BAZI DOMATES HATLARININ DOMATES LEKELİ SOLGUNLUK VİRÜSÜ (TSWV=TOMATO SPOTTED WİLT VİRUS)’NE KARŞI REAKSİYONLARININ MEKANİK İNOKULASYON YÖNTEMİ İLE BELİRLENMESİ
Son yıllarda dünyada ve ülkemizde domates yetiştirilen alanlarda sıkça görülen domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato Spotted Wilt Virus=TSWV), %42.1 ile %95.5 arasında ürün kayıplarına neden olabilmektedir. Hastalık etmeni virüs ile mücadelede en etkin yöntem genetik dayanıklılıktır. Bu hastalığa karşı dayanıklılık, Solanum peruvianum türünden elde edilmiş dominant tek bir gen olan Sw-5 geni ile idare edilmektedir. Bu çalışmada, ıslah çalışmalarında pratik olarak kullanılabilecek mekanik inokulasyon yöntemi ile hastalığa dayanıklılıkları farklı beş farklı domates genotipi testlenmiştir. Çamköy-Antalya yöresinden elde edilen TSWV izolatı (TSWV-15) ile yapılan mekanik inokulasyon çalışmaları sonucunda hassas ve dayanıklı bireyler tespit edilmiştir. Testlemelerde dayanıklı materyal olarak, Sw-5 geni ihtiva ettiği bilinen LA 3667 çeşidi kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan diğer materyaller Çeşit-1 (dayanıklı ticari çeşit; FORMULA F1), Çeşit -2 (hassas ticari çeşit; BATEM ÖZÇELİK F1), Hat-1(BATEM-114) ve Hat-2 (BATEM-115)’ dir. Virüsün mekanik inokulasyonu sonucunda Çeşit-1 ve LA 3667, TSWV-15 izolatına karşı dayanıklı bulunmuş; Çeşit-2, Hat-1 ve Hat-2’nin ise hassas olduğu tespit edilmiştir. Antalya yöresinden izole edilen virüs izolatına karşı Sw-5 genini bulunduran domates çeşitlerinin dayanıklılık gösterdiği; geliştirilecek dayanıklı çeşitlerde gen kaynağı olarak Sw-5 genini bulunduran çeşitlerin kullanılabileceği anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
TSWV, Sw-5, dayanıklılık, virüs, mekanik inokulasyon, genotip
DETERMINING SOME OF THE TOMATO LINES REACTION AGAINST TSWV (TOMATO SPOTTED WILT VIRUS) BY THE MECHANICAL INOCULATION METHOD
In the tomato raising fields of Turkiye and in all around the world, TSWV -which is seen widely, caused the 42.1% to 95.5% of the product loss, recently. The most effective fight against the disease agent virus is the genetical resistance. The resistance to this disease is managed by the dominant Sw-5 gene, which is obtained from Solanum peruvianum. In this study, five tomato genotypes have different characteristics against virus disease were examined by the mechanical inoculation method-which can be used in breeding programms practically. Sensitive and resistant individuals were determined at the end of the mechanical inoculation studies by using the TSWV isolate (TSWV-15) which was obtained from Çamköy-Antalya region. In the testing period, as a resistant material, LA 3667-which contained Sw-5 gene was used. The other materials those were used in the study were, Çeşit-1 (resistant commercial variety; FORMULA F1), Çeşit-2 (a commercial variety; BATEM ÖZÇELİK F1 ), Hat-1 (BATEM-114 ) and Hat-2 (BATEM-115) (BATEM lines- the reaction against the disease are not determined). As a result of the testing study, Çeşit-1 and LA 3667 were assigned to be resistant to the TSWV-15 isolate. But, Çeşit-2, Hat-1 and Hat-2 were determined to be sensitive. This study is considered to be qualified enough to use for the future improvement programs for the resistance to the disease agent virus.
Keywords:
-,
___
- Anonim, 2007. Zirai Mücadele Teknik Talimatı, Domates Lekeli Solgunluk Virüsü, s:1-2.
- Barone, A.,2004. Molecular marker-asisted selection for resistance to pathogen in tomato. Marker Asisted Selection: A Fast Track To Increase genetic Gain in Plant and Animal Breeding. Session 1: MAS in Plant, pp: 29-35.
- Chaisuekul, C., Riley, D. G., Rappu, H. R., 2003. Transmission of Tomato spotted wilt virus to tomato plants of different ages. J. Entomol. Sci., 38(1):127-136.
- Cho, J.J., Mau, R.F.L., German, T.L., Hortmann, R.W., Yudin, L.S., Gonsalves, D., Provvidenti, R. 1989. A multidiciplinar approach to management of tomato spotted wilt virus in Hawaii. Plant Disease 73: 375-383.
- FAO, 2009. Tarımsal Üretim Verileri. (http://apps.fao.org).
- Garland, S., Sharman, M., Persley, D., McGrath, D., 2005. The development of an improved PCR-based marker system for Sw-5, an important TSWV resistance gene of tomato. Australian J. Agric. Research, 56: 285-289.
- Rosellό, S.,Diéz, M. J., Nuez, F., 1996. Viral diseases causing the greates economic losses to the tomato crop. I. The tomato spotted wilt virus- a review. Sci. Hort., 67:117-150.
- Spassova, M. I., Prins, T. W., Folkertsma, R.T., Klein-Lankhorst, R. M., Hile, J., Goldbach, R.W., Prins, M., 2001. The tomato gene Sw-5 is a member of coiled coil, nucleotide binding, leucine rich repeat class of plant resistance genes and confers resistance to TSWV in tobacco. Molecular Breeding, 7: 151-161.
- Şevik, M. A., 2007. Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV)’nün Samsun İlinde Domates Üretim Alanlarındaki Yayılış Durumunun ve Bazı Karakteristik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (yayımlanmamış Doktora Tezi), Samsun, 117s.
- Tekinel, N., Dolar, M.S., Sağsöz, S., Salcan, Y., 1969. Mersin bölgesinde ekonomik bakımdan önemli bazı sebzelerin virüsleri üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 9: 37-49.
- Turhan, P., Korkmaz, S. 2006. Çanakkale ilinde Domates Lekeli Solgunluk Virüsünün serolojik ve biyolojik yöntemlerle saptanması. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Der. 12 (2): 130-136.
- Wang, M., Gonsalves, D., 1990. ELISA detection of various tomato spotted wilt virus isolates using specific antisera to structural proteins of the virus. Plant Disease 74: 154-158.
- Yılmaz, S., 2002. Batı Akdeniz Bölgesi’ nde yeni bir bitki virüs hastalığı. Derim Dergisi. 19 (2): 55-60.
- ISSN: 2717-882X
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Tarım ve Orman Bakanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Asu OĞUZ, Ş. Şebnem ELLİALTIOĞLU, Nejla ÇELİK, Aylin KABAŞ, Sinan ZENGİN
Ahmet ÖZDEMİR, Elif ERTÜRK ÇANDIR, Mustafa KAPLANKIRAN, Celil TOPLU, Turan DEMİRKESER, Ercan YILDIZ
Emel TÜRK, Hakkı CAN, Fatih ŞEN
Hatice BOYACI, Asu OĞUZ, Mine ÜNLÜ, Ahmet EREN, Volkan TOPÇU, Süleyman ERKAL