Kent Perspektifinden Ekonomik Boyutuyla Üniversite Algısı: Adıyaman Örneği

Toplumsal değişmelerle birlikte çok işlevli bir kentsel kurum haline gelen üniversiteler, geleneksel işlevlerinin yanında, içinde bulundukları çevrenin ekonomik ve sosyal gelişiminde de rol oynamaya başlamıştır. Özellikle kentsel gelişimin ekonomik boyutunda önemli işlevler yerine getiren üniversiteler, birçok ülkede kalkınma aracı olarak görülmüş ve bu nedenle gelişmemiş bölgelerde yaygınlaştırılmıştır. Türkiye’de de, ekonomik açıdan geri kalmış ve gelişme potansiyeli sınırlı olan illerde, üniversitenin yaratacağı ekonomik etkinin bu illerin kalkınmasında önemli bir araç olacağı inancıyla her ile üniversite kurulmuştur. Bu araştırmanın amacı, bölgeler arası eşitsizliği giderecek bir kalkınma aracı olarak düşünülen ve bu doğrultuda sayıları hızla artırılarak tüm ülke sathına yayılan üniversitelerin, kuruldukları kentlerin ekonomik gelişimine etkilerini, Adıyaman ili ve Adıyaman Üniversitesi örneğinde tespit etmektir. Bunun için, kent bileşenlerinin Üniversitenin kentsel ekonomiye yönelik işlevleriyle ilgili algıları ve kanaatleri belirlenmeye çalışılmıştır. Nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem yaklaşımının seçildiği araştırmada, veriler anket ve görüşme teknikleriyle elde edilmiştir. Araştırmanın neticesinde, Adıyaman Üniversitesinin kentsel ekonomiye yönelik olumlu, olumsuz ve yetersiz olduğu düşünülen işlevlere sahip olduğu, Kurumun harcama temelli ekonomik etkilerinin güçlü, bilgi temelli ekonomik etkilerinin ise zayıf bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Adıyaman, üniversite, kent, kentsel ekonomi

The University Perception with its Economic Dimension from the City’s Perspective: The Case of Adıyaman

The universities, which have become a multifunctional urban institution with social changes, have started to play a role in the economic and social development of the environment in which they are located, besides their traditional functions. The universities, which have carried out important functions especially in the economic dimension of urban development, have been seen as a means of development in many countries and therefore have been spreaded in underdeveloped regions. Also in each province of Turkey which is underdeveloped and limited development potential, an university was established with the belief that universities will create economic impact that will be an important tool in the development of these provinces. The aim of this research –in the case of Adıyaman province and Adıyaman University- is to determine the effects of the universities, which are spreaded all over the country and thought as a tool of development to remove interregional inequalities, to the urban economic development of the cities in which they were established. For this purpose, it was tried to determine the perceptions and opinions of the city components about the functions of the University towards the urban economy. In the research, mixed method approach in which both quantitative and qualitative methods are used was chosen; the data were obtained by questionnaire and interview techniques. As a result of the research, it is determined that Adıyaman University has functions which are thought to be positive, negative and inadequate intended for the urban economy, and that the expenditure-based economic effects of Institution are strong but information-based economic effects are weak.

Keywords:

Adıyaman, university, city, urban economy,

PDF

___

Adıgüzel, O. ve Sönmez Özkan, D. (2013). Üniversite-sanayi-kent etkileşimi ve bir markalaşma stratejisi olarak bilim kent uygulamaları ve Isparta örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (18), 279-307.
Akçakanat, T., Çarıkçı, İ. ve Dulupçu, M. A. (2010). Üniversite öğrencilerinin bulundukları il merkezine ekonomik katkıları ve harcama eğilimleri: Isparta 2003-2009 yılları örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 165-178.
Altuntaş, C. ve Erilli, N. A. (2015). Cumhuriyet Üniversitesinin Sivas ili ekonomisine katkısı. Siirt Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisadi Yenilik Dergisi, 3 (1), 11-21.
An-Jager, W. K. (2008). Measuring the contibution of a university to regional development. Unpublished master’s thesis, Dalhousie University, Halifax, Nova Scotia, Canada.
Arbo, P. ve Eskelinen, H. (2003, August). The role of small, comprehensive universities in regional economic development: Experiences from two Nordic cases. Paper presented at the 43rd ERSA Congress, The University of Jyvaskyla, Jyvaskyla, Finland.
Arslan, H. (2014). Çankırı Karatekin Üniversitesinin kente ekonomik katkısı ve öğrenci harcamalarının farklı değişkenler açısından analizi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (12), 114-127.
Bagchi-Sen, S. ve Lawton Smith, H. (2012). The role of university as an agent of regional economic development. Geography Compass, 6 (7), 439-453.
Bilginoğlu, M. A., Atik, H., Türker, O., Pamuk, Y. ve Düzgün, R. (2002). Erciyes Üniversitesinin Kayseri ilinin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısına etkileri. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
Binici, F. Ö. ve Koyuncu, B. (2015). Üniversite öğrencilerinin 2012-2013 harcamalarının Bitlis ili ekonomisine katkısının incelenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 113-126.
Bonner, E. R. (2007). The economic impact of a university on its local community. Journal of the American Institute of Planners, 34 (5), 339-343.
Bramwell, A. ve Wolfe, D. A. (2008). Universities and regional economic development: The entrepreneurial University of Waterloo. Research Policy, 37, 1175-1187.
Breznitz, S. M. ve Feldman, M. P. (2012). The larger role of university in economic development: Introduction to the special issue. Journal of Technology Transfer, 37 (2), 135-138.
Büyükdoğan, B., Afşar, B. ve Gedik, H. (2015). Üniversite öğrencilerinin öğrenim gördükleri şehre ekonomik katkıları: KTO Karatay Üniversitesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15, 161-174.
Caroll, M. J. ve Smith, B. W. (2006). The estimating the economic impact of universities: The case of Bowling Green State University. The Industrial Geographer, 3 (2), 1-12.
Chatterton, P. (1999). University students and city centres-the formation of exclusive geographies: The case of Bristol, UK. Geoforum, 30, 117-133.
Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Thousand Oaks, California: Sage.
Çalışkan, Ş. (2010). Üniversite öğrencilerinin harcamalarının kent ekonomisine katkısı: Uşak Üniversitesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (31), 169-179.
Çatalbaş, N. (2007). Üniversite-yerel ekonomi ilişkisinde kutuplaşma teorisi iyi bir model olabilir mi? Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, 90-121.
Dalğar, H., Tunç, H. ve Kaya, M. (2009). Bölgesel kalkınmada yükseköğretim kurumlarının rolü ve Bucak örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 39-50.
Demireli, C. ve Taşkın, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin bulundukları şehre ekonomik katkıları: Kütahya il merkezi örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 321-328.
Drucker, J. (2007). Assessing the regional economic development impacts of universities: A review of current approaches. International Regional Science Review, 30 (1), 20-46.
Erdil, E., Pamukçu, M. T., Akçomak, İ. S. ve Erden, Y. (2013). Değişen üniversite-sanayi iş birliğinde üniversite örgütlenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68 (2), 95-127.
European Commission. (2011). Connecting universities to regional growth: A practical guide. Retrieved March 12, 2017, from http://s3platform.jrc.ec.europa.eu/-/connecting-universities-to-regional-growth-a-practical-guide?inheritRedirect=true
Felsenstein, D. (1996). The university in the metropolitan arena: Impacts and public policy implications. Urban Studies, 33 (9), 1565-1580. Garrido-Yserte, R. ve Gallo-Rivera, M. T. (2010). The impact of university upon local economy: Three methods to estimate demand-side effects. The Annals of Regional Science, 44, 39-67.
Gjelsvik, M. ve Arbo, P. (2014, October). The differentiated role of universities in regional development paths. Paper presented at the RIP 2014-9th International Conference on Regional Innovation Policies. The University of Stavanger, Stavanger, Norway.
Goldstein, H. A. ve Glaser, K. (2012). Research universities as actors in the governance of local and regional development. Journal of Technology Transfer, 37 (2), 158-174.
Goldstein, H. A. ve Renault, C. S. (2004). Contributions of universities to regional economic development: A quasi-experimental approach. Regional Studies, 38 (7), 733-746.
Görkemli, H. N. (2009). Selçuk Üniversitesi’nin Konya kent ekonomisine etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 169-186.
Gültekin, N., Çelik, A. ve Nas, Z. (2008). Üniversitelerin kuruldukları kente katkıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (24), 264-269.
Heper, M. (1973). Üniversitenin işlevleri ve toplumsal değişim. Amme İdaresi Dergisi, 6 (1), 43-56.
Karataş, M. (2002). Üniversitelerin sosyo-ekonomik gelişmedeki rolü ve önemi: Muğla Üniversitesi örneği. Yayımlanmamış doktora tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
Kaşlı, M. ve Serel, A. (2008). Üniversite öğrenci harcamalarının analizi ve bölge ekonomilerine katkılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15 (2), 99-113.
Kavili-Arap, S. (2010). Türkiye yeni üniversitelerine kavuşurken: Türkiye’de yeni üniversiteler ve kuruluş gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65 (1), 1-29.
Kavili-Arap, S. (2014). Üniversite kent etkileşiminden beklentiler. Toplum ve Demokrasi, 17 (18), 105-119.
Kim, J. H. (2008). The role of universities in the regional economic development in Korea. Unpublished master’s thesis, University of Oregon, Oregon, USA.
Korkmaz, Ö. (2015). Üniversite öğrencilerinin harcamalarının il ekonomisine katkısı: Bayburt Üniversitesi İ.İ.B.F. öğrencileri üzerine bir analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (2), 233-250.
Lazzeretti, L. ve Tavoletti, E. (2005). Higher education excellence and economic development: The case of the entrepreneurial university of Twente. European Planning Studies, 13 (3), 475-493.
Mavruk, C., Tekinarslan, A. İ., Gürün, M. ve Ayiş-Akkurt, A. (2014). Local economic impact of Nigde University: An estimation under true inflation effect. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (2), 17-37.
Öztürk, S., Torun, İ. ve Özkök, Y. (2011). Anadolu’da kurulan üniversitelerin illerin sosyo-ekonomik yapılarına katkıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 145-158.
Pastor, J. M., Perez, F. ve Guevara, J. D. (2013). Measuring the local economic impact of universities: An approach that considers uncertainty. Higher Education, 65 (5), 539-564.
Perry, D. C. ve Wiewel, W. (2005). From campus to city: The university as developer. In (D. C. Perry and W. Wiewel Ed.). The University as Urban Developer (p. 3-21). New York: Routledge.
Reveiu, A. ve Dardala, M. (2013). The role of universities in innovative regional clusters: Empirical evidence from Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 555-559.
Ricci, M. (1997). The urban role of an university: A case study of Chieti-Pescara, Abruzzo, Italy. GeoJournal, 41 (4), 319-324.
Rykun, A. Y., Yuzhaninov, K. M. ve Vychuzhanina, E. V. (2015). Universities and local communities: Problems and perspectives of interaction. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 200, 359-365.
Sağır, A. ve İnci, Ü. H. (2013). Karabük’te üniversite algısı: Karabük Üniversitesi örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 49-81.
Sankır, H. ve Demir Gürdal, A. (2014). Bülent Ecevit Üniversitesinin Zonguldak’a etkileri ve kentin üniversite algısı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4 (2), 90-98.
Sargın, S. (2006). Şehirleşme–üniversiteler: Üniversitelerin şehirleşmeye etkileri. Isparta: Fakülte Kitabevi.
Selçuk, G. N. (2012). Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin harcamalarının analizi ve Erzurum ekonomisine katkısı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3), 317-330.
Selçuk, G. N. ve Başar, S. (2012). Kafkas Üniversitesi öğrencilerinin harcamalarının Kars ili ekonomisine katkısı. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (4), 89-106.
Siegfried, J. J., Sanderson, A. R. ve McHenry, P. (2007). The economic impact of colleges and universities. Economics of Education Review, 26, 546-558.
Silva, Y. F., Freitas, C. C., Paranhos, J. ve Hasenclever, L. (2012). University and the local development in Goias-Brazil. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 52, 269-278.
Sönmez, M. E. ve Başkaya, Z. (2013). Üniversitelerin şehirlerin ekonomisi ve şehir içi arazi kullanımı üzerindeki etkileri: Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği. III. Uluslararası Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 541-552). 10-13 Haziran 2013, Antalya, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Srevatsan, R. (2011). The role of university-industry collaboration in regional economic development. Unpublished doctorate thesis, The University of Southern Mississippi, Mississippi, USA.
Tashakkori, A. ve Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: Combining qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks, CA: Sage. Taşcı, D., Gökalp, E., Genç-Kumtepe, E., Kumtepe, A. T., Toprak, E., Tosunoğlu, T. T. ve Sürmeli, A. (2008). Anadolu Üniversitesinin Eskişehir’e etkileri ve şehrin üniversiteyi algılayışı. (F. Sürmeli Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Tösten, R., Çenberlitaş, İ. ve Gökoğlan, K. (2013). Dicle Üniversitesi öğrencilerinin harcama analizi ve Diyarbakır ekonomisine katkısı. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 90-114.
Tugay, O. ve Başgül, N. (2007). Üniversite öğrencilerinin yöre ekonomisine katkıları: Burdur’da bir araştırma. (G. Yıldız, Z. Yıldırım ve Ş. Kazan Ed.). I. Burdur Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 1020-1031). 16-19 Kasım 2005, Burdur, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Rektörlüğü Sempozyum Dizisi.
Turgut, M. F. ve Baykal, Y. (1992). Ölçme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2013). Seçilmiş göstergelerle Adıyaman 2012. Ankara: TÜİK Yayınları.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2016). İllerde yaşam endeksi, 2015. 21 Mart 2017 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24561 adresinden alınmıştır.
Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu [URAK]. (2016). İllerarası rekabetçilik endeksi. 05 Ocak 2017 tarihinde http://www.urak.org/urak/yayinlar/ adresinden alınmıştır.
Uşun, S. (2012). Eğitimde program değerlendirme: Süreçler, yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Anı Yayıncılık.
Ünal, B. (2012). Kentleşme sürecinde üniversitenin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Vural Yılmaz, D. ve Yılmaz, C. (2013). Kent–cübbe ilişkisi: Üniversiteler ve Anadolu kentlerinin öğrencileşmesi. (C. Ergun, M. Güneş ve A. Dericioğulları Ergun Ed.). Kent Üzerine Özgür Yazılar içinde (s. 204-215). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Wilson, J. H. ve Raymond, W. (1973). The economic impact of a university upon the local community. The Annals of Regional Science, 7 (2), 130-142.
Yayar, R. ve Demir, D. (2013). Gaziosmanpaşa Üniversitesinin Tokat ili ekonomisine etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5 (8), 106-122.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, N. (2014). Üniversitelerin yenilikçilik, üniversite-sanayi iş birliği ve bölgesel kalkınma yönelimleri üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11 (42), 157-174.
Yıldız, E. ve Talih, D. (2011). Üniversitelerin kalkınmadaki rolü: Babaeski Meslek Yüksekokulu örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6 (2), 269-287.
Yılmaz, M. K. ve Kaynak, S. (2011). Sosyo-ekonomik dönüşüm sürecinde üniversitelerin rolü ve yöre halkının üniversiteden beklentileri ile ilgili bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (4), 55-73.
Yılmaz, S. ve Şeker, M. (2012). Üniversitelerin bulundukları bölgelere sosyo-ekonomik etkileri. (D. Günay ve E. Öztemel Ed.). Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yöneliş ve Sorunlar Bildiriler Kitabı Cilt 3 içinde (s. 2285-2291). 27-29 Mayıs 2011, İstanbul, Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.