KEMOTERAPİ ALAN HASTALARDA HASTALIK VE TEDAVİYE BAĞLI YAŞANAN SEMPTOMLARIN SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER VE ALGILANAN SOSYAL DESTEK İLİŞKİSİ
Amaç: Çalışmanın amacı, kemoterapi alan kanser hastalarının hastalık ve tedaviye bağlı yaşadıkları semptomların sosyo-demografik özellikler ve sosyal destek ile ilişkisini incelemektirGereç-Yöntem:Tanımlayıcı-ilişki arayıcı bir çalışmadır. Çalışma grubunu 16 Nisan- 20 Haziran2007 tarihleri arasında Konya ilinde bir devlet üniversitesine bağlı tıp fakültesi hastanesi kemoterapiünitesinde tedavi gören 18-65 yaş arası 103 hasta oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak; anket formu, “Rotterdam Semptom Checklisti” RSC ve “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği” kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde ortalama ve yüzde yanında çoklu regresyon analizi ve korelasyon analizi yöntemi kullanılmıştır.Bulgular ve Sonuçlar:Tedavi süresince en fazla yaşanan fiziksel semptomun; yorgunluk % 52.4 ,psikolojik semptomun ise kızgınlık % 35.0 olduğu saptanmıştır. Yapılan çoklu regresyon analizinde sosyo-demografik özellik ve algılanan sosyal desteğin kemoterapiye bağlı fiziksel ve psikolojik semptom puanlarında önemli belirleyiciler olmadığı saptanmıştır p>0.05 . Sosyal destek durumunun ülkemizde kanser hastalarında fiziksel ve psikolojik semptom yaşamada önemli bir faktör olmadığı sonucuna varılmıştır
Anahtar Kelimeler:
kanser hastaları, kemoterapi, Rotterdam Semptom Checklisti, sosyal destek
THE RELATIONSHIP BETWEEN PERCEIVED SOCIAL SUPPORT, SOCIODEMOGRAPHIC CHARECTERISTICS AND SYMPTOMS RELATED TO CHEMOTHERAPY TREATMENT IN THE PATIENTS WHO ARE RECEIVING CHEMOTHERAPY
Purpose:The aim of the study is to examine the perceived social support and sociodemographiccharecteristics of cancer patients who are receiving chemotherapy and their associations of symptomsrelated to chemotherapy treatment.Material-method: This is a descriptive and correlational study. The study group was 103 patientsbetween 18-65 years old who has been treating in chemotheraphy unit of a Faculty of Medicine Hospital. Data were collected between the dates of April 16- June 20 2007, using a questionnaire “The Rotterdam Symptom Checklist ” and “Multidimensional Scale of Perceived Social Support” . Mean andpercentage and also multiple regression and correlation technique were used in statistical analyses.Findings and Results: It was determined that the most experienced physical semptom was fatigue 52.4% and the most experienced phychologic semptom 35.0% during course of the treatment. Multiply regression analyses showed that socio-demographic characteris and perceived social support werenot important predictors for physical and psychologic symptoms related to chemotheraphy p>0,05 . Itwas concluded that, social support status was not an important factor for experiencing physical andpsychologic symptoms in Turkey
___
- Allen, SM, Ciambrone D, Welch, LC (2000) Stage of life course and social support as a media- tor of mood state among persons with disability, Journal of Aging and Health, 13(3), 318-342.
- Aydın G (2005) Akciğer Kanserinde Sık Görü- len Semptomlar ve Tedavi Yaklaşımları, Solunum, 7(2), 85-94.
- Berterö CM (2000) Types And Sources Of So- cial Support For People Afflicted With Cancer, Nursing And Healty Sciences , 2: 93-101.
- Beşer N (2001) Kemoterapi Alan Lenfomalı Hastaların Yaşam Kalitesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- Can G, Durna Z, Aydiner A (2004) Assess- ment of fatigue in and care needs of Turkish wo- men with breast cancer. Cancer Nursing, 27(2):153-161.
- Çakır Y, Palabıyıkoğlu R (1997) Gençlerde Sosyal Destek-Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalış- ması, Kriz Dergisi, 5(1), 15-24.
- Eker D, Arkar H (1995) Çok Boyutlu Algıla- nan Sosyal Destek Ölçeğinin faktör yapısı, geçer- lik ve güvenirliği, Türk Psikoloji Dergisi; 10:45- 55.
- Eun-Hyun Lee, Bok Yae Chung, Hee Boog Park and Ki Hong Chun (2004) Relationships of Mood Disturbance and Social Support to Symptom Experience in Korean Women with Breast Cancer, Journal of Pain and Symptom Ma - nagement 27( 5) 425-433.
- Eylen B (2001) Bilgi Verici Danışmanlığın Kanser Hastalarının Ailelerinin Sosyal Destek Becerileri Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Dokto - ra Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Ens titüsü, Ankara.
- Eylen B (2002) Kanser Hastası Sosyal Destek Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik ve Faktör Yapı- sı Üzerine Bir Çalışma, Uludağ Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 15(1), 109-117.
- Fadıloğlu Ç (2003) Kanser Ve Bakım, II Ege Dahiliye Günleri, Atatürk Kültür Merkezi, Meta Basım Matbaacılık, İzmir,123.
- Flanagan J, Holmes S (2000) Social percepti- ons of cancer and their impacts: implications for nursing practice arising from the literature, Jour- nal of Advanced Nursing, 32(3), 740-749.
- Geum Oh E (2004) Symptom Experience in Korean Adults with Lung Cancer, Journal of Pa in and Symptom Management, 28(2), 133-139.
- Hardy JR, Edmonds P, Turner R, Rees E, Hern R (1999) The Use of the Rotterdam Symptom Checklist in Palliative Care, Journal of Pain and Symptom Management, 18(2), 79-84.
- Henoch I, Bergman B, Gustafsson M, Johans- son F, and Danielson E (2007) The Impact of Symptoms, Coping Capacity, and Social Support on Quality of Life Experience Over Time in Pati- ents with Lung Cancer, Journal of Pain and Symptom Management, 1-10.
- Kuzeyli Yıldırım Y, Uyar M, Fadıloğlu Ç (2005) Kanser ağrısı ve yaşam kalitesine etkisi, Ağrı, 17(4): 17-22.
- Lee EH, Chung BY, Boog PH and Chun KH (2004) Relationships of Mood Disturbance and Social Support to Symptom Experience in Korean Women with Breast Cancer, Journal of Pain and Symptom Management, 27(5), 425-433.
- Lin CC, Chang AP, Cleeland CS, Mendoza TR, Wang XS (2007) Taiwanese Version of the M.D. Anderson Symptom Inventory: Symptom As- sessment in Cancer Patients, Journal of Pain and Symptom Management, 33(2), 180-188.
- Özkan S (2006) Kanserde Psikososyal Destek Ve Psikoonkoloji, Bilimleri;2(10):20-25.
- Palsson M-BE, Norberg A (1995) Breast can- cer experiences of nursing care with the focus on emotional support: the implication of a nursing intervention, Journal of Advanced Nursing, 21: 277-285.
- Stein K, Denniston M, Baker F, Dent M, Hann D, Bushhouse S, West M (2003) Validation of a Modified Rotterdam Symptom Checklist for Use with Cancer Patients in the United States, Journal of Pain and Symptom Management, 26(5), 975- 989.
- Tanaka K, Akechi T, Okuyama T (2002) Im- pact of dyspnea, pain, and fatigue on daily life ac- tivities in ambulatory patients with advanced lung cancer, Journal of Pain Symptom Manage, 23, 417-564.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Daire Başkanlığı (2000) “Kanser Bildirimlerinin Değer- lendirilmesi” yayın no: 618, Ankara.
- Uchino B N, Uno D, Holt-Lunstad J (1999) Social Support, Physiological Processes, and He- alth, American Psychological Society, 8(5), 145- 148.
- Uçan Ö, Ovayolu N, Torun S, Karadaş Z (2006) Kemoterapi Alan Hastaların Sık Karşılaş- tıkları Yan Etkiler Ve Yaptıkları Girişimler, Sağ- lık ve Toplum, 16(4), 46-53.
- Yeşilbalkan Ö, Akyol A D, Çetinkaya Y, Altın T, Ünlü D (2005) Kemoterapi Tedavisi Alan Has- taların Tedaviye Bağlı Yaşadıkları Semptomlar Ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Der- gisi 21 (1) : 13-31.
- ISSN: 1307-9557
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: Sade ajans