H. İrem ÖZTEKE KOZAN, Hasan BOZGEYİKLİ, Şahin KESİCİ

Engelsiz Kent: Görme Engelli Bireylerin Kentlerde Yaşadıkları Problemler

Bu araştırmanın amacı, kentlerde yaşayan görme engelli bireylerin çevresel anlamda yaşadıkları problemlerin ortaya konulmasıdır. Bu amaçla, kentlerde çeşitli alanlarda problemler yaşayan görme engelli bireyler bu araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmaya çeşitli düzeylerde görme engeli bulunan toplam on dört birey katılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun oluşturulmasında kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında önceden hazırlanan geçerliği ve güvenirliği sağlanan yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma temalarının belirlenmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmış ve beş tema oluşturulmuştur. Bu temalar, toplu ulaşım, park ve spor alanları, ortak kullanım alanları, resmi daireler ve hastaneler şeklinde oluşturulmuştur. Her temaya ait kategoriler ise içerik analizi yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, görme engelli bireylerin toplu ulaşımda en çok yaşadıkları problemler otobüslerde ve duraklardaki sesli sistemin olmamasıdır. Görme engelli bireylerin park ve spor alanlarında en çok yaşadıkları problemler sarı çizgiler, rampa ve tümsekler ile güvenliktir. Görme engelli bireylerin ortak kullanım alanlarında en sık yaşadıkları problemler temizlik problemi iken resmi dairelerde sesli ATM ve imza konusunda sıkıntı çekmektedirler. Hastanelerde ise bağımsız hareket, binaların fiziksel imkanları, kalabalık ve diğer insanların tutumları konusunda sıklıkla problem yaşarken, en çok hastanelerde kendilerine görevli yardımı almak istemektedirler. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazın doğrultusunda tartışılmış ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Görme engelli, kent yaşamı, engelsiz kent, çevresel problem, ulaşılabilirlik

Unimpaired City: Problems of Visually Impaired People in City Life

Aim of current study is to reveal the environmental problems in cities via qualitative method. For that purpose, study group consists of visually impaired people have problems in towns. Fourteen visually impaired people participated into study. Moreover, snowball sampling was used in current study. In data collection, semi-structured interview form was used. Reliability and validity was provided before collecting data. In analyzing data, descriptive and content analysis was used, themes and categories were created. These themes were difficulties in public transportation, park and sports areas, common use areas, state offices and hospital. In accordance to these themes, categories were created via content analysis. Participants reported that they mostly have problems regarding to voice systems in buses and stops. They generally need to ask someone to learn the stop or bus name. In parks and sport areas they generally have problems related to yellow lines, ramps and security. In common use areas, they suffer from cleaning and in state offices they complain about ATM systems and signing the documents. For the last theme –hospitals- participants mostly have problems regarding others’ attitudes, pyhsical structure of building and crowd. Their suggestions for hospital generally focus on providing an officer to help them during their hospital visit. Findings were discussed and suggestions were givens in line with results.

Keywords:

Visually impaired, city life, unimpaired city, environmental problems, accessibility,

PDF

___

Akıncı, Z. ve Sönmez, N. (2015). Engelli bireylerin erişilebilir turizm beklentilerinin değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1), 97-113.
Avcı, A., Bozgeyikli, H. ve Kesici, S. (2017). Psychologicalneeds as thepredictor of teachers' perceivedstresslevels. Journal of Educationand Training Studies, 5(4), 154-164.
Aydın, A. (2012). Görme engelli üniversite öğrencilerinin bilgi erişim sorunları üzerine yapılmış bir araştırma. Bilgi Dünyası, 13(1), 93-116.
Bekci, B. (2012). Fiziksel engelli kullanıcılar için en uygun ulaşım akslarının erişebilirlik açıdan irdelenmesi: Bartın kenti örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14(21), 26- 36.
Beverley, C. A.,Bath, P. A. ve Booth, A. (2004). Healthinformationneeds of visually impairedpeople: a systematicreview of theliterature. Health&SocialCare in the Community, 12(1), 1-24.
Bodur, S. ve Durduran, Y. (2009). Konya'da engelli çocukların sağlık hizmetlerinden yararlanma ve beklenti durumu. Genel Tıp Dergisi, 19(4), 169-175.
Bozgeyikli, H. (2018). Psychological needs as the working-life quality predictor of special education teachers. Universal Journal of Educational Research 6(2), 289-295.
Bromley, R. D., Matthews, D. L. ve Thomas, C. J. (2007). City centre accessibility for wheelchair users: The consumer perspective and the planning implications. Cities, 24(3), 229-241.
Büyükkaragöz, S. S. ve Kesici, Ş. (1998). Eğitimde öğretmenin rolü ve öğretmen tutumlarının öğrenci davranışları üzerindeki etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 137, 68-73.
Çakır Sümer, G. (2015). "Engelsiz Şehir" kavramı açısından Malatya. Journal of Management ve Economics, 22(1), 113-138.
Çakmak, S. (2011). Görme engeli olan bireyler için hazırlanan otobüse binme becerisi öğretim materyalinin etkililiği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 94-111.
Çınar, H., Arslan, A. R., Öztürk, A. M. ve Bülbül, R. (2015). Kamu binaları: Engellilerin donatı ve mobilya kullanımına yönelik yaşam analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 329-337.
Girgin-Büyükbayraktar, Ç.,Konuk-Er, R. ve Kesici, S. (2017a). According to the opinions of teachers of individuals with intellectual disabilities: What are the sexual problems of students with special education needs? How should sexual education be provided for them?. Journal of Education and Practice, 8(7), 107-115.
Girgin-Büyükbayraktar, Ç.,Konuk Er, R. ve Kesici, S. (2017b). Creating awareness of sexual abuse in children with special education needs: Depending on the opinions of teachers of the mentally handicapped. Journal of Education and Training Studies, 6(1), 151-158.
Izgar, H., Gürsel, M., Kesici, Ş. ve Negiş, A. (2004). Önder davranışlarının problem çözme becerisine etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9.
Kaplan, H. ve Öztürk, M. (2004). Engelliler, Kamu mekanı ve engelsiz tasarım: Kamusal iç mekanlarda irdelenmesi için bir çerçeve. Planlama Dergisi, 2, 67-74.
Kaplan, H. ve Ulvi, H. Engellilerin kaldırım ve yaya geçitlerinde karşılaştıkları kaza riskleri: Konya kent merkezi örneklemi. Öz-Veri, 6(2), 1483-1512.
Kesici, Ş. (2007). Şube rehber öğretmenlerinin görüşlerine göre 6. 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin rehberlik ve danışma ihtiyaçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 365-383.
Kesici, S. (2014). Human values as predictors of motivationalbeliefs in highschoolstudents.Anthropologist, 18(3), 869-875.
Kesici, S. (2015). Psychological needs as predictors of human values in high school students. The Anthropologist, 19(2), 499-506.
Pehlivanoğlu, B. (2012). Konaklama yapılarının engellilere yönelik oda düzenlemelerinin irdelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(4), 27-35.
Pirgon, Y. ve Babacan, E. (2013). Görme engelli öğrencilerin piyano eğitimi üzerine durum çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (29), 191-206.
Rimmer, J. H., Riley, B., Wang, E., Rauworth, A. veJurkowski, J. (2004). Physical activity participation among persons with disabilities: barriers and facilitators. American Journal of Preventive Medicine, 26(5), 419-425.
Şahin, H. ve Erkal, S. (2012). Ortopedik ve görme engelli bireyler için konaklama tesislerinde yapılması gereken düzenlemeler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-13.
Şat, N. ve Göver, T. (2017). Engelliler için belediyelerin erişilebilirlik sorumlulukları: Çorum engel haritası projesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 521- 542.
Uslu, A. ve Shakouri, N. (2014). Kentsel peyzajda engelli/yaşlı birey için bağımsız hareket olanağı ve evrensel tasarım kavramı. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1), 7-14.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yılmaz, F. ve Çakırer Özservet, Y. (2013). Yerelden Engelsiz Tasarım Uygulamaları, Küçükçekmece Belediyesi Örneği, I. Ulusal “Engellileştirilenler” Sempozyumu, 7-8 Kasım 2013, Ulaşılabilir Kentler Engelsiz Mekânlar (UKEM) Hareketi, Selçuk Üniversitesi Mimarlık Bölümü, Konya, Kongre Kitabı s.150-160.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.