Postmodern Danışma Kuramlarından Öyküsel Terapi’nin Bilişsel Davranışçı Terapi ve Psikanalitik Terapi ile Karşılaştırılması
Yakın zamanda psikolojik danışma alanında post-modernist olarak nitelendirilen çeşitli danışma kuram ve yaklaşımları ortaya çıkmaya başlamıştır. Post-modern bu yaklaşımlardan birisi ise Öyküsel Terapi yaklaşımıdır. Öyküsel Terapi 1990 yılında White ve Epston isimli araştırmacıların sosyal yapılandırmacı ve postmodenizim kuramlarından etkilenilerek oluşturdukları, “Narrative Means to Therapeutic Ends” isimli kitaplarını yayımlamaları ile tanınmaya başlayan bir yaklaşımdır. Bu çalışmada yukarıda kısaca bahsedilen post modern yaklaşımlardan olan Öyküsel Terapi yaklaşımı ile en popüler modernist danışma kuramlarından olan Bilişsel Davranışçı Terapi ve Psikanalitik Terapi yaklaşımlarının felfesi ve kuramsal temelleri, insan doğasına bakış açıları, ruhsal rahatsızlıları formüle etme biçimleri, psikolojik danışma sürecindeki terapötik amaçları, danışan-danışman ilişkileri, danışma aşamaları ve kullanılan teknikler açısından karşılaştırarak modernits ve post-modernist kuramlar arasında temel farklılıkları ortaya koymak amaçlanmıştır. Yapılan bu karşılaştırmanın sonuçlarına göre üç kuramın da danışma sürecindeki sonuç hedefleri benzerlik gösterse de Öyküsel Terapi yaklaşımının Bilişsel Davranışçı Terapi ve Psikanalitik Terapi yaklaşımlarına göre bireyin potansiyeline daha çok güvenen, sorun okdalı bir bakış açısı ile danışma sırasında otorite figürü olmaktan kaçınan, bireyin sosyo-psikolojik gelişimine önem veren çok kültürlü bir bakış açısına sahip bir danışma kuramı olduğu ve ilişkilerin önemli olduğu toplulukçu kültürlerdeki bireyler açısından da uygun bir danışma yaklaşımı oduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
bilişsel davranışçı terapi, öyküsel terapi, psiknaliz terapi, modernizm, post-modernizm.
Comparison of Narrative Therapy from Postmodern Counseling Theories with Cognitive Behavioral Therapy and Psychoanalytic Therapy
Recently, various counseling theories and approaches, which are described as postmodern, have begun to emerge in the field of psychological counseling. One of these postmodern approaches is the Narrative Therapy approach. Narrative Therapy is a counseling approach created in 1990 by researchers named White and Epston, influenced by social constructivist and postmodernism theories. In this study, it is aimed to reveal the main differences between modernits and post-modernist theories by comparing the Narrative Therapy approach, which is one of the post-modern approaches briefly mentioned above, and Cognitive Behavioral Therapy and Psychoanalytic Therapy, which are the most popular modernist counseling theories. Counseling theories were compared in terms of philosophy and theoretical foundations, perspectives on human nature, ways of formulating the sick, therapeutic purposes in the counseling process, client-counselor relations, counseling stages and techniques used. According to the results of the comparison, the Narrative Therapy approach is an approach that is far from being problem-focused according to the other two theories, and the therapist is an approach in which the therapist helps individuals create functional stories about their lives. In addition, it can be said that Narrative Therapy is a counseling approach that is more humane and culturally sensitive than the other two approaches, and gives importance to the socio-psychological development of the clients.
Keywords:
cognitive behavioral therapy, narrative therapy, psychoanalytic therapy, modernism, postmodernism.,
___
- Amundson, J. K. (2001). Why narrative therapy need not fear science and ‘other’things. Journal of Family Therapy, 23 (2), 175-188. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00177
- Altıntaş, E., & Gültekin, M. (2005). Psikolojik danışma kuramları. Aktüel Yayınları.
- Beck, A. T. (1993). Cognitive therapy: past, present, and future. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61 (2), 194-198. https://doi.org/10.1037/0022-006X.61.2.194
- Beck, A. T., & Dozois, D. J. (2011). Cognitive therapy: current status and future directions. Annual Review of Medicine, 62, 397-409. https://doi.org/10.1146/annurev-med-052209-100032
- Beck, A. T., & Dozois, D. J. (2014). Cognitive theory and therapy: Past, present and future. Psychiatry: Past, present, and prospect. Annual Review of Medicine, 62, 366-382.
- Beck, J. S. (2014). Bilişsel davranışçı terapi: Temelleri ve ötesi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Besley, A. C. T. (2002). Foucault and the turn to narrative therapy. British Journal of Guidance & Counselling, 30 (2), 125-143. https://doi.org/10.1080/03069880220128010
- Carr, A. (1998). Michael White's narrative therapy. Contemporary Family Therapy, 20 (4), 485-503. https://doi.org/10.1023/A:1021680116584
- Combs, G., & Freedman, J. (2012). Narrative, poststructuralism, and social justice: Current practices in narrative therapy. The Counseling Psychologist, 40(7), 1033-1060. https://doi.org/10.1177/0011000012460662
- Corey, G. (2008). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuram ve uygulamaları (Ergene, T, Çev.). Mentis Yayıncılık.
- Çelik, H. (2017). Psikoterapide yeni soluk: Öyküsel terapi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 34-50.
- Doan, R. E. (1998). The king is dead; long live the king: Narrative therapy and practicing what we preach. Family Process, 37 (3), 379-385. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.1998.00379.x
- Epston, D. (2008). Down under and up over: Travels with narrative therapy. AFT Publishing.
- Gençtan, E. (2002). Psikanalitik ve sonrası. Metis Yayınları.
- Gonçalves, M, Santos, A., Matos, M., & Salvatore, S. (2009). Innovative moments and change pathways: A good outcome case of narrative therapy. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 82 (4), 449-466. https://doi.org/10.1348/147608309X462442
- Işık Terzi, Ş., & Ergüner Tekinalp, B. (2013). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. Pegem Yayıncılık.
- İlgar, S. C., & İlgar, M. Z. (2018). Öyküsel terapi ve psikolojik danışmada kullanımı. Electronic Turkish Studies, 13 (19), 939-954. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13969
- Karaırmak, Ö., & Bugay, A. (2016). Postmodern diyalog: Öyküsel psikolojik danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (33), 24-36.
- Kropf, N. P., & Tandy, C. (1998). Narrative therapy with older clients: The use of a “meaning-making” approach. Clinical Gerontologist, 18 (4), 3-16. https://doi.org/10.1300/J018v18n04_02
- Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları. (F. Akkoyun, Çev. Edt.). Nobel Yayınevi.
- Payne, M. (2006). Narrative therapy. Sage Publication.
- Phillips, L. (2017). A narrative therapy approach to dealing with chronic pain. The International Journal of Narrative Therapy and Community Work, 1, 21-30.
- Semmler, P. L., & Williams, C. B. (2000). Narrative therapy: A storied context for multicultural counseling. Journal of Multicultural Counseling and Development, 28 (1), 51-62. https://doi.org/10.1002/j.2161-1912.2000.tb00227.x
- Shapiro, J., & Ross, V. (2002). Applications of narrative theory and therapy to the practice of family medicine. Family Medicine, 34 (2), 96-100.
- Sween, E. (1998). The one-minute question: What is narrative therapy. Internatioal Journal of Narrative Therapy and Community Work, 2, 3-6.
- Türkçapar, M. H. (2018). Bilişsel davranışçı terapi temel ilkeler ve uygulama. Epsilon Yayınevi.
- Wallis, J., Burns, J., & Capdevila, R. (2011). What is narrative therapy and what is it not? The usefulness of Q methodology to explore accounts of White and Epston's (1990) approach to narrative therapy. Clinical Psychology & Psychotherapy, 18(6), 486-497. https://doi.org/10.1002/cpp.723
- Weber, M., Davis, K., & McPhie, L. (2006). Narrative therapy, eating disorders and groups: Enhancing outcomes in rural NSW. Australian Social Work, 59 (4), 391-405.
- White, M., & Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic ends. WW Norton & Company.
- Vollmer, F. (2000). Personality psychology and postmodernism. Journal of Research in Personality, 34, 498- 508. https://doi.org/10.1006/jrpe.2000.2290
- Vromans, L. P., & Schweitzer, R. D. (2011). Narrative therapy for adults with major depressive disorder: Improved symptom and interpersonal outcomes. Psychotherapy Research, 21, 4–15. https://doi.org/10.1080/10503301003591792
- ISSN: 2687-4229
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Fuat AYDOĞDU