AYŞEGÜL KINIK TOPALSAN, ZEYNEP TÜRK, GÜL GÜLER

Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Gerçekleştirilen “Doğada Bilim Yapıyorum!” TÜBİTAK 4004 Projesinin Değerlendirilmesi

Bu araştırma TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları kapsamında yürütülen “Doğada Bilim Yapıyorum!” projesinin sonuçlarını içermektedir. Proje kapsamında, beş gün boyunca Sevgi Evlerinden gelen 40 ortaokul öğrencisi ile fen, astronomi, sanat, spor ve müzik alanlarında sorgulama becerilerini geliştirecek bilimsel çalışmalar ve doğayı bilimsel bir gözle gözlemlemelerini sağlayacak argüman odaklı interaktif etkinlikler yürütülmüştür. Yürütülen çalışmada, öğrencilerin düzenli olarak “Doğa ve Bilim Günlüğü” tutmaları sağlamış ve projenin öğrenciler üzerinde oluşturduğu etkiyi ölçmek amacıyla ön test ve son test olarak “Bilimsel Alan Gezisi Tutum Ölçeği”, “Bilimsel Tutum Ölçeği” ve “Çevre Algı Ölçeği” uygulanmıştır. Uygulanan ölçeklerin etik kurul kararı, proje uygulama tarihinden önce alınmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin nicel analizleri sonucunda projenin, çocukların çevre algısı ve bilimsel tutum üzerinde büyük oranda, bilimsel alan gezisi tutumu üzerinde ise orta düzeyde bir etki oluşturulduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Katılımcı öğrencilerin “Doğa ve Bilim Günlüklerinin” nitel analizleri sonucunda ise 6 farklı tema tespit edilmiş ve çalışmada ayrıntılı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Doğa, Bilimsel Tutum, Çevre Algısı, Fen Bilimleri, Zenginleştirilmiş Öğrenme

Assessment of the Project “Doing Science in Nature!“ Carried out for Children in Need of Protection Financed By TUBITAK Under 4004

This research includes the results of the project “Doing Science in Nature!“ carried out within the scope of TUBITAK 4004 Nature Education and Science Schools. Within the context of the project, scientific studies were conducted with 40 secondary school students from Children Houses in order to develop their skills of questioning in the areas of science, astronomy, art, sports and music, as well as argument-oriented interactive activities that would enable them to observe the nature with a scientific eye for five days. In the research that was carried out, the students were made keep a “Diary of Nature and Science” regularly and “Scientific Field Trip Attitude Scale”, “Scientific Attitude Scale”, “Environmental Perception Scale” were applied as pre-test and post-test to measure the impact of the project on the students. Ethics committee decision of the aforementioned scales had been made before the project implementation date. As a result of quantitative analyses of the data acquired from the scales, it was determined that the project had a great impact on children’s environmental perceptions and scientific attitudes and a moderate impact on their scientific field trip attitudes. 6 different themes were identified as a result of the qualitative analysis of the Natural and Science Diaries. As a result of qualitative analyses of the participant students’ “Diaries of Nature and Science”, on the other hand, six different themes were determined and examined in the research in detail.

Keywords:

Nature, Science, Enriched Learning, Disadvantageous Students, Science.,

PDF

___

Akay, C. (2013). Ortaokul öğrencilerinin yaparak-yaşayarak öğrenme temelli TÜBİTAK 4004 bilim okulu projesi sonrası bilim kavramına yönelik görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (2), 326-338.
Arslan, M. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri (Aşılıoğlu, B., Başlıca Öğrenme ve Öğretim İlkeleri bölümü). Ankara: Anı Yayıncılık.
Avcı, E., Su Özenir, Ö., Kurt, M., & Atik, S. (2015). TÜBİTAK 4004 doğa eğitimi ve bilim okulları kapsamında ortaokul öğrencilerine yönelik gerçekleştirilen “Bizim Deniz Akdeniz” projesinin değerlendirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 312-333.
Ayayadın, Y., Acar Şeşen, B., Usta Gezer, S., & Camcı Erdoğan, S. (2018). Environmental awareness and sensitivity of the gifted students. Science and Art Explorers in The Nature, 7(2), 507-536.
Bilen, M. (2004). Sağlıklı İnsan İlişkileri (6 baskı). Ankara: Anı Yayıncılık,
Birinci, N., (2007), Kurum ve kuruluşların ön sözleri, [Preamble of institutions and organizations ]. Yeşil Kutu Teacher's Handbook, X-press Printing, Turkey.
Budak, B., (2008). İlköğretim kurumlarında çevre eğitiminin yeri ve uygulama çalışmaları, [The place of environmental education in primary education institutions and application studies]. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Buluş Kırıkkaya, E., Bozkurt, E. & İmalı, B. (2011). Örnek Bir Öğrenme Ortamı: TÜBİTAK Destekli İlköğretim Öğrencileri Bilim Yaz Okulu, I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
Çavuş, R., Topsakal, Ü.U. & Öztuna-Kaplan, A. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli Bilgi Evleri Örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
Demirbaş, M. & Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2).
Feyzioğlu, B., Özenoğlu Kiremit, H., Öztürk Samur, A. & Aladağ, E. (2012). YİBOlar doğal ortamda bilimsel düşünüyor. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 65-74.
Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim. 34 (151).
Harlen, W. (2000). Teaching, learning & assessing science 5-12. Third Edition. London: Paul Chapman Publishing Ltd.
Hırça, N. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin yaz bilim kampı deneyimleri. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 22-30.
Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de Doğa Eğitimi Üzerine Yapılan Çalışmalarının Analizi: Bir Meta Sentez Çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2016, 1 (1), 1- 14.
Kaya, S. (2003). Yetiştirme Yurtlarında Kalan Gençlerin Boş Zaman Değerlendirme Eğilimi ve Etkinliklerin Sosyalleşmeye Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kekeçoğlu, M., Rasgele, P. G., Akıllı, M. & Kambur, M. (2014). Sürdürülebilir çevre için arı farkındalığı yaratılmasında" Arı Biziz Bal Da Bizdedir" projesinin yeri. Uludağ Bee Journal, 14(2).
Keleş, Ö., Uzun, N. & Varnacı Uzun, F. (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 384-401.
Marulcu, İ., Saylan, A. & Güven, E. (2014). 6. ve 7. sınıf öğrenciler için gerçekleştirilen “Küçük Bilginler Bilim Okulu”nun değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 11(25), 341-352.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Revised and Expanded from" Case Study Research in Education". Jossey-Bass Publishers, 350 Sansome St, San Francisco, CA 94104.
Miles, M. B., Huberman, A. M., Huberman, M. A. & Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
Moore, R. W. & Foy, R. L. H. (1997). The scientific attitude inventory: A revision (SAI II). Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 34(4), 327-336.
Oğurlu, D., Alkan, H., Ünal, Y., Ersin, M. Ö. & Bayrak, H. (2013). Çevre ve Doğa Eğitimlerinin Coğrafya Eğitimine Katkıları: Ide Projeleri Örneği, 3 rd International Geography Symposium – Geomed, Symposium Proceedings, 498-508. http://web.deu.edu.tr/geomed/proceedings/download/048_Geo Med_2013_Proceedings_498-508.pdf.
Okur‐Berberoğlu, E. & Uygun, S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32-42.
Öcal, A. & Kemerkaya, G. (2014). Yetiştirme yurtlarındaki 6.-8. sınıf öğrencilerinin sosyalleşme becerilerinin incelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (4), 1567-1584, 30(1): 63-82.
Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2nd ed.). Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
Sarıkaya, H. Z., (2007). Kurum ve kuruluşların ön sözleri, [Preamble of institutions and organizations]. Yeşil Kutu Teacher's Handbook, Turkey: X-press Printing.
Sezen Vekli, G. (2013). Summer science camp for middle school students: A Turkish experience. In Asia-Pacific Forum on Science Learning & Teaching, 14 (1).
Sönmez, D. (2018). TÜBİTAK-4004 Doğa eğitimine katılan öğretmenlerin doğa eğitimine ilişkin görüşleri. Journal of Awareness, 3(2), 63-72.
Taner, M. S. (2018). TÜBİTAK Bilim Toplum Programları ve astronomi içerikli 4004 projelerinin eğitsel ve bilimsel değeri. Anadolu Öğretmen Dergisi, 2(1), 63-67.
Tekbıyık, A., Şeyihoğlu, A., Sezen, V. G. & Konur, B.K. (2013). Aktif öğrenmeye dayalı bir yaz bilim kampının öğrenciler üzerindeki etkilerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Studies, 6(1), 1383-1406.
Temizöz, Y. & Özgün Koca A, S. (2008). Matematik öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve buluş yoluyla öğrenme yaklaşımı konusundaki görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(149), 89-103.
TÜBİTAK, 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları. (2018). < http://www.tubitak.gov.tr/tr/destekler/bilim-ve-toplum/ulusal-destek-programlari/icerik-4004-doga-egitimi-ve-bilim-okullari> Erişim tarihi: 17.11.2018 Tezcan, D. (2001). Çevre yönetimi. http://www.metalurji.org.tr/dergi/dergi127/der127_19.pdf Erişim tarihi: 17.11.2018
Topçu, M. & Atabey, N. (2016). The effect of field trips on middle school students’ content knowledge and attitudes towards environment. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 494-513.
Topçu, M. S., & Atabey, N. (2017). Sosyobilimsel konu içerikli alan gezilerinin ilkögretim öğrencilerinin argümantasyon nitelikleri üzerine etkisi*/The effect of socioscientific issues based field trips on elementary school students' argumentation quality. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 68.
Tortop, H.S., (2013). Bilimsel alan gezisi tutum ölçeği adaptasyon çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 228-239.
Yıldırım, M., Atila, M & Doğar, Ç . (2016). 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri etkinliklerine yönelik düşünceleri: küçük bilim adamları keşifte projesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 194-212.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.