COVID-19 Pandemi Sürecinde Kentsel Hareketlilik: Dünya Örnekleri ve Ankara Deneyimleri

Aralık 2019 yılının başlarında Çin’in Vuhan kentinden bildirilen ve sonrasında dünyaya hızla yayılan COVID-19 pandemisi, günlük hayatın akışında çarpıcı etkilere neden olmuştur. Sağlık endişelerinin etkisiyle fiziksel mesafe kavramının hayata girmesi ve tam kapanma gibi süreçlerle günlük yaşam ve alışkanlıklar yeniden şekillenmeye başlamıştır. Yeniden şekillenen durumlardan biri de değişen seyahat davranışları ve kentsel hareketliliktir. Kentsel hareketliliğin azalarak hayatın mahalle ölçeğinde yaşanması ve genellikle yürüme mesafesinde ihtiyaçların karşılanması veya toplu taşımanın daha az tercih edilir olması değişiklikler arasında görülebilir. Bu süreçle birlikte dünyanın farklı kentlerinde hareketliliğin sağlıklı, güvenli ve herkes için erişilebilir olacak şekilde devam edebilmesi için kentsel mekânda ve ulaşım sistemlerinde birtakım düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada Dünya’dan farklı örnekler incelenmiş; pandemi sürecinde kentsel hareketliliğe yönelik yapılan düzenlemeler ile ilgili literatür araştırılmış, hazırlanan raporlar ve medyada yer alan haberler derlenmiş, ayrıca alternatif ve yenilikçi ulaşım türlerinin yavaş da olsa değişmeye başlayan seyahat davranışlarındaki yerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Türkiye’den Ankara örneğinde irdelemenin yapıldığı çalışmada, pandemi boyunca yaşanan kriz durumunun Türkiye’deki kentler için de fırsata çevrilebilmesi hedefiyle sonuç bölümünde sürdürülebilir kentsel hareketliliğin sağlanması için yerel yönetimleri de yakından ilgilendiren öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Alternatif ve Yenilikçi Ulaşım Türleri, COVID-19, pandemi, kentsel hareketlilik, seyahat davranışları

Urban Mobility During the COVID-19 Pandemic: Examples of World and Experiences from Ankara

The COVID-19 pandemic, which was reported from Wuhan, has caused striking effects. With the effect of health concerns and habits have begun to reshape with the concept of physical distance and full lockdown. One of the reshaped situations is travel behavior and urban mobility. Among the changes can be seen the decrease in urban mobility, the fact that life is lived on a neighborhood scale, and that needs are generally met within walking distance or that public transportation is less preferred. Along with this process, some arrangements have been made in urban space and transportation systems so that mobility in different cities can continue in a healthy, safe and accessible way for everyone. In this article, different examples from the world were examined; the literature on the regulations made for urban mobility during the pandemic process was researched, the reports and the news were compiled, and it is also aimed to reveal the place of alternative and innovative transportation types. In the study, which examines the example of Ankara from Turkey, suggestions that are closely related to local governments are presented with the aim of turning the crisis experienced during the pandemic into an opportunity for the cities in Turkey.

Keywords:

COVID-19, pandemic, urban mobility, travel behavior, alternative and innovative modes of transport,

PDF

___

15 dakikalık şehir nedir? Nasıl inşa edilir? (2020). Enerji ve Şehir. 7 Mayıs 2021 tarihinde http://enerjivesehir.com/index.php/yerel_yonetimler/15-dakikalik-sehir-nedir-nasil-insa-edilir/ adresinden erişildi.
Alyavina, E., A Nikitas, A. ve Njoya, E.T. (2020). Mobility as a service and sustainable travel behaviour: A thematic analysis study. Transportation Research Part F 73, 362–381.
Apple hareket raporları, (2021). 4 Mayıs 2021 tarihinde https://covid19.apple.com/mobility adresinden erişildi.
Avrupa İstatistik Ofisi, nüfus verileri (2018). 16 Temmuz 2021 tarihinde https://ec.europa.eu/eurostat adresinden erişildi.
Başkentte bisiklet yolu ağı genişliyor (2021). Ankara Büyükşehir Belediyesi. 7 Mayıs 2021 tarihinde, https://ankara.bel.tr/haberler/baskentte-bisiklet-yolu-agi-genisliyor/ adresinden erişildi.
Berlin gets 'pop-up' bike lanes to boost cycling in pandemic (2020). 7 On Your Side. 10 Temmuz 2021 tarihinde, https://katv.com/news/coronavirus/berlin-gets-pop-up-bike-lanes-to-boost-cycling-in-pandemic adresinden erişildi.
Bicycles for Tartu’s bicycle sharing system coming from Canada (2021). Tartu Linn. 22 Nisan 2021 tarihinde, https://www.tartu.ee/ru/node/7509 adresinden erişildi.
Boris Johnson, ülkesinde bisikletin yaygınlaştırılması konusunda “ısrarcı” davranıyor (2020). Cyclist Türkiye. 8 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.cyclistmag.com.tr/2020/05/15/boris-johnson-ulkesinde-bisikletin-yayginlastirilmasi-konusunda-israrci-davraniyor/ adresinden erişildi.
Camagni, R., Gibelli, M.C. ve Rigamonti, P. (2002). Urban mobility and urban form: The social and environmental costs of different patterns of urban expansion. Special Selection: Economic of Urban Sustainability, Ecological Economics, 40, 199-216.
Cardell, M., Batra, G. (2020). How mobility can help build a better post COVID-19 world. Ernst & Young Global Limited (EY). 10 Nisan 2021 tarihinde, https://www.ey.com/en_gl/automotive-transportation/how-mobility-can-help-build-a-better-post-covid-19-world adresinden erişildi.
Coronavirus: Rome public transport in phase two (2020). Wanted in Rome. 4 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.wantedinrome.com/news/coronavirus-rome-public-transport-in-phase-two.html adresinden erişildi.
Costa P., B., Morais Neto G.C. ve Bertolde A.I. (2017). Urban mobility indexes: A brief review of the literatüre. Transportation Research Procedia, 25, 3645-3655.
Cycling in Lund (2020). Lunds Kommun. 21 Haziran 2021 tarihinde, https://www.lund.se/en/transport--spatial-planning/cycling-in-lund/ adresinden erişildi.
Daizong L., Lulu X. ve Tina H. (2020). 3 ways China’s transport sector is working to recover from COVID-19 lockdowns. The City Fix Türkiye. 27 Haziran 2021 tarihinde, https://thecityfix.com/blog/3-ways-chinas-transport-sector-working-recover-covid-19-lockdowns/ adresinden erişildi.
De Vos, J. (2020). The effect of COVID-19 and subsequent social distancing on travel behavior. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 5, 100121.
EGO Genel Müdürlüğü, günlük yolcu sayıları verisi (2021). 28 Kasım 2021 tarihinde, https://www.ego.gov.tr/tr/sayfa/2257/gunluk-yolcu-sayilari adresinden erişildi.
EIT Urban Mobility (2021). Best practices for resilient & future proof urban mobility systems. Full Report: Urban Mobility Strategies During COVID-19.
Erturan, A. (2020). Pandemi ve post-pandemide kentlerimizde nasıl ulaşacağız? Spektrum Dergisi, 2, 93-97.
Estonya İstatistik Kurumu, nüfus verileri (2017). 16 Temmuz 2021 tarihinde, https://www.stat.ee adresinden erişildi.
Estonya'da bir ana cadde arabalardan arındırıldı (2020). Eko Yapı Dergisi. 16 Temmuz 2021 tarihinde, https://www.ekoyapidergisi.org/estonya-da-bir-ana-cadde-arabalardan-arindirildi adresinden erişildi.
From transport towards environmentally friendly participation in urban life (2021). Connective Cities. 16 Temmuz 2021 tarihinde, https://www.connective-cities.net/en/topics/integrated-urban-development/urban-transport-and-mobility adresinden erişildi.
Gakenheimer, R. (1999). Urban mobility in the developing world. Transportation Research Part A, 33, 671-689.
Georgakis, P., Almohammad, A., Bothos, E., Magoutas, B., Arnaoutaki, K. ve Mentzas, G. (2020). Heuristic-based journey planner for mobility as a service (MaaS). Sustainability 2020 12, 1-25.
Google COVID-19 topluluk hareket raporları (2020). 4 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.google.com/covid19/mobility/ adresinden erişildi.
Gürsoy, O. (2021). Pandeminin kentsel hareketliliğe etkisi ve akıllı şehirler için uygulama fırsatları. Spektrum Dergisi, 2, 19-23.
Hensher, D.A. (2020). What might COVID-19 mean for mobility as a service (MaaS). Transport Reviews, 40(5), 551-556.
IGI Global Dictionary Search (2021). 16 Temmuz 2021 tarihinde, https://www.igi-global.com adresinden erişildi.
İzmir’e yeni bisiklet yolları geliyor. (2020). Cyclist Türkiye. 8 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.cyclistmag.com.tr/2020/05/20/izmire-yeni-bisiklet-yollari-geliyor/ adresinden erişildi.
Jones, P. (2014). The evolution of urban mobility: the interplay of academic and policy perspectives. IATSS Research, 38(1), 7-13.
Karahan Kamacı, E. (2021). Kent-içi hareketlilik: 5N1K. Spektrum Dergisi, 2, 1-5. Koronavirüsle mücadelede 'İsveç modeli' işe yarar mı? (2020). BBC News Türkçe. 21 Ağustos 2021 tarihinde, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52083153 adresinden erişildi.
Macharis, C. ve Keseru, I. (2018). Rethinking mobility for a human city. Transport Reviews, 38(3), 275-278.
Marino, G.C. (2020). A woman in a face mask rides a bicycle while another woman rides past on a railway bridge in Rome, Italy. Unsplash. 20 Haziran 2021 tarihinde, https://unsplash.com/photos/Hk5Io94h0KM adresinden erişildi.
Matyas, M. ve Kamargianni, K. (2017). Stated preference design for exploring demand for mobility as a service plans. Presented at 5th International Choice Modelling Conference, Cape Town, April 3-5.
May, A. D. (2015). Encouraging good practice in the development of sustainable urban mobility plans. Case Studies on Transport Policy, 3(1), 3-11.
Milne, G. J. ve Xie, S. (2020). The effectiveness of social distancing in mitigating COVID-19 spread: A modelling analysis.
Meyer, H., Jan Hoekstra, M., ve Westrik, J. (2020). Urbanism fundamentals and prospects. Delft: Boom Uitgevers Amsterdam.
Mobilità Elettrica (2021). 29 Ağustos 2021 tarihinde https://romamobilita.it/it/muoversiaroma/elettrico adresinden erişildi.
National Association of City Transportation Officials (2020). Streets for pandemic response & recovery. 4 Mayıs 2021 tarihinde, https://nacto.org/publication/streets-for-pandemic-response-recovery adresinden erişildi.
Litman, T. ve Burwell, D. (2006). Issues in sustainable transportation. International Journal of Global Environmental Issues, 6(4), 331-347.
Leo, A., Morillon, D. ve Silva, R. (2017). Review and analysis of urban mobility strategies in Mexico. Case Studies on Transport Policy, 5(2), 299-305.
Öztaş Çörek, Ç. (2020). Sürdürülebilir ulaşım ve COVID-19 sonrası yeni ulaşım perspektifleri. The City Fix Türkiye. 16 Temmuz 2021 tarihinde, https://thecityfixturkiye.com/surdurulebilir-ulasim-ve-covid-19-sonrasi-yeni-ulasim-perspektifleri/ adresinden erişildi.
Paris'in “15 dakikalık şehir” olma hayali (2020) Yapı Dergisi. 28 Nisan 2021 tarihinde, http://www.yapi.com.tr/haberler/parisin-15-dakikalik-sehir-olma-hayali_177538.html adresinden erişildi.
PEARL-Peer Experience and Reflective Learning (2015). Urban mobility. NUIA: Compendium of Global Good Practices 2-6.
Peralta-Quiros, T. (2015). Mobility for all: Getting the right indicator, shifting from the proximity of transport to the accessibility of opportunities. Connections Transport & ICT, The World Bank.
Rodrigue, J. P. (2020). The geography of transport systems. New York: Routledge.
Shaheen, S., Cohen, A., Broader, J., Davis, R., Brown, L., Neelakantan, R. ve Gopalakrishna, D. (2020). Mobility on demand planning and implementation: current practices, innovations, and emerging mobility futures. Transportation Sustainability Research Center University of California, Berkeley and U.S. Department of Transportation Washington, DC.
The Berlin pop-up bike lanes (2020). Euronews Next. 4 Mayıs 2021 tarihinde, nrvp.de/22856 adresinden erişildi.
TÜİK-Türkiye İstatistik Kurumu (2020). Motorlu Kara Taşıtları, Aralık 2020 Raporu.
Wang, L. (2020). Tartu turns a major street into a car-free haven for a month. INHabitat. 18 Ağustos 2021 tarihinde, https://inhabitat.com/tartu-turns-a-major-street-into-a-car-free-haven-for-a-month/ adresinden erişildi.
Wee B.V. ve Handy, S. (2016). Key research themes on urban space, scale, and sustainable urban mobility. International Journal of Sustainable Transportation, 10(1), 18-24.
Why every city can benefit from a ‘15-minute city’ vision. (2021). C40 Knowledge Hub. 7 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.c40knowledgehub.org/s/article/Why-every-city-can-benefit-from-a-15-minute-city-vision?language=en_US#:~:text=Lower%20transport%20emissions%20and%20better,healthy%20transport%20and%20cleaner%20air adresinden erişildi.
Xu, Y. (2021) What is a 15-minute city and why is it important? Chapman Taylor. 7 Mayıs 2021 tarihinde, https://www.chapmantaylor.com/insights/what-is-a-15-minute-city-and-why-is-it-important adresinden erişildi.

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.