the spatial formation determines the user movements. In this method, where facts such as space and urban topography are decisive, the movement patterns in the environment are referred. Thus, questioning the impact of the urban grid on pedestrian mobility and determining what these effects are forms the purpose of the study. The study showed that urban grid parameters such as street width, functions of them and buildings’ height affect pedestrian mobility.

Keywords:

Urban Grid, Pedestrian Mobility, Isparta Kafeler Streets, Space Syntax Method,

PDF

___

Atak, O. (2009). Mekân dizim ve görünür alan bağlamında geleneksel kayseri evleri. (Yüksek lisans tezi). YÖK ulusal tez merkezi. (251907)
Aydınlı, S.(2004). Epistemolojik açıdan mekan yorumu. Ayşe Şentürer, Şafak Ural, Ayla Atasoy (ed). Mimarlık ve Felsefe içinde. Yapı Yayınları, 40-51. İstanbul.
Bacon, E. N. , (1967). Design of Cities, Thames and Hudson LTD, Londra.
Baran, P.K.., Rodriguez, D. A., & Khattak, A. J. (2008). Space syntax and walking in a new urbanist and suburban neighbourhoods, Journal of Urban Design, 13(1), 5-28.
Can, I., & Heath, T. (2015). In-between spaces and social interaction: a morphological analysis of Izmir using space syntax. Journal of Housing and the Built Envi-ronment, 31(1), 31-49.
Çetin, A. (2019). Antalya bölgesinde yer alan beş yıldızlı otellerin mekân dizim (space syntax) yöntemi ile incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK ulusal tez merkezi. (557405).
Choi, E., & Koch, D. (2015). Movement and the connectivity of streets: A closer look at route distribution and pedestrian density. In 10th International Space Syntax Symposium, SSS 2015; University College London (UCL) London; United Kingdom. The Bartlett School of Architecture, University College London.
Çil, E. (2006). Bir kent okuma aracı olarak mekân dizim analizinin kuramsal ve yön-temsel tartışması. MEGARON. YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 1(4), 218-233, İz-mir.
Güler, G., (2007). “Boğaz Köprülerinin İstanbul Açık Alan Sistemi Üzerine Yaptığı Etkilerin Space Syntax Yöntemi ile İrdelenmesi”, (Yüksek Lisans Tezi), İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gündoğdu, M. (2014). Mekân dizimi analiz yöntemi ve araştırma konuları. Art-Sanat 2, 251-275, İstanbul.
Hillier, B. (1983). Space syntax: a different urban perspective. Architects Journal, 138(48) 47-63.
Hillier, B. (1996). Cities as movement economies. Urban Design International, 1 (1), 41–60.
Hillier, B., Hanson, J., (1998). A note on the ıntuiting of form: three ıssues ın the theory of design. Environment and Planning B, 25th Anniversary Issue, 3, London.
Hillier, B., (1999). The hidden geometry deformed grids: or why the space syntax works, when ıt looks like ıt should not. Environment and Planning: Planning and Design, 26(169), London.
Hillier, B., & Iida, S. (2005, September). Network and psychological effects in urban movement. In International Conference on Spatial Information The-ory (pp. 475-490). Springer, Berlin, Heidelberg.
Kepenek, E., (2011). Antalya tarihi kent merkezi ve yakın çevresinin mekân dizim metodu ile incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK ulusal tez merkezi. (339146).
Kim, H. K., & Sohn, D. W. (2002). An analysis of the relationship between land use density of office buildings and urban street configuration: Case studies of two areas in Seoul by space syntax analysis. Cities, 19(6), 409-418.
Koohsari, M. J., Kaczynski, A. T., Mcormack, G. R., & Sugiyama, T. (2014). Using space syntax to assess the built environment for physical activity: Applica-tions to research on parks and public open spaces. Leisure Sciences, 36(2), 206-216
Koohsari, M. J., Sugiyama, T., Mavoa, S., Villanueva, K., Badland, H., Giles-Corti, B., & Owen, N. (2016). Street network measures and adults' walking for transport: Application of space syntax. Health & place, 38, 89-95.
Kubat, A. S. , (1999). Morphological History of Istanbul, Urban Morphology – Jour-nal of the International Seminar on Urban Form, Vol. 4, pages 27-40.
Lynch, K. , (1960). The Image of The City, The MIT Press, Cambridge.
Lynch, K. (1988). Image of the City. Cambridge Massachusetts: MIT Press.
Menderes, F., (2014). Cumhuriyet döneminde yerel yönetim binalarının kamusal erişilebilirlik açısından mekân dizimi (space syntax) yöntemiyle irdelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK ulusal tez merkezi. (389429)
Morris, A.E.J. (1994), History of Urban Form before Industrial Revolutions, Long-man Scientific and Technical, John Wiley&Sons Inc., New York, ABD.
Netto, V. M. (2016). ‘What is space syntax not?’Reflections on space syntax as soci-ospatial theory. Urban Design International, 21(1), 25-40.
Moughtin, C., Cuesta, R., Sarris, C., Signoretta, P. , (1999), Urban Design: Method and Techniques, Butterworth and Heinemann Ltd., Oxford.
Özbek, Ö.Ö., (2007). Fiziksel mekân kurgularının sosyal ilişkiler üzerinden arnavut-köy yerleşimi bütününde mekân dizimi (space syntax) yöntemi ile incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). YÖK ulusal tez merkezi. (213920)
Pafka, E., Dovey, K. ve Aschwanden, GD (2020). Kentsel tasarım için mekân söz diziminin sınırları: Eksenellik, ölçek ve sinuosite. Çevre ve Planlama B: Kentsel Analiz ve Şehir Bilimi , 47 (3), 508-522.
Ratti C. (2003). Urban texture and space syntax: some inconsistencies. Environment and Planning B: Planning and Design, 31(4), 2s.
Ratti C. (2004). Space syntax: some inconsistencies. Environment and Planning B: Planning and Design, 31(4) 487-499.
Roberts, M, Greed, C. , (2001)Approaching Urban Design: The Design Process, Longman Press, Londra.
Şıkoğlu, E., Arslan, H., (2015). Mekân dizim (space syntax) analizi yöntemiyle ilgili teorik bilgiler ve mekân dizim analizi yönteminin coğrafyada kullanılabilir-liği, Türk Coğrafya Dergisi, 65, 11-21.
Teklenburg, J., A., F, Timmermans, H., J., P., And Wagenberg, A., F., (1993). Space Syntax: Standardised Integration Measures and Some Simulations, Envi-ronment and Planning B: Planning and Design, 20, 347-357.
Xia, X. (2013). A Comparison Study on a Set of Space Syntax based Methods: Appl-ying metric, topological and angular analysis to natural streets, axial lines and axial segments. Degree project thesis, Master.
Xiana, H. (2017). Simulation of Pedestrian Flow in Traditional Commercial Streets Based on Space Syntax. Procedia Engineering, 205, 1344-1349

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.