Gülümser DOLGUN, Sevim SAVAŞER, Yanki YAZGAN

7677

DİKKAT EKSİKLİĞİ/HİPERAKTİVİTE BPOZUKLUĞU OLAN 8-12 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA YAŞAM KALİTESİ ÖLÇEĞİNİN DE/HB-YKÖ GELİŞTİRİLMESİ

Amaç: Bu çalıșma; Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu DE/HB olan 8-12 yaș grubu çocukların evde ve okuldaki yașam kalitesini değerlendiren bir ölçek YKÖ geliștirmek amacıyla gerçekleștirildi. Gereç-Yöntem: Veriler, DE/HB tanısıyla en az 6 ay süre ayaktan izlenen, ek psikiyatrik tanı almamıș, organik hastalığı bulunmayan, çalıșmaya katılmaya istekli, 79 çocuktan elde edildi. Çocukların %83’ü erkek, %74,7’si ilaç kullanmakta idi. Son șekli 30 maddeden olușan ölçek çocuklarla yüz yüze görüșülerek dolduruldu. Veriler; t testi, Pearson momentler çarpımı korelasyonu, faktör analizi, Cronbach alfa, tek yönlü varyans analizi ile değerlendirildi. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği okulda r=,98 evde r=,90, Cronbach alfa okulda, 80 evde, 76, madde toplam puan güvenirliği okulda r=,27 - ,81, evde r=,35 - ,64 arasında bulundu. Faktör analizinde; bilișsel, sosyal, psikolojik olarak 10’ar maddelik 3 alt boyut elde edildi. Sonuç: Ölçeğin okul ve ev formunun geçerlik ve güvenirlik düzeyi yüksek bulundu. Okulda yașam kalitesinin eve göre daha fazla olumsuz etkilendiği belirlendi
Anahtar Kelimeler:

Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu, DE/HB, Yașam Kalitesi, Ölçek geliștirme

DEVELOPMENT OF THE QUALITY OF LIFE SCALE IN CHILDREN OF THE AGE GROUP OF 8-12 ATTENTION DEFICIT/HYPERACTIVITY DISORDER AD/HD-QOLS

Purpose: The aim of this study was to develop a scale which evaluates the Quality of Life of children with Attention DeŞ cit/Hyperactivity Disorder AD/HD at home and at school. Material-Method: The data were obtained from 79 children aged 8-12, who were monitored for at least 6 months upon the diagnosis of AD/HD. Out of this sample %83 was male and %74,7 was on medication. Scala consisting of 30 items was developped via face to face discussions with children and families. The test re-test reliability of the scale was r=.98 for school and r=.90 for home, Cronbach alfa score was .80 at school and .76 was at home. The item total score reliability ranged between r=.27-.81 for school and r=.35-.64 for home. Factor analysis displayed, 3 sub-dimensions with 10 items in each dimension being cognitive, social and psychological. Results:The level of validity and reliability of AD/HD-QOLS was found to be high across school and home
Keywords:

Attention deŞ cit/hyperactivity disorder, AD/HD, Scale development, Quality of life,

PDF

___

  • Akdeniz C, Aydemir Ö. (1999) Sağlık Düzeyi Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması ve Güvenirliği. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 9(2); 104-108.
  • American Academy of Pediatrics. (1994) Integrated School Health Services. Pediatric, 94 (3); 400-402.
  • Amerikan Psikiyatri Birliği.(1995) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. 4.Baskı (DSM-IV). Amerikan Psikiyatri Birliği. Washington DC. 1994’ten Çeviren: Köroğlu E. Hekimler Yayın Birliği. Ankara.
  • Angel M. (1993) The transliteral equalance, reliability and validity studies of the Parental Acceptance Rejection Questionnaire (PARQ), mother from; a tool for assesing child abuse. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimler Bölümü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
  • Apajasalo M, Rautonen J, Holmberg C, Sinkkonen J, et al.(1996) Quality of life in pre-adolescence: A 17-dimensional healthrelated measure (17D). Qual of Life Res, 5; 532-538.
  • Austin J K, Smith M S, Risinger M W, McNelis A M. (1994) Childhood epilepsy and asthma: comparison of quality of life. Epilepsia, 35 (3); 608-615.
  • Barkley R, Anastopoulos A, Guevremont D, Fletcher K. (1991) Adolescents and ADHD: Patterns of behavioral adjustment, academic functioning and treatment utilization. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 30; 752-761.
  • Buldukoğlu K. (1996) Çocuklukta ve ergenlikte görülen dugusal ve davranıșsal bozukluklar. N. Kum (Ed.). Psikiyatri Hemșireliği El Kitabı. Birlik Ofset. İstanbul.
  • Bulinger M. (1995) Current approaches to measure the health-related quality of life children. Europan Review of Applied psychology, 245-254.
  • Bussing R, Zima T B, Mark A P. (2000) Selfesteem in special education children with adhd: relationship to disorder characteristics and medication use. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39 (10); 1260-1271.
  • Büyüköztürk Ș. (2002) Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliștirmede kullanımı. Egitim Yöntemi Dergisi. http: /www.mimas .politics.ankaraedu.tr/buyukoz/fa.htm
  • Byrne J, Bawden H, Beattie T, DeWolfe N. (2000) Preschoolers classified as having attention-deficit hyperactivity disorder (ADHA): DSM-IV symptom endorsment pattern. Jounal of Child Neurology. Hamilton, 15 (8); 533-541.
  • Colier J, MacKinlay D, Phillips D. (2000) Norm values for the Generic Children’s Quality of Life Measure (GCQ) from a large schoolbase sample. Quality of Life Research, 9; 617-623.
  • Conners C K, Epstein J, March J, Angold A, et al. (2001) Multimodal treatment of ADHD in the MTA: an alternative outcome analysis. J Am Acad Child Adolesc Psychiatr, 40; 159-167.
  • Coq E M, Boeke A J P, Bezemer P D, Colland V T, Van Eirek J Th M.(2000) Which source should we use to measure quality of life in children with astma: The children themselves or thir parents. Quality of Life Eesearch, 9; 625-636.
  • DePalma A. J. (2001) Measuring quality of life of patients of traumatic brain injury. Critical Care Nursing Quarterly, 23 (4); 42-51.
  • Eiser C, Morse R. (2001) A review of measure of quality of life children with chronic illness. Archives of Disease in Childhood, 84; 205-213.
  • Eiser C. (1997) Children’s quality of life measures. Arch Dis Child, 77; 350-354.
  • Ergin D.Y (1995). Ölçeklerde Geçerlik Ve Güvenirlik. M.Ü.Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7; 125-148.
  • Ercan E S, Aydın C.(1998) DEHB doğal gidiși. Ege Psikiyatri Sürekli Yayınlar. İzmir, 3 (3); 453-458.
  • Erefe İ.(2002) Veri toplama araçlarının niteliği. içinden: Erefe İ (Ed). Hemșirelikte Araștırma İlke Süreç ve Yöntemleri. Odak Ofset. İstanbul, 169-188.
  • Fekkes M, Theunissen N, Brugman E, Veen S, et al. (200) Develoment and psychometric evaluation of the TAPQOL: A health-related quality of life instrument for 1-5 yearold children. Quality of Life Reseach, 9; 961-972.
  • Fidaner H, Elbi ve Ark. (1999) Yașam kalitesinin ölçülmesi. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 9(2); 64-78
  • Fitzpatrick R. et al. (1982) Quality of life : Current state of the art. Arch Phys Med Rehabil, 63; 56-59.
  • Güleç C, Köroğlu E. (1998) Psikiyatri Temel Kitabı. in: Șenol Ü, Șener Ș (eds). Dikkat Eksikligi/Hiperaktivite Bozukluğu. Ankara, Cilt 2, 1119-1129.
  • Hanestad B R.(1992) Quality of Life as on outcome wonable in Nursing Research and Practice, 6th Biennial Conference Workshop of European Nurse Researches, Abstracts no: 45.
  • Juniper E F, Guyatt G H, Feeny D H, Ferrie P J, Griffith L E.(19993) Townsend M. Measuring quality of life in children with asthma. Quality of Life Reseach, 5; 35-46.
  • Karasar N. (1998) Bilimsel Araștırma YöntemiKavramlar, İlkeler, Teknikler. 7.Basım. Ankara: 3a Araștırma Eğitim Danıșmanlık Ltd. Ști.
  • Kendall j.(1997) The use of qualitative methods in the study of wellness in children with attention deficity hyperactivity disorder. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 10 (4): 27-35
  • Landgraf J M. (2002) Rich M, Rappaport L. Measuring quality of life in children with attention-deficit/hyperactivity disorder and their families development and evaluation of a new tool. Archives of Pdiatriccs and Adolescent, 156 (4); 384-391.
  • Öktem F, Sonuvar B.(1993) Dikkat eksiliği tanısı alan çocukların özellikleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 4; 267-272.
  • Öncü B, Șenol S. (2002) Dikkat Eksiliği Hiperaktivite Bozukluğunun Etiyolojisi: Bütüncül Yaklașım. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5(2); 111-119.
  • Öner N. (1997) Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler. 3.Baskı, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Özdamar K. (2002) Paket Proğramlar İle İstatiksel Veri Analizi. 4.Baskı. Kaan Kitabevi. Eskișehir, 661-673.
  • Psikometrik Araștırma Enstitüsü. (2002) Ölçme Değerlendirme Geliștirme Stratejileri, http: //www.psikometri.com.Aa.htm
  • Raat H. Bonsel G, J, Essink Bot M L, Landgraf J M, Gemke R J. (2002) Reability and validity of comprehensive health status measures in children: The Child Health Questionnaire in relation to the Health Utilities Index. Journel of Clinical Epidemiology, 55; 67-76.
  • Reiff M I. (2001) Self esteem in special education children with ADHD: Relationship to disorder characteristics and medication use.(attention-deficit hyperactivitiy disorder). Journal of Develomental & Behavioral Pediatrics, 22 (1): 79- 86
  • Sabaz M, Cairns D, Lawson J, Nheu N, et al.(2000) Validation of a new quality of life measure for children with epilepsy. Epilepsia, 41; 765-774.
  • Sieberer-Ravens U, Bullinger M. (1998) Assessing health-related quality of life in chronically ill children with the German KINDL: first psychometric and contend analytical results. Qual of Life Reas, 7; 399-407.
  • Șenol S.(1998) DEHB Tedavisi. Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları. İzmir, 3(3); 509-532.
  • Șenol S. (1997) Dikkat Eksikliği Yıkıcı Davranıș Bozukluklarının Klinik Özellikleri, Aynı Grup ve Diğer DSM-IV Tanılarıyla Birlikte Riskleri ve Tedavi Eğiliminin Belirlenmesi. Yayınlanmamıș Uzmanlık Tezi. Ankara.
  • Tezbașaran A A. (1997) Likert Tipi Ölçek Geliștirme Kılavuzu.2.Baskı. Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Ankara.
  • World Health Organization (Dünya Sağlık Örğütü). (1998) ICD-10 Ruhsal ve Davranıșsal Bozuklukların Sınıflandırılması (Klinik Tanımlamalar ve Tanı Kılavuzları). Çev:Çuhadaroğlu F.
  • Yazgan Y. Hiperaktivitenin klinik özellikleri. Ege Psikiyatri Sürekli Yayınlar. İzmir, 3;3; 417-425.
  • Yörükoğlu A. (1999) Çocuk ruh sağlığı ve gelișimi. Ben hasta değilim. İçinden: Ekși A. (Ed). Nobel Tıp Kitabevi. İstanbul, 45-50.
Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi-Cover
  • ISSN: 1307-9557
  • Başlangıç: 1999
  • Yayıncı: Sade ajans
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

ȘANLIURFA MERKEZDE BULUNAN 4 NUMARALI SAĞLIK OCAĞI’NA KAYITLI “0-1 YAȘINDA ÇOCUĞA SAHİP OLAN ANNELERİN ÇOCUKLARININ BAKIMINDA UYGULADIKLARI GELENEKSEL UYGULAMALAR

Selma DİNÇ

BİLİMSEL MAKALE NASIL YAZILIR?

Melek Coşan YILMAZ, Oya Nuran EMİROĞLU

DİKKAT EKSİKLİĞİ/HİPERAKTİVİTE BPOZUKLUĞU OLAN 8-12 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA YAŞAM KALİTESİ ÖLÇEĞİNİN DE/HB-YKÖ GELİŞTİRİLMESİ

Gülümser DOLGUN, Sevim SAVAŞER, Yanki YAZGAN

BİLİM ETİĞİ VE SORUMLULUKLAR

Oya Nuran EMİROĞLU

HEMŞİRELERİN ARAŞTIRMALARA KATILMA DURUMLARI, ARAŞTIRMAYA İLİŞKİN GÖRÜŞLER VE BİLGİ GEREKSİNİMLERİ

Oya Nuran EMİROĞLU, Hayriye ÜNLÜ, Füsun TERZİOĞLU, Hülya BULUT