Tuncay ÖĞÜN, Alfina SİBGATULLİNA

Türklerin ve Rusların Gözüyle 100'üncü Yılına Girerken Karadeniz Baskını ve Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'na Girişi

Osmanlı Devleti, Türk filosunun 29 Ekim 1914'te Karadeniz'deki Rus deniz üslerine ve limanlarına düzenlediği ani saldırı ile 1. Dünya Savaşı'na fiilen katılmıştır. Bu makalede Karadeniz basınının iç yüzü açıklandıktan sonra Türk ve Rus hükümetlerinin basın organları üzerinden yürüttükleri propaganda çalışmaları argümanları, amaçları ve sonuçları açısından incelenerek analiz edilmiştir. Ancak olaya Rus donanmasının neden olduğunu öne sürerek basın organları vasıtasıyla yoğun bir propaganda çalışması başlatmıştır. Rus hükümeti ise Osmanlı donanmasının, saldırıyı Alman hükümetinin güdümü altında gerçekleştirdiğini iddia ederek yönetimi altındaki Türk ve Müslüman topluluklarının Osmanlı Devleti'ne sempati duymalarını engellemeye çalışmıştır

Black Sea Raid on its 100th Anniversary and the Ottoman Entry into the World War I through the Eyes of Turks and Russians

The Ottoman raid on the Russian Black Sea naval bases and ports on October 29, 1914 brought the Ottoman Empire into World War I. This article examines Turkish and Russian government propaganda. Unwilling to accept the responsibility for the attack, the Ottoman government launched a massive propaganda campaign through the press claiming that the incident was caused by the Russian navy. In its counter propaganda in order to prevent the rise of a pro-Ottoman opinion among the Russian-ruled Turkish and Muslim communities, the Russian government stated that the Ottoman attack had been carried out under the guidance of the German government

PDF

___

a) Rusça Gazeteler
Birjevıye Vedomosti
Novoye Vremya
Russkiy İnvalid,
Russkoye Slovo
Ahenk
Askeri Mecmua
İkdam
Sabah
Sebilü'r-Reşad
Sırat-ı Mustakim
Tanin
Tasvir-i Efkâr
Turan
Çarlık Belgelerinde Anadolu'nun Paylaşılması, Haz.: E.E. Adamof, Çev.: Babaeskili Hüseyin Rahmi, İstanbul 2001.
İttihat ve Terakki'nin Sorgulanması ve Yargılanması, Haz.: O. S. Kocahanoğlu, İstanbul 1998.
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi (İçtimaı Fevkalade), II, Devre: III, İçtima Senesi: 1, Ankara 1991.
Ağaoğlu Ahmet, "Türkiye'nin ve İslâm Âleminin Kurtuluşu", Harp Mecmuası, Sayı: 1 (Teşrinisani 1331/Kasım-Aralık 1915): 7-9.
Akbay, Cemal, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Cilt I, Osmanlı İmparatorluğunun Siyasi ve Askeri Hazırlıkları ve Harbe Girişi, Genelkurmay Harp Tarihi Yayınları, Ankara 1970.
Akçuraoğlu Yusuf, "Osmanlı Devleti Umumi Harpte Bitaraf Kalabilir miydi?", Türk tarihi Encümeni Mecmuası, Sayı: 19 (96), (1 Haziran 1928): 1-29.
Aksakal, Mustafa, Harb-i Umumi Eşiğinde: Osmanlı Devleti Son Savaşına Nasıl Girdi, İstanbul 2010.
Aktaş, Özgür, "Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne Tarih Ders Kitaplarında Rusya İmgesi", Milli Eğitim, Sayı: 199 (Yaz 2013): 186-206.
Arslan, Esat, "Goben ve Breslau'ın Alınmasının Perde Arkası, ABD'nin Yunanistan'a Verdiği İki Savaş gemisi", Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı:16 (Ağustos,2010): 67- 88.
Balcı, Ramazan, Tarihin Sarıkamış Duruşması, İstanbul 2005.
Balcıoğlu, Mustafa, "Birinci Dünya Savaşına Girişimizle ilgili Tartışmalar ve Yeni Belgeler", Tarih ve Toplum, XIX/114 (Haziran 1993): 20-21.
Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, Cilt: II-Kısım IV, Cilt III-Kısım I, Ankara 1991.
Besbelli, Saim, Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi, VIII, Deniz Harekâtı, Genelkurmay Harp Tarihi Yayınları, Ankara 1976.
Bodger, Alan, "Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Sonu", Osmanlı İmparatorluğu'nun Sonu ve Büyük Güçler, Ed. Marian Kent, Çev.: A. Fethi, İstanbul 199: 88-128.
Bolnıh, A.G., Morskiye Bitvı Pervoy Mirovoy, Tragediya Oşibok, Moskova 2002.
Bubnov, A.D., V Tsarskoy Stavke, Moskova 2008.
"Büyük Harp Esnasında Almanya ile Türkiye Arasında Nakliyat Yolları (Menabi-i Resmiye'ye Müstenittir)", Çev.: Yüzbaşı Ahmet Şevket, Askeri Mecmua, XXXXVI/70 (Eylül 1928): 137-150.
Cavit Bey, "Birinci Cihan Harbine Türkiye'nin Girmesi: Maliye Nazırı Cavit Bey'in Notları", Tanin, 15 Birinciteşrin (Ekim)1944-2 Ağustos 1945.
Çeliker, Fahri, "Birinci Dünya Harbi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nda Ordu-Hükümet İlişkileri", İkinci Askeri Tarih Semineri: Bildiriler, Ankara 1985.
Çolak, Mustafa, Alman İmparatorluğu'nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası (1914-1918), Ankara 2006.
Demir, Sertif, Alev Keskin & Fatma İlhan, "Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girişi: Karadeniz Baskını", Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı:17 (Şubat,2011): 91-133.
Farah, Irmgard, Die Deutsche Pressepolitik und Propaganda Tatigkeit im Osmanischen Reich Von 1908-1908 'Osmanischen Lloyd', Beyrut 1993.
General Maslofski'nin, Umumî Harpte Kafkas Cephesi Eserinin Tenkidi, Çev.: Mütekait Kaymakam Nazmî, Genelkurmay Başkanlığı 10'uncu Şube Yayını, Ankara 1935.
German Lorey, Operatsii Germano-Turetskih Sil 1914-1918, S-Petersburg 2003 (Türkçesi: Amiral Lorey, Türk Sularında Deniz Hareketleri, I, Çev.: H. S. Tekirdağlı, Ankara 1936).
Gülboy, Burak, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, İstanbul 2004.
İmparatorluk Döneminde Türk-Alman İlişkileri: Goltz Paşa'nın Hatıratı, Haz.: Faruk Yılmaz, Ankara 2004.
Karabekir, Kâzım, Birinci Cihan Harbine Nasıl Girdik, II, İstanbul 1995.
--------------------, Birinci Cihan Harbine Neden Girdik, I, İstanbul 1995.
--------------------,Tarih Boyunca Türk-Alman İlişkileri, İstanbul 2001.
Keleşyılmaz, Vahdet, "Belgelerle Türkiye'nin Birinci Dünya Savaşı'na Giriş Süreci", Erdem, XII/31 (Mayıs 1999): 139-153.
Kurat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Ankara 1990.
Kurat, Yuluğ Tekin, "1878-1919 Arasında Türk-Rus İlişkilerinin Siyasal Anatomisi", TürkRus İlişkilerinde 500 Yıl (1492-1992), Ankara 1999: 139-145.
Larcher, M., Büyük Harpte Türk Harbi, I, (Harbin Anasır ve Mukaddematı ve Heyet-i Umumiyesinin Hülasası), Çev.: Bursalı Mehmet Nihat, İstanbul 1927.
--------------, Büyük Harpte Türk Harbi, II (Esas Türk Cephelerinde Muharebat), Çev.: Bursalı Mehmet Nihat, İstanbul 1928.
Macfie, A.L., Osmanlıların Son Yılları (1908-1923), Çev.: D. Acar-F. Soysal, İstanbul 2003.
Menteşe, Halil, Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe'nin Anıları, Haz.: İ. Arar, İstanbul 1986.
Mülhman, Carl, İmparatorluğun Sonu 1914:Osmanlı Savaşa Neden ve Nasıl Girdi?, Çev.: K. Kon, İstanbul 2009.
Nikolay, W. Walther, Birinci Dünya Savaşında Alman İstihbaratı, Çev.: E. Tekin, Ankara 2001.
Notoviç, F.İ., Diplomatiçeskya Borba v Godı Pervoy Mirovoy Voynı. Tom Pervıy, MoskovaLeningrad 1947.
Novikov, N., Operatsii Flota Protiv Berega Na Çernom More V 1914-1917 gg. Moskova 1937.
Okur, Mehmet, "Osmanlı Devleti'nin Almanya ile İttifakını ve Birinci Dünya Savaşına Girişini Gerektiren Sebepler", Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı:16 (Ağustos,2010): 89-106.
Ortaylı, İlber, Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu, İstanbul 2008.
Özçelik, Selahattin, Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti, Ankara 2000.
Özel, Sabahattin, "Balkan ve Birinci Dünya Savaşları Arasındaki Dönemde Osmanlı DevletiRusya İlişkileri", İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı: 12, (1998): 237-257.
Özgüldür, Yavuz, "Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na Girişi Goeben ve Breslau Olayı" Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 4 (Ağustos,2004): 107-121.
Petrov, M.A., Dva Boya (Çernomorskoğo flota s l.kr. 'Geben' 5.11.1914. Kreyserov Balt.flota 19.06.1915), Leningrad 1926.
Pomiankowski, Joseph, Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküşü:1914-1918 I. Dünya Savaşı, Çev.: K. Turan, İstanbul 1990.
Sabis, Ali İhsan, Harp Hatıralarım: Birinci Dünya Harbi, I-II, İstanbul 1990.
Sait Halim Paşa, "Türkiye'nin Harb-i Umumi'ye İştirakindeki Sebepler", Sebilü'r-Reşad, XX/507 (29 Haziran 1338/29 Haziran 1922): 149-154.
Sazonov, A.S. Vospominaniya, Berlin 1927.
Sertoğlu, Mithat, "Birinci Cihan Savaşına Girişimizin Gerçek Sebepler", Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı: 15 (Aralık 1968): 3-13.
Shaw, Stanford J., The Ottoman Empire in World War I, II, Ankara 2008.
Sırrı, Nahit, "Türkiye ile Çarlık Rusya Arasında Münasebet", Türk tarih Encümeni Mecmuası, I/5 (Haziran 1930/Mayıs 1931): 87-94.
Stevenson, David, 1914-1918 The History of the First World War, Londra 2005.
Süleyman Nazif, "Rus İnkılâbı ve Biz", Harp Mecmuası, Sayı:20 (Temmuz 1333/1917): 307- 309.
Sürgevil, Sabri, "Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşı'na Girişinin İzmir Basınındaki Yankıları" Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı: 1 (1983): 113-128.
Şeyhun, Ahmet, Said Halim Paşa: Osmanlı Devlet Adamı ve İslamcı Düşünür (1865-1921), İstanbul 2010.
Şirokorad, A. B., Rusların Gözünden 240 Yıl Kıran Kırana Osmanlı Rus Savaşları, Kırım, Balkanlar-93 Harbi ve Sarıkamış, Çev.: D. A. Batur, İstanbul 2009.
Talat Paşa, Hatıralarım ve Müdafaam, Haz.: Atatürk'ün Bütün Eserleri Çalışma Grubu, İstanbul 2006.
Trumpener, Ulrich, "Almanya ile Osmanlı İmparatorluğu'nun Sonu", Osmanlı İmparatorluğu'nun Sonu ve Büyük Güçler, Ed. Marian Kent, Çev.: A. Fethi, İstanbul 1999: 129-163.
Vtoraya Oranjevaya Kniga: Diplomatiçeskaya Perepiska Rossii, Predşestvovavşaya Voyne s Turtsiyiey, Petrograd 1915.
Wallach, Jehuda L., Bir Askeri Yardımın Anatomisi, Çev.: F. Çeliker, Ankara 1985.
Yılmaz, Veli, 1'inci Dünya Harbi'nde Türk-Alman İttifakı ve Askeri Yardımlar, İstanbul 1993.