Kırşehir İli Merkez İlçede Sığır Besiciliği Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi

Bu çalışmada, Kırşehir İli Merkez İlçe’de sığır besiciliği yapan işletmelerin yapısal, teknik ve ekonomik özellikleri araştırılmıştır. Araştırmanın materyalini, ildeki sığır besi işletmeleri arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 45 adet işletmeden sağlanan veriler oluşturmuştur. İşletmeler ölçekleri itibariyle; 1-20 baş hayvana sahip olanlar küçük ölçekli, 21-50 baş hayvana sahip olanlar orta ölçekli, 51-150 baş hayvana sahip olanlar da büyük ölçekli işletmeler olarak gruplandırılmıştır. Araştırmada maliyeti oluşturan masraf unsurlarının dağılımı incelendiğinde; besi materyalinin %42.95; yemin %33.09; işçiliğin %9.63; veteriner-sağlık giderlerinin %1.73; bakım-onarım %1.64; amortisman giderlerinin %1.56; diğer giderlerin %0,84 oranında olduğu tespit edilmiştir. İldeki sığır besiciliğinde besi başı canlı ağırlığı 215.2 kg, besi sonu canlı ağırlığı 464.7 kg ve ortalama besi süresi de 241.1 gün olarak bulunmuştur. Ortalama günlük canlı ağırlık artışı 1.033 g olarak hesaplanmıştır. Araştırma alanında, 1 kg canlı ağırlık artışı için 7.8 kg kesif yem tüketildiği tespit edilmiştir. Canlı ağırlık artış maliyeti küçük, orta ve büyük ölçekli işletmelerde sırasıyla 9.7 TL, 8.8 TL ve 7.8 TL olarak hesaplanmış ve aradaki fark önemli bulunmuştur (P<0.001). Sonuç olarak, büyük ve orta ölçekli işletmeler sırasıyla 606 TL/baş ve 132 TL/baş kâr elde ederken, küçük ölçekli işletmeler 492 TL/baş zarar etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Sığır besiciliği, Ekonomik analiz, Teknik analiz, Kırşehir

Economic Analysis of Cattle Fattening Enterprises in the Centre of Kırşehir Province

In this study, the structural, technical, economical characteristics of cattle fattening enterprises in central district of Kırşehir province were examined. The data used in the study obtained from randomly selected 45 cattle fattening enterprises in the province. The enterprises were grouped in to three categories, namely small scale (1-20 heads), medium scale (21-50 heads) and large scale (51-150 heads). The proportions of cost of feed, labour, vets-and-meds, depreciation-repair-maintenance and miscellaneous expenses in the total cost accounted for 42.95%, 33.09%, 9.63%, 1.73%, 1.64%,1.56% and 0.84% respectively. The initial live-weight was 215.2 kg/head at the onset of fattening, 464.7 kg/head at the end of fattening. The average fattening period, daily live-weight gain and were calculated to be 241.1 days and 1.033 g/head respectively. In research area, it was determined that for 1 kg of live weight gain 7.8 kg concentrate feed was consumed. Cost of live weight gain for small scale, medium scale and large scale enterprises were calculated as 9.7, 8.8, 7.8 TL respectively and difference was statistically significant (P<0.001). As a result, the profit for large and medium scale enterprises were determined as 606 TL/head ve 132 TL/head respectively and, 492 TL/head negative profit determined for small scale enterprises.

Keywords:

Cattle fattening, Economic analysis, Technical analysis,

PDF

___

Açıl AF, 1977: Tarımsal Ürün Maliyetlerinin Hesaplanması ve Memleketimizde Tarımsal Ürün Maliyetlerindeki Gelişmeler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 665. Şark Matbaası, Ankara.
Akbulut Ö, Tüzemen N, Aydın R, 1995: Esmer ve siyah-alaca tosunların açık ahırlarda besi performansı ve karkas özellikleri. Tübitak Doğa-Veteriner Hayvancılık Dergisi, 19, 1, 409-416 ve 423-427.
Altuntaş M, Arpacık R, 2004: Farklı yaşlarda besiye alınan simental tosunların besi performansı ve optimum kesim ağırlıkları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 44, 1, 7-16.
Aras A, 1959: Ziraatte Kıymet Takdiri ve Amortisman Metotları. Ayyıldız Matbaası, Ankara.
Arpacık R, Erdinç H, Çelebi Can A, Oğan M, 1984: Esmer ırk erkek danalarının yarı açık ahır şartlarında optimum kesim ağırlıklarının tayini. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 24, (1-4), 34-49.
Arpacık R, Nazlıgül A, Beyhan Z, Atasoy F, 1994: Esmer ırk danalarda besi başı ağırlığının besi performansı ve besi ekonomisine etkisi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 34, (1-2), 79-89.
Arpacık R, 1997: Entansif Sığır Besiciliği. Şahin Matbaası, 2. Basım, Ankara.
Aydın E, Sakarya E, 2012: Kars ve Erzurum illeri entansif sığır besi işletmelerinin ekonomik analizi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18, 6, 997-1005.
Başpınar H, Oğan M, Balcı F, 1999: Polonya Holştayn erkek danaların besi performansı ve karkas özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 39, 2, 1-6.
Cevger Y, Sarıözkan S, Aral Y, 2003: Kırıkkale ilinin sosyo-ekonomik kalkınmasında hayvancılık sektörünün yeri ve önemi. 21. Yüzyılın Başında Kırıkkale Sempozyumu. 10-11 Haziran 2003, Kırıkkale.
Çağı U, 2006: Antakya yöresi besi sığırcılığı işletmelerinin bilimsel değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, MKÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Hatay.
Çiçek H, 2002: Afyon ili sığır besi işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
Eren E, 2006: Kahramanmaraş İli Göksun ilçesinde sığır besiciliği yapan işletmelerin yapısı ve sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Erkuş A, Özçelik A, Gündoğan T, Turan A, 1990: Siyah Alaca sığırlarının besisinde optimal besi süresinin tespiti. Çiftçi ve Köy Dünyası Dergisi, 6, 72, 18-27.
Fidan H, 1992: Çorum ilinde sığır besiciliği yapan tarım işletmelerinin ekonomik analizi ve hayvansal ürünlerin maliyet unsurlarının araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gardner BA, Northcutt SL, Dolezal HG, Gill DR, Ray FK, Morgan JB, Shearhart, CW, 1996: Factors Influencing Profitability of Feddlot steers. Erişim: [http: // www.ansi.okstate.edu / research / 1996rr / 28.pdf.]. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012.
Gündoğmuş E, Tanrıvermiş H, Kılıç O, 1998: Ankara ili koşullarında açıkta sığır besiciliğinde optimum besi süresi ve yem giderlerinin minimizasyonu üzerine bir araştırma: TKV çubuk örnek besi işletmesi örneği. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi, 120.
Gündoğmuş E, 1993: Ankara ili çubuk ilçesi sığır besiciliği işletmelerinin ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Hazneci K, 2007: Amasya ili suluova ilçesinde sığır besiciliği yapan işletmelerin etkinlik analizi. Yüksek Lisans Tezi, OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
İmik H, Günlü A, Tekerli M, Koçak S, 2000: Afyon ilinde yapılan sığır besiciliğinin ekonomik analizi ve kârlı bir besicilik için alınması gerekli önlemler. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 40, 2, 1-15.
Kabukçu MA, 1976: Elazığ ili şeker şirketi besi bölge şefliğince yönetilen sığır besi işletmelerinin ekonomik analizi. Fırat Üniversitesi Doçentlik Tezi, Elazığ.
Karkacıer O, 1991: Tokat-Turhal sığır besiciliği işletmelerinin ekonomik analizi. Doktora Tezi, EÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Bornova-İzmir. Köknaroğlu H, Yılmaz H, Demircan V, 2006: Afyon ili besi sığırcılığı işletmelerinde kesif yem oranının besi performansı karlılığa etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1, 1, 41-51.
Özkan U, 2003: Bayburt ili’nde sığır besiciliğine yer veren tarım işletmelerinin ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Polat BK, 1997: Ankara ili sığır besi işletmelerinde kârlılık ve verimlilik analizleri. Doktora Tezi, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Sakarya E, Günlü A, 1996: Limuzin x Jersey (F1) melezi ve holştayn ırkı tosunlarda optimal besi süresinin tespiti üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 43, 113-120.
Sakarya E, 1982: Eskişehir ili sığır besi işletmelerinde besi maliyet ve karlılıkları üzerine bir araştırma, Doktora Tezi, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Topcu Y, Demir N, 2005: Functional analysis of fattening farms: the case of Erzurum province. Journal of Applied Science, 5, 6, 1071-1077.
Topcu Y, 2004: Erzurum ili sığır besiciliği işletmelerinde girdi kullanımı ve üretim maliyeti üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35, (1-2), 65-73.
Uğurtaş FT, 2008: Konya ili Beyşehir ilçesi Doğanbey beldesinde sığır besiciliğine yer veren tarım işletmelerinin ekonomik analizi, Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Yamane T, 1967: Elemantary Sampling Theory, Printice-Hall Inc., New York, 405.
Yıldırım İ, 2000: Van İli Merkez İlçede sığır besiciliği işletmelerinin ekonomik analizi, YYÜ Ziraat Fakültesi, Yayın No: 20. Yücel S, 2007: Ankara ili tarım işletmelerinde sığır besiciliği üretim faaliyetlerinin teknik ve mali analizi, Yüksek Lisans Tezi, AÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara