DERİNİ YÜZECEĞİM ROMANININ YAZINSAL GÖSTERGEBİLİM AÇISINDAN ÇÖZÜMLEMESİ

Bu çalışmada Derini Yüzeceğim adlı roman göstergebilim kuramı çerçevesinde çözümlenmekte ve ortaya çıkan veriler ışığında kadın kimliğinin erkek karşısında ötekileştirilen ikincil konumu feminist bakış açısıyla değerlendirilmektedir. Metinlerdeki kurgu çözümlenirken Algirdas Julien Greimas’ın sistemli kuruluş ile pratiğe dayalı çeşitli düzenlemeleri kaynaştıran “eyleyenler modeli”nden yararlanılmaktadır. Her biri ikili bir karşıtlık oluşturan üç eyleyen kategorisiyle göstergebilimsel bir çözümleme yöntemi olan ve metnin yüzey yapısından hareketle derin yapıdaki anlam evrenine ulaşmayı hedefleyen eyleyenler modeli; anlatı kişileri ile izlencesi, uzam, zaman ve kesit incelemesinde kullanılmaktadır. Göstergebilimsel kesitleme, devam eden cinayetlerle beraber bir soruşturma sürecini kapsayan zamanın odağında yapılmaktadır. Elde edilen on yedi kesitin ardından cinsiyet temelinde toplumsal düzlem ile ilişkisi kurulan metnin derin analizi yapılmaktadır. Söz konusu analiz yapılırken bir üstdil oluşturulmakta ve bu üstdilde, roman boyunca derin düzlemde yer alan ikili yapılara polisiye romanın ideolojisi, cinsiyet ayrımının vurgulanması ve kadın-erkek kimliğinin inşası bakımından değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

polisiye roman, göstergebilim, eyleyenler modeli, feminizm

LITERARY SEMIOTICS ANALYSIS OF DERİNİ YÜZECEĞİM NOVEL

In this study, Derini Yüzeceğim novel will analyzed within the framework of semiotic theory and in light of the emerging data, the secondary position of female identity, which is marginalized against men, is evaluated from a feminist perspective. While analyzing the fiction in the texts, the actantial model, which combines systematic organization and various practical arrangements, is used. The actantial model, which is a semiotic analysis method with three agent categories, each of which creates a binary opposition, and reaches the deep structure of meaning from the surface structure of the text; It is used in the analysis of narrative characters and its syllabus, space, time and section. The semiotic cross-section is done in the focus of time, which includes an investigation process with ongoing murders. After the seventeen sections obtained, a deep analysis of the text, which is related to the social plane based on gender, is made. During the analysis in question, a metalanguage is formed, and in this metalanguage, the deep-level binary structures throughout the novel are addressed in terms of the ideology of the detective novel, emphasizing the gender distinction, and the construction of male-female identity.

Keywords:

Detective novel, semiotics, the actantial model, gender.,

PDF

___

Atalay, Selin (2012). “Polisiye Romanlarda Cinsiyetçilik: Eleştirel Feminist Bir İnceleme.” Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi.
Barthes, Roland (1999). Göstergebilimsel Serüven, (Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Barthes, Roland (2016). S\Z, (Çev. Sündüz Öztürk Kasar). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Danesi, Marcel (2019). “Sémiotique Judiciaire: Crime et Signe” Cahiers de Narratologie, 36, s. 1-16.
Dubois, Jacques (2005). Le Roman Policier ou la Modernité. Paris: Armand Colin.
Ergun, Zeynep (2015). Kardeşimin Bekçisi: Başlangıcından İkinci Dünya Savaşı’na İngiliz Dedektif Yazını. İstanbul: Labirent Yayınları.
Erkman-Akerson, Fatma (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Gottdiener, Mark (2005). Postmodern Göstergeler: Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri, (Çev. Erdal Cengiz, Hakan Gür ve Arhan Nur). Ankara: İmge Kitabevi.
Günay, V. Doğan (2018). Bir Yazınsal Göstergebilim Okuması: Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
Gündoğdu, Atiye Gülfer (2020). “Barthes’ın Sarrasine (S/Z) Okuması ile Sâmipaşazâde Sezâi’nin Bu Büyük Adam Kimdir? Hikâyesinde Hermenötik Kod Sorunu” RumeliDE Journal of Language and Literature Studies, S. 8, s. 248-261.
Kracauer, Siegfried (2019). Polisiye Roman: Felsefi Bir İnceleme, (Çev. Dilman Muradoğlu), İstanbul: Metis Yayınları.
Longman-Metro Büyük İngilizce Türkçe-Türkçe Sözlük (1993). İstanbul: Metro Kitap Yayın Pazarlama.
Moran, Berna (2012). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3: Sevgi Soysal’dan Bilge Karasu’ya. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ricœur, Paul (2012). Zaman ve Anlatı 3: Kurmaca Anlatıda Zamanın Biçimlenişi, (Çev. Mehmet Rifat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Rifat, Mehmet (2009). Göstergebilim ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
Rifat, Mehmet (2011). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Rzepka, Charles J. (2005). Detective Fiction. Cambridge: Polity Press.
Saussure, Ferdinand de (1985). “The Linguistic Sign.” In Semiotics: An Introductory Anthology, Editor Robert E. Innis, 24- 47. Bloomington: Indiana University Press.
Sezer, Melek Özlem (2015). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Sills, Hannah (2014). “Saussure and Sherlock, Derrida and the Detective: A Semiotic and Deconstructive Interpretation of the Classic Detective Fiction Genre.” Department of English, Vanderbilt University.
Şahin, Seval (2013). “Örtük Bir Hilkat Garibesi: Tilki Leman” Edebiyatın İzinde Polisiye Edebiyat içinde, (Ed. Seval Şahin, Banu Öztürk ve Didem Ardalı Büyükarman), 92-98. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Tahir, Kemal (2006). Derini Yüzeceğim. İstanbul: İthaki Yayınları.
Uzdu Yıldız, Funda; Çapan Tekin, Sibel; Tülü Tuğba (2018). “Sabahattin Kudret Aksal’ın “Hovarda” Adlı Öyküsüne Yönelik Göstergebilimsel Bir Çözümleme.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research 11: 189-198, (http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2911).