Türk Kadınına Milletvekili Seçme ve Seçilme Hakkı Tanınması Üzerine Yapılan Kutlamalar
Bu çalışmada dönemin basını taranarak 1934'de Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması sonrasında yapılan kutlamalar incelenmiştir. Türk kadınının siyasal haklarını elde etmesi örgütlü bir kadın hareketinin mücadelesi sonucunda değil kadın erkek eşitliğini sağlama düşüncesindeki devrimci kadrolarca atılmış bir adımdır. Sadece büyük şehirlerde değil Anadolu'nun dört bir tarafında 5 Aralık tarihini bir "kadın bayramı" olarak kutlama yönünde mitingler, toplantılar, düzenlenmiş ve kadınlar Cumhurbaşkanı Atatürk'e, TBMM'ye, Başbakan İsmet İnönü'ye teşekkürlerini sunan telgraflar göndermişlerdir. 1935 seçimlerinde 17 kadın milletvekili olsa da daha sonra bu sayı düşmüş 20. Yüzyıl boyunca kadın milletvekili sayısı tatmin edici bir sayıya ulaşamamıştır
Celebrations for the Enfranchisement of Turkish Women
Relying on the press coverage of the period, this study examines the celebrations held after Turkish women gained enfranchisement rights in 1934. Obtaining political rights was not a result of an organized women rights movement but a modernization step taken by the revolutionary leadership to provide equality between women and men. Celebratory meetings and gatherings were held throughout Turkey to mark December 5 as "women's day" and women sent thank you telegrams to President Atatürk, the Turkish Parliament, and Prime Minister İsmet İnönü. Consequently, in the 1935 elections, 17 women entered the Turkish parliament, but this number later declined and throughout the twentieth century the number of female deputies never reached a satisfactory level.
___
- Süreli Yayınlar
- Akşam
- Bolu
- Cumhuriyet
- Kurun
- Resmi Gazete
- Ulus
- Vakit
- Zaman
- Kitap ve Makaleler
- ATAY, Falih Rıfkı, "Türk Kadını", Ulus, 5 Aralık 1934, s.1.
- AYDIN, Mehmet, "Türkiye'nin İlk Kadın Milletvekillerinden Samsun Milletvekili Meliha UIaş", History Studies, Cilt:6/1, Ocak 2014, s.15-25.
- CAPORAL, Bernard, Kemalizm ve Sonrasında Türk Kadını, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1982.
- Cumhuriyet Halk Fırkası Genel Kâtipliğinin Fırka Teşkilatına Umumi Tebligatı Temmuz 1934 den Birincikanun 1934 Sonuna Kadar, C.5, Ulus Matbaası, Ankara 1935.
- ÇAKIR, Serpil, Osmanlı Kadın Hareketi, Metis Yayınları, İstanbul 2011.
- DOYRAN, Ayşen, "1934'te Basındaki Tartışmalar Kadınlar Milletvekili Seçilirken", Toplumsal Tarih, Sayı:39, Mart:1997, s.27-34.
- ERCAN, Sibel, "Yerel Basına Göre İzmir'de 1930'lu Yıllarda Laiklik Uygulamaları, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi (ÇTTAD), Cilt:XI, , Sayı:23, Yıl:2011 / Güz, s.35-56.
- GÜNEŞ, Günver, "Türk Kadının Muhtarlık ve Köy İhtiyar Heyetlerine Seçme ve Seçilme Hakkını Kazanması ve Türkiye'nin İlk Kadın Muhtarı Gül Esin (Hanım)", Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi (ÇTTAD), Cilt:IX, Sayı:20-21, Yıl:2010/Bahar-Güz, s.171-190.
- İNAN, Afet, Atatürk ve Türk Kadın Haklarının Kazanılması Tarih Boyunca Türk Kadının Hak ve Görevleri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1975.
- KAPLAN, Leyla Kaplan, Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1998.
- KARTAL, Cemile Burcu Kartal, "II. Meşrutiyet'in Cumhuriyet'e Mirası:Makbul Kadınlar", İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:38, Mart 2008, s.215-238.
- KONAN, Belkıs, "Türk Kadınının Siyasi Haklarını Kazanma Süreci", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:60, Sayı:1, Yıl:2011, s.157-174.
- ÖZDEMİR, Nuray, Osmanlı'dan Cumhuriyete Bir Cemiyet Kadını:Nakiye Elgün, Phoenix Yayınları, Ankara 2014.
- ÖZER, İsmail, Türk Modernleşmesinde Halkevleri ve Diyarbakır Halkevi Örneği, T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2010.
- SEZER, Ayten,"Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri ve Meclis'teki Çalışmaları", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:XIV, Sayı:42, Kasım 1998, s.889-905.
- TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:IV, Cilt:25, İçtima:4, On İkinci İnikat, 5 Aralık 1934.
- TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:IV, Cilt:25, İçtima:4, On Üçüncü İnikat, 6 Aralık 1934.
- TEKELİ, Şirin, Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, Birikim Yayınları, İstanbul 1982.
- TERZİOĞLU, Zübeyde, Türk Kadını Siyaset Sahnesinde (1930-1935), Giza Yayınları, İstanbul 2010.
- YARAMAN, Ayşegül, Türkiye'de Kadınların Siyasal Temsili, Bağlam Yayınları, İstanbul 1999.
- YÜCEER, Saime, "Demokrasi Yolunda Önemli Bir Aşama:Türk Kadınına Siyasal Haklarının Tanınması", Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:9, Sayı:14, 2008/1, s.131-151.
- ZİHNİOĞLU, Yaprak, Kadınsız İnkılap, Metis Yayınları, İstanbul 2003.