Kentsel Dönüşümde Çevresel Sürdürülebilirlik Üzerine Bir Araştırma: Fikirtepe Örneği

Bu araştırmada, bina üretiminin yoğunlaştığı kentsel dönüşüm alanlarından biri olan Fikirtepe (İstanbul) bölgesine odaklanılarak; binalarda çevresel sürdürülebilirlik kriterlerinin ne kadar dikkate alındığı incelenmiştir. Bu kapsamda, Türkiye yerel koşulları için oluşturulmuş ulusal sertifikalardan biri olan ÇEDBİK Konut Sertifikası bir ‘değerlendirme aracı’ olarak ele alınmıştır. Sertifikada bulunan değerlendirme kriterlerinden çalışma kapsamında incelenmek üzere ‘Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi’, ‘Enerji Kullanımı’ ve ‘Malzeme ve Kaynak Kullanımı’ başlıkları seçilmiştir. Alanda yapım süreci başlamış veya tamamlanmış 10 yeni konut binası üzerinden, sertifikada belirtilen kriterlerin kapsam ve gerekliliklerinin sağlanıp sağlanmadığına dair uygunluk kontrolleri yapılmıştır. Bunun için, anket yöntemi seçilmiş olup; projelere ilişkin proje ekibi ve yüklenici firmalar ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular grafikler üzerinden yorumlanmıştır. Sonuç olarak, İstanbul için kentsel dönüşümde pilot bölge niteliğinde olan Fikirtepe’deki yeni konut binalarının, çevresel sürdürülebilirlik açısından birtakım eksiklikleri olduğu saptanmıştır. Türkiye’nin hazırlamış olduğu ulusal eylem planındaki bina sektörü hedeflerine ulaşılabilmesi için, bu denli büyük ölçekli kentsel dönüşüm alanlarında öncelikli olmak üzere; yeni binaların enerji performanslarının iyileştirilmesi gereklidir. Çalışma kapsamında, ulusal konut sertifikasının yeni konut binaları için zorunlu tutulmasının bu hedeflere ulaşılmasını kolaylaştıracağı düşünülmektedir. Ayrıca, enerji anlamında devlet teşviklerinin arttırılması ve Avrupa ülkelerinin enerji verimliliği hedeflerinin ve yönetmeliklerinin örnek alınmasının ötesinde, bina üretim süreçlerindeki denetim mekanizmasının iyileştirilmesi gerekmektedir.

A Research on Environmental Sustainability in Urban Transformation: The Case of Fikirtepe

In this research, it has been examined how much environmental sustainability criteria are taken into account via focusing on Fikirtepe district (Istanbul) where building production has become dense. In this context, ÇEDBİK Residential Certificate, which has been generated for the Turkey local conditions has been handled as an “assessment tool.” The topics called “Integrated Green Building Management,” “Energy Use” and “Material and Resource Use” have been selected for the context of the study. Conformity assessment has been made over ten new residential buildings whose production process has been begun or completed in terms of providing or not the requirements and scope of the determined assessment criteria. For this, questionnaire method has been selected, and face to face interviews have been made with project teams and contractor companies. Acquired findings have been interpreted via graphs. As a result, it has been determined that new residential buildings in Fikirtepe district, which has the characteristics of the pilot region for urban renewal in Istanbul have deficiencies in terms of environmental sustainability. To be reached the building sector targets that are defined in Turkey national action plan, energy performance of new buildings in urban renewal areas that have such a scale should be improved with priority. In the context of the study, it is considered that making national residential certificate as an obligatory will ease to reach the building sector targets. Beyond enhancing of governmental incentives and taking the regulations and energy efficiency targets of European countries as an example, control mechanisms in the building production processes should need to be improved, too.

___

  • Alkin, E., ve İlkin , A. (1991). Ekonomik ve Sosyal Sorunlar-Çözüm Önerileri Dizisi 1: Çevre sorunları. Ankara: TOBB Yayınları.
  • Aydın, K. T. (2013). Yeşil bina sertifikasyonları kapsamında yerel sistem gerekliliğinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Ulusal Tez Merkezi. (Tez no: 346494)
  • Bayraktar, E. (2007). Bir insanlık hakkı konut: Toki’nin planlı kentleşme ve konut üretim seferberliği. İstanbul: Boyut matbaacılık.
  • Çepel, N. (1995), Çevre koruma ve ekoloji terimleri sözlüğü: Türkçe, Almanca, İngilizce. İstanbul: TEMA Vakfı Yayınları.
  • Çevre Dostu Binalar Derneği. (2018). ÇEDBİK- konut sertifika kılavuzu: yeni konutlar V.1. 10 Kasım 2018 tarihinde https://cedbik.org/static/media/page/12/attachments/edbik-konut-sertifika-kilavuzu-2018-v-1-06-06-2018.pdf?v=060618014756 adresinden erişildi.
  • Çevre Dostu Binalar Derneği [ÇEDBİK]. (2015). ÇEDBİK- konut sertifika kılavuzu: yeni konutlar versiyon 3.0. 10 Kasım 2018 tarihinde https://docplayer.biz.tr/10518756-Cedbik-konut-sertifika-kilavuzu.html adresinden erişildi.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı [ÇŞB]. (2011, Temmuz). İklim değişikliği ulusal eylem planı 2011-2023. Ankara. 10 Kasım 2018 tarihinde http://www.dsi.gov.tr/docs/iklim-degisikligi/ideptr.pdf?sfvrsn=2 adresinden erişildi.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı [ÇŞB]. (2013). Fikirtepe kentsel tasarım çerçevesi.
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı [ÇŞB]. (2013). Kadıköy ilçesi Fikirtepe ve çevresi 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği plan açıklama raporu. 10 Kasım 2018 tarihinde https://docplayer.biz.tr/36184538-Kadikoy-ilcesi-fikirtepe-ve-cevresi-1-1000-olcekli-uygulama-imar-plani-degisikligi-plan-aciklama-raporu.html adresinden erişildi.
  • Diker, B. (2016). Kentsel dönüşüm kapsamında konutlarda ulusal yeşil bina değerlendirme sistemleri: Fikirtepe örneği. Yüksek Lisans Tezi, YÖK Ulusal Tez Merkezi. (Tez no: 450958)
  • Gürlesel, C.F. (2012, Mayıs). 2023 Vizyonunda gayrimenkul sektörü. İstanbul: Stil Matbaacılık.
  • Karabalık, K. ve Özyurt, G. (2009). Enerji Verimliliği, Binaların Enerji Performansı ve Türkiye’deki Durum. TMMOB, İnşaat Mühendisleri Odası, Türkiye Mühendislik Haberleri, 457(54), 32-34.
  • World Commission on Environment. (1987). Our common future. 10 Kasım 2018 tarihinde https://sswm.info/sites/default/files/reference_attachments/UN%20WCED%201987%20Brundtland%20Report.pdf adresinden erişildi.
  • Ünlü, H. (1991). Yerel yönetim ve çevre el kitabı. İstanbul: IULA –EMME. Worldwatch Enstitüsü. (2016). Dünyanın durumu 2016: Bir kent sürdürülebilir olabilir mi? (D. Kutluay, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Prugh, T. ve Renner,M. (2016). Kentler ve sera gazı emisyonları: sorunun boyutları. (L. Mastny, Edi.). Dünyanın durumu 2016: bir kent sürdürülebilir olabilir mi? içinde. (s. 91-105) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Renner, M. (2016). Binaların çevresel ayakizini azaltmak. (L. Mastny, Editör). Dünya'nın durumu 2016: bir kent sürdürülebilir olabilir mi? (s.137-159) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Siemens. (2010). Sürdürülebilir şehirler: şehirler için sürdürülebilir gelişme. 01 Ekim 2018 tarihinde http://www.siemens.com.tr/i/Assets/surdurulebilir_sehirler/SurdurulebilirSehir%20ic.pdf adresinden alındı.
  • HORIZON 2020 Akıllı Şehirler (Smart Cities) 2018 yılı Proje Çağrıları açıldı | Resmi Tescilli UFUK 2020. (t.y.). 3 Ekim 2018 tarihinde http://www.ufuk2020.com/haberler/horizon-2020-akilli-sehirler-smart-cities-2018-cagrilari-acildi.html adresinden alındı.