Yüksek Seçim Kurulu Kararları Işığında Cumhurbaşkanı Adaylarının Seçim Gelir ve Giderlerinin Denetimi

Türk anayasal sistemi, Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilmesini öngörmüştür. 2007 yılında 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in görev süresinin dolmasının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili Anayasa Mahkemesi’nin verdiği meşhur 367 kararı siyasi ve hukuki bir kriz doğurmuştur. Hukuki anlamda izahı mümkün olmayan bu karara Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesini öngören bir anayasa değişiklik paketi ile cevap vermiştir. Halkoylaması ile kabul edilen bu anayasa değişikliğinin ardından Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesi esasına geçilmiş ve ayrıntılı bir seçim hukuku süreci ortaya çıkmıştır. Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngören ilgili anayasa maddesi seçimle ilgili usul ve esasların kanun tarafından düzenlenmesi ilkesini benimsemiştir. 19.01.2012 tarih ve 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu, Cumhurbaşkanı adaylarının seçim gelir ve giderlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemiş olup bunların denetlenmesi görevini Yüksek Seçim Kuruluna vermiştir. Çalışmada Yüksek Seçim Kurulunun 2014, 2018, 2023 yıllarında gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde verdiği kararlar ışığında seçim gelir ve giderlerinin denetimi konusu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cumhurbaşkanı, Seçim Gelir ve Giderleri, Yüksek Seçim Kurulu, Propaganda, Hazineye Gelir Kaydetme

PDF

___

AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu Seçim Gözlem Heyeti, “Türkiye Cumhuriyeti Genel Seçimler, 14 Mayıs 2023 Ara Rapor (22 Mart – 25 Nisan 2023)”, 28 Nisan 2023 tarihli Rapor.
AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu Seçim Gözlem Heyeti, “Türkiye Cumhuriyeti Genel Seçimler, 14 Mayıs 2023 İlk Bulgular ve Sonuçlar ile İlgili Rapor”, Mayıs 2023 tarihli Rapor.
AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu Seçim Gözlem Heyeti, “Türkiye Cumhuriyeti - Cumhurbaşkanlığı Seçimi, 10 Ağustos 2014”, 11 Ağustos 2014 tarihli Rapor.
Atar, Yavuz. “Türk Anayasal Sisteminde Cumhurbaşkanının Seçimi, Görev Süresi, Yetkileri ve Parlamenter Sistem Gerekleri Doğrultusunda Değişiklik Önerileri”, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Hukuku I. Uluslararası Sempozyumu, Ankara, (2003), s. 311-331.
Balyemez, Sedat. “Bağışık, Bağışıklık, Bağış Ve Bağışla- Sözcükleri Üzerine”, Türkbilig, (42), 2021, ss.69-77.
Çelik, Özlem. “Türk Hukukunda Cumhurbaşkanı Adaylarının Seçim Hesaplarının Denetimi”, Yasama Dergisi, 25, (2013), s.17-37
Ekizceleroğlu, Rengül. “Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Seçim Kampanyalarının Finansmanı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 78, (2023), s. 123-146.
Gençkaya, Ömer Faruk. “Siyasi Partilere ve Adaylara Devlet Desteği Bağışlar ve Seçim Giderlerinin Sınırlandırılması”, Siyasi Partilerde Reform, İstanbul, (2000), s. 127-235.
Gençkaya, Ömer Faruk, “Cumhurbaşkanı Seçim Kampanyasının Finansmanı: Adiliyet, Şeffaflık Ve Hesap Verebilirlik”, Demokrasi Parametresi Analiz Raporu No:1, (2014).
Güler, Fatih. “AİHM İçtihadı ve 6111 Sayılı Kanun Işığında Siyasi Partilerin Mali Denetimi”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5, (2022), s. 1-15.
Kahraman, Mehmet. “Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesi ve Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12/23, (2012), 263-288.
Şenyüz, Doğan, Mehmet Yüce, Adnan Gerçek. Türk Vergi Sistemi, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2016.
Tongsir, Ferih. “Bağışlama”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18, (1952), s. 903-987.
Türkiye Büyük Millet Meclisi 24. Yasama Dönemi 2. Yasama Yılı, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu Tasarısı ve Anayasa Komisyonu Raporu (1/487).