Balıkesir Örnekleminde Bir Ölçek Geliştirme Çalışması: Afet Hazırbulunuşluk Ölçeği

Afet hazırbulunuşluğu, hanelerden başlayarak, ulusal düzeye kadar afetler karşısında risk ve tehlikelerin yaratabileceği yıkımları azaltmayı amaçlayan planlama, uygulama ve değerlendirmeleri ifade eder. Bu makale Balıkesir örneklemi kullanılarak hane halklarının afet hazırbulunuşluğunu ölçmek için kullanılabilecek evrensel bir ölçeği geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu makale dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde hazırbulunuşluk kavramı incelenmiş ve bununla ilgili tanım verilmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra afet hazırbulunuşluğunu ölçmeye çalışan ölçekler incelenmiş, karşılaştırılmış ve aktarılmıştır. İkinci bölümde örneklemin evrenden çıkartılma süreci Balıkesir ili rakamları ile açıklanmış (N=1134), araştırmanın kapsayıcılığı bakımından hangi bölgelerde kaçar anket yapıldığı tablo ile açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise bulgulara yer verilmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonrası kullanılan doğrulayıcı faktör analizi ile elde edilen iyilik uyum ölçütleri ile yeni bir model geliştirilmesi ve ilgili soruların analizden çıkartılması ile ilgili süreçler anlatılmıştır. Bulguların devamında ortaya çıkan iyilik uyum ölçütleri ve faktör tablosu tekrar verilmiştir. Ölçek geliştirmenin en önemli parçası olan LISREL programı ile oluşturulan veri yolu analizi diyagramı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Hazırbulunuşluk, Ölçek, Balıkesir

A Scale Development Study in Balıkesir Sampling: Disaster Preparedness Scale

Disaster preparedness refers to reduction of risks and dangers caused by disasters by planning, applications, and assessments, starting from households up to national level. This article aims to develop a universal scale for measuring disaster preparedness of households using Balıkesir sample. This article is consists of four main parts. In first part of this article, concept of preparedness is examined and definition of preparedness is given. In addition to this, the scales developed for measuring preparedness are analyzed, compared and presented. In second part the preparing of sampling from universe Balıkesir is explained in numbers (N=1134). Inclusiveness of the research was made by deciding on number of questionnaire and places where they will be applied which are presented through tables. In third part the findings are presented. Confirmatory factor analysis which is made after explanatory factor analysis revealed the goodness of fit indexes. Based on that the processes and decision of making another model for the scale and for removing items are explained in detail. In continuing parts of findings, the new goodness of fit findings and factor table are given again. One of the most important part of developing scale namely path diagram made by LISREL is presented.

Keywords:

Disaster, Readiness, Scale, Balikesir,

PDF

___

Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1984). The effect of Sampling Error on Convergence, Improper Solutions, and Goodness-of-fit Indices for Maximum Likelihood Confirmatory Factor Analysis. Psychometrika, 49, 155-173.
Baker, E.J. (2011). Household preparedness for the Aftermath of Hurricanes in Florida. Applied Geography, 31(1), 46-52.
Bartlett, M. S. (1954). A note on the multiplying factors for various approximations. J. Roy. Statisi. Soc. B., 16, 296-298.
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Bollen K.A., Long J.S.,(Der.). Testing structural equation models. (s. 111-135). Beverly Hills, CA: Sage.
Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Cardona, O. D. (2005, Ağustos). Indicators of Disaster Risk and Risk Management –Main Technical Report. IDB/IDEA Program of Indicators for Disaster Risk Management, National University of Colombia, Manizales. 4.11.2020 tarihinde http://idea.bid.manizales.unal.edu.co /documentos/Main%20technical%20report%20IDEA.pdf adresinden erişildi.
Cartell R. B. (1966). The Shree test for number of factors. Multivariate Behavioral Research, 1, 254-276.
Çam, O.M. ve Baysan-Arabacı L. (2010). Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2, 59-71.
Çapık, C. (2014). Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
Davidson, R.A. ve Lambert, K.B. (2001). Comparing the hurricane disaster risk of U.S. coastal counties. Natural Hazards Review, 2(3), 132-142.
Dikmenli, Y., Yakar, H., Konca, A. (2018). Development of Disaster Awareness Scale: A Validity and Reliability Study. Review of International Geographical Education Online (RIGEO), 8(2), 206-220. 17.12.2019 tarihinde http://www.rigeo.org/vol8no2/Number2Summer /RIGEO-V8-N2-2.pdf adresinden erişildi
Garland R. (1991). The Mid-Point on a Rating Scale: Is it Desirable?. Marketing Bulletin, 2, 66-70.
Gignac, G. E. (2009). Partial Confirmatory Factor Analysis: Described and Illustrated on the NEO-PIR. Journal of Personality Assessment, 91(1), 40-47.
Hazırbulunuşluk. (2020, 20 Aralık). Cambridge English Dictionary içinde. Erişim adresi: https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/english /preparedness
Hooper D., Coughlan J., Mullen M.R. (2008) Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining
Model Fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Ilo, P. I., Izuagbe, R., Mole, A. J. C., Ekwueme, L. (2018). Measuring disaster preparedness and response practices in university libraries in Nigeria: The role of disaster equipment. International Journal of Disaster Risk Reduction, 31, 85-91.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1989). LISREL 7 User's Reference Guide. Chicago: SPSS Publications.
Kaiser, H. F. (1970). A second generation little jiffy. Psychometrika, 35, 401–416.
Munro, B.H. (2005) Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia: Lippincott Williams &Wilkins, 351-376.
Nishigami, A. (2015). Development of Natural Disaster Preparedness Scale for Nursing Department of Hospital: Reliability and Validity as Scale. Journal of Japan Academy of Nursing Science, 35, 257-266.
Patrisina, R., Faradissa Emetia, F., Sirivongpaisal, N.,Suthummanon, S., Alfadhlani, A., Fatrias, D. (2018, Ekim). Key performance indicators of disaster preparedness: a case study of a tsunami disaster. ICDM 2018 konferansında sunulan bildiri, Singapur. Erişim adresi: https://doi.org /10.1051/matecconf/201822901010
Rachmalia, M.N.S., Urai Hatthakit R.N., Aranya Chaowalit, A.P.N. (2011). Tsunami preparedness of people living in affected and non-affected areas: A comparative study in coastal area in Aceh, Indonesia. Australasian Emergency Nursing Journal, 14(1), 17-25.
Rañesesa, K., Chang-Richardsa, A., Richardsb, J., Bubb, J. (2018, Kasım). Using scientific knowledge to inform policy and practice in disaster risk reduction. Measuring the level of disaster preparedness in Auckland. 7th International Conference on Building Resilience konferansında sunulan bildiri, Bangkok, Tayland. Erişim adresi: https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/137304.pdf
Seçer İ. (2013) SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi Analiz ve Raporlaştırma. Anı Yayıncılık, Ankara.
Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve Örnek Uygulama. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-73.
Simpson, D. (2008). Disaster preparedness measures: a test case development and application. Disaster Prevention and Management, 17(5), 645-661.
Şencan H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara.
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks; 2007. p.4-22.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics (4. Bs.). Needham Heights: Allyn & Bacon.
Vahle, T., Beatty, G. (1993). Emergency Management Guide for Business & Industry. Federal Management Agency. 6.11.2020 tarihinde http://www.Fema.Gov/Pdf/Business/Guide/Bizindst.Pdf adersinden erişildi.
Waltz C.F., Strcikland O.L., Lenz E.R. (2010). Measurement in Nursing and Health Research. New York: SpringerPublishing Company.
Walker, J.T. ve Maddan, S. (2013). Underslanding statistics for the social Sciences, criminal justice, and criminology. Wall Street: Jones and Bartlett Learning.
World Health Organization. (2011, Haziran) Comparative analysis of national pandemic influenza preparedness plans. Erişim adresi: https://www.who.int/influenza/resources/documents /comparative_analysis_php_2011_en.pdfExternLink
World Health Organization, Emergency and Humanitarian Action (WHO/EHA). (2002). Disasters & emergencies: Definitions (Training Package). Addis Ababa, Ethiopia: Panafrican Emergency Training Centre, WHO/EHA. Erişim adresi: http://apps.who. int/disasters /repo/7656.pdf

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.