Mehmet Cihad AKTAŞ, Bahattin BULDUK, Dilara ÇELİK, Kübra ENSARİOĞLU

Hemşirelik Öğrencilerinde Benlik Saygısı ve Empatik Düzey Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi

Giriş: Benlik saygısı bireyin çocukluktan itibaren diğer insanlarla etkileşimi sonucu oluşmaktadır. Benlik saygısı bireyin kendisine olan tutumunu belirlediği kadar başkalarıyla ilişkisinde de son derece önemli bir kavramdır. Diğer insanların bireye yönelik olumlu değerlendirmeleri, geribildirimleri ve empatik yaklaşımları olumlu ve yüksek benlik yapısının oluşmasında belirleyici olmaktadır. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinde benlik saygısı ve empatik düzey arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünde okuyan 127 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın verilerinin toplanmasında; sosyodemografik verilerin yer aldığı kişisel bilgi formu, “Temel Empati Ölçeği” ve “Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 20.0 paket programından yararlanılmıştır. Tanımlayıcı özellikleri incelemek amacıyla yüzdelik, aritmetik ortalama ve standart sapma, tanımlayıcı özelikler ile ölçek puanları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla da t-testi ve varyans analizi, ölçekler arasındaki ilişkinin incelenmesinde ise pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmamıza 87 (%68.5) kadın, 40 (%31.5) erkek olmak üzere 127 hemşirelik lisans öğrencisi katılmıştır. Katılımcıların benlik saygısı ölçeği toplam puanı 29.51±4.49, bilişsel empati alt ölçek puanı 30.94±6.54, duyuşsal empati alt ölçek puanı 37.29±7.03, temel empati ölçeği toplam puanı 68.23±12.13 bulunmuştur. Katılımcıların empati ve alt ölçeklerinden aldıkları puanların cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (P<0.05). Benlik saygısı ölçeğinde ise cinsiyete göre anlamlılık tespit edilememiştir (p>0.05). Benlik saygısı ile empati ve alt ölçekleri arasında anlamlılık olmadığı görülmüştür (p>0.05). Sonuç: Sağlık bakım sisteminde olumlu kişiler arası ilişkiler ve iletişim oldukça önemlidir. Bunun için empatik becerinin ve benlik saygısının yeterince gelişmiş olması gerekmektedir. Hemşirelik bakımında empatik beceri bakım kalitesini etkileyen bir faktördür. Çalışma sonucuna göre katılımcıların orta-yüksek düzeyde benlik saygısı ve empatik beceri düzeyine sahip olduğu görülmektedir. Hemşirelik eğitiminin benlik saygısını ve empatik beceri düzeyini geliştirici yöntemlerle desteklenmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Benlik kavramı, Empati

PDF

___

1. Ağaçdiken, S., & Aydoğan, A. Hemşirelerde Empatik Beceri ve Etik Duyarlılık İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 122-129.
2. Akbulut, E., & Sağlam, H. İ. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1068-1083.
3. Arthur D, Thorne S. Professional self-concept of nurses: A comperative study of four strata of nursing students in a Canadian university. Nurse Education Today [online]. 1998;18:5380-388.URL: http://www.sciencedirect.com.
4. Aştı N, Bilgin H. Hemşirelik yüksekokulu ile diğer üniversiteli kız öğrencilerde benlik saygısının karşılaştırılması. In: IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu; 10-12 Eylül 1997; Kıbrıs, KKTC. Çevik Matbaacılık:İstanbul;1999.s.250-258.
5. Arthur D. Measuring the professional self-concept of nurses: A critical review. Journal of Advanced Nursing [online]. 1992;17:6712-719.
6. Begley CM, Glacken M. Irish nursing students’ changing levels of assertiveness during their pre-registration programme. Nurse Education Today [online]. 2004;24:7501-510.URL: http://www.sciencedirect.com.
7. Birol, L, Akdemir, N. (2011). Ġç hastalıkları ve hemŞirelik bakımı. Ankara: Sistem.
8. Burnard P, Hebden U, Edwards D. Self-esteem and student nurses: An account of a descriptive study. Nursing & Health Sciences [online]. 2001; 3:19-13.URL: http://www3.interscience.wiley.com/journal/118985107/issue.
9. C. Topcu, Ö.Erdur-Baker, Y.Çapa-Aydın:Temel Empati Ölçeği Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi (2010) 4.(34).
10. Çam O, Khorshid L, Özsoy S A. Bir hemşirelik yüksekokulundaki öğrencilerin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Hemşirelik Araştırma Dergisi 2000 Ağustos;1: 33-40.
11. Cuhadaroğlu (1986):.Adölasanlarda Benlik Saygısı Yayımlanmış Uzmanlık Tezi Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi .
12. Dinçer, U. H. F., & Öztunç, G. (2009). Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Atılganlık Düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16(2), 022-033.
13. Çelik, E. (2008). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
14. Deveci, S. E., Yasemin, A. Ç. I. K., Ozan, A. T., & Oğuzöncül, A. F. (2013). Sağlık eğitimi alan bir grup öğrencinin empatik eğilim ve becerisi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 7-13.
15. Du Toit D. A sociological analysis of the extent and influence of professional socialization on the development of a nursing identity among nursing students at two universities in Brisbane, Australia. Journal of Advanced Nursing [online]. 1995;21:1164-171.
16. Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında empati-yardım etme eğilimi ilişkisi ve yardım etme eğiliminin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12, 21-36.
17. Ekinci, Ö. (2009). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
18. Erkayıran, O., Şenocak, S. Ü., & Demirkıran, F. Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Beceri Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Kesitsel Bir Çalışma. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 1(2), 1-4.
19. Jolliffe D.&Farrington D.P (2006): Development And Volidation Of The Basic Empathy.
20. Karataş, Z. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin empatik becerileri ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 97 – 114.
21. Leory, M.R. (1996). Self-presentation, impression, management and interpersonal behavior, New York: Harper Collins Publishers.
22. Öner Altıok, H., Ek, N. ve Koruklu, N. (2010). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı düzeyi ile ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 99-120.
23. Öz, F. (2010) Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: Mattek.
24. Öz F. Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ; 2004.
25. Özdağ Ş. Psikodrama gruplarının hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik saygısı atılgan davranış empatik eğilim ve empatik beceri düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara:1999.
26. Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etkenler. Düşünen Adam, 7(3), 4-9.
27. Pektekin Ç. İstanbul Üni. Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulunda uygulanan eğitimin öğrencilerin davranışları ve benlik saygısı üzerine etkisi. In: III. Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu, 8-13 Eylül; İstanbul-Türkiye. İstanbul Üni. Basımevi: İstanbul;1993.s.38-45.
28. Rogers C.(1980): A Way Of Being Boston Houghton Mifflin Company.
29. Rosenberg M.& Turner R.H (1990): The Self Concept Social Product An Social Force Social Psychology New Brunswick: Transaction Publisher
30. Rosenberg M.(1965):Society And The Adolescent Self İmage New Jersey: Princeton Unıvercity Press.
31. Salmivalli, C. , Kaukiainen, A. , Kaistaniemi, L., & Lagerspetz, K.M.J. (1999). Self-evaluated self-esteem, peer-educated self-esteem and defensive egoism as predictor of adolescents participation in bullying situation. Pers Soc Psychol Bull, 25(10), 1268- 1278.
32. Şimşek, Ö.F. ve Bozanoğlu, İ. (2011). Benlik saygısından ruh sağlığına: aracı değişken olarak empati. Eğitim Araştırmaları, 42, 225-242.
33. Turnage, B.F., Hong, Y.J., Stevenson, A.P. & Edwards, B. (2012). Social work students’ perceptions of themselves and others: self-esteem, empathy, and forgiveness. Journal of Social Service Research, 38, 89–99.
34. Tutuk, A., Al, D., & Doğan, S. (2002). Hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerisi ve empati düzeylerinin belirlenmesi. CÜ Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 6(2), 36-41.
35. Uyanık Balat, G. ve Akman, B. (2004). Farklı sosyo ekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 175-183.
36. Yılmaz S. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ,Erzurum:2000.
37. Yılmaz S. Atılganlık eğitiminin hemşirelik öğrencilerinin atılganlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Erzurum:2005.