19573

Şanlıurfa'da Gebe Kadınların İlaç Kullanım Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler

Amaç: Çalışma, Şanlıurfa’da gebe kadınların ilaç kullanım alışkanlıklarını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metod: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evrenini, Şanlıurfa’da bir eğitim araştırma hastanesinin kadın doğum polikliniklerine başvuran gebeler oluşturmuştur. Örnek büyüklüğü; konuyla ilgili çalışmalar dikkate alınarak tahmini orantı/oran/sıklık %27.8, hata sınırı %5 ve %95 güvenle yapılan hesaplamada 309 olarak hesaplanmıştır. Veriler, Tanımlayıcı Veri Toplama Formu aracılığı ile Şubat-Mayıs 2016 tarihleri arasında, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada, Harran Üniversitesi Etik Kurulu’ndan ve Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği’nden yazılı izin, çalışmaya katılmayı kabul eden gebe kadınlardan sözlü onam alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistiklerden yüzde, ortalama ve standart sapma; tek değişkenli analizlerden Ki-kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Gebelerin %76.1’i gebeliği boyunca en az bir ilaç kullanmaktadır. Gebelerin %23.6’sının doktora danışmadan ilaç kullandığı ve bu ilaçlar içerisinde en fazla analjeziklerin (%21.4) olduğu belirlenmiştir. Gebelerin %74.4’ü doktordan ilaç hakkında bilgi istediğini, %63.8’i ilaçların prospektüsünü okuduğunu, %98.1’i ilacı doktorun önerdiği şekilde kullandığını, %57.6’sı ilacın kullanımında saat aralıklarına ve %74.1’i ilacın dozuna dikkat ettiğini, %64.4’ü evde bulunsun diye ilaç yazdırmadığını bildirmiştir. Yapılan istatistiksel değerlendirmede; gebelerin doktora danışmadan ilaç kullanım durumları ile sosyo-demografik özellikleri ve kronik hastalığı olma durumları açısından aralarında fark olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Sonuç: Çalışma sonuçlarına göre, gebelerin çoğunluğunun doğru ilaç kullanım alışkanlığına sahip olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, gebelerde doğru ilaç kullanımının yaygınlaştırılması, gebelik izlemlerinde ilaç kullanım alışkanlıklarının da sorgulanması, gerekli durumlarda ilaç kullanımına yönelik gebe ve ailesine eğitim ve danışmanlık yapılması, hemşirelerin ilaç kullanımı konusunda bilgilerinin güncel tutulması ve konuya duyarlılıklarının artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gebe, ilaç, doktora danışmadan ilaç kullanımı

Drug Use Habits and the Effective Factors of Pregnant Women in Sanliurfa

Background: The aim of the study was to determine the drug use habits and factors affecting pregnant women in SanliurfaMaterials and Methods: The study was conducted in descriptive type. The population of this descriptive study was composed of the pregnant women who applied to the obstetrics and gynecology clinics of of an educational research hospital in Sanliurfa. Sample size was calculated as 27.8%, error limit 5% and 309% in the calculation with 95% confidence. February- May 2016 through the descriptive data collection form, the data was collected using the face-to-face interview technique. In the study, written permission was obtained from Harran University Ethics Committee and General Secretariat of Public Hospitals Association and oral consent was obtained from pregnant women who agreed to participate in the study. In the evaluation of the data, percentage, mean and standard deviation from descriptive statistics and Chi-square test from univariate analyses were used. Results: 76.1% of pregnant women use at least one drug during pregnancy. It was determined that 23.6% of the pregnant women used drugs without consulting the doctor and that they used the most analgesics (21.4%) within these drugs. 74.4% of pregnant women asked the doctor for information about the drug, 63.8% read the drug prospectus, 98.1% used the drug as recommended by the doctor, 57.6% of the drug use hours intervals and 74.1% of the drug dose attention, 64.4% of the drug to be found at home reported that they did not print. Statistical evaluation; it was determined that there was no difference between the drug use status and socio-demographic characteristics of the pregnant women and their chronic disease status without consulting the doctor (p>0.05).Conclusions: According to the results of the study, it was found that the majority of pregnant women had the right drug habit. According to these results, the dissemination of right drug use in pregnant women, pregnancy monitoring drug use in questioning habits, if necessary, for drug use training and consultancy services to pregnant women and families, nurses be kept up to date information about drug use and have been proposed to increase the sensitivity of the topic.

PDF

___

1. Mitchell AA, Gilboa SM, Werler MM et al. National birth defects prevention study. Medication use during pregnancy, with particular focus on prescriptiondrugs: 1976-2008. Am J Obstet Gynecol 2011;205(1):51-58.
2. Pacheco LD, Costantine MM, Hankins GD. Physiologic changes during pregnancy. In: Mattison D, editör. Clinical pharmocology during pregnancy. USA: Elsevier; 2013. p. 5-16.
3. Gözde Ede, Reyhan Nergiz Ünal. Gebelik Döneminde Fizyolojik ve Farmakokinetik Değişiklikler ile İlaç-Besin Ögesi Etkileşimler. İstanbul Med J 2017; 18:20-17.
4. Stevenson Roger E. The Genetic Basis of Human Anomalies. In: Stevenson RE, Hall JG, Goodman RM, eds. Human Malformations and Related Anomalies 1st ed. Oxford: Oxford University Press; 1993. p.21.
5. Irvine L, Flynn RW V, Libby G, Crombie IK, Evans JMM. Drugs Dispensed in Primary Care During Pregnancy. Drug Saf. 2010; 33:593–604.
6. Göv N. Şanlıurfa'da Bir Aile Sağlığı Merkezinde Riskli Gebelik Sıklığı ve Etkileyen Faktörler, Yüksek lisans Tezi, Harran Üniversitesi, 2016, Şanlıurfa.
7. Olukman M, Parlar A, Orhan CE, Orhan AE. Gebelerde İlaç Kullanımı: Son Bir Yıllık Deneyim. J Turk Soc Obs. Gynecol 2006; 3:255–261.
8. Akdeniz N, Kale A, Erdemoglu M, Yalcinkaya A, Yayla M. Retrospective analysis of the 126 cases terminated in pregnancy by the ethical committee decision. Perinatal Journal 2005; 13(2):80-5.
9. De Santis M, Cesari E, Ligato MS, Nobili E, Straface G, Cavaliere A, et al. Prenatal drug exposure and teratological risk: one-year experience of an Italian Teratology Information Service. Med. Sci. Monit. 2008;14:H1–H8.
10. Toklu ZH, Akıcı A, Uysal MK, Dülger Ayanoğlu G. Akılcı ilaç kullanımı sürecinde hasta uyuncuna hekim ve eczacının katkısı. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2010;14(3):139-145.
11. Hancock RL, Koren G, Einarson A, Ungar WJ. The Effectiveness of Teratology Information Services (TIS). Reprod. Toxicol 2007; 23:125–132.
12. Ujházy E, Mach M, Navarová J, Brucknerová I, Dubovický M. Teratology – past, present and future. Interdiscip. Toxicol 2012; 5:163–168.
13. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013. Erişim yeri: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2013/rapor/TNSA_2013_ana_rapor.pdf.
14. Oray N. [Drug use in pregnancy]. TATD Klinik Toksikoloji Sempozyumu. DEÜTF Acil Tıp Ad. Nisan 2014.
15. Yılmaz M, Güler N, Güler G, Kocataş S. Bir grup kadının ilaç kullanımı ile ilgili bazı davranışları akılcı mı? Cumhuriyet Tıp Dergisi 2011; 33: 266-77.
16. Mollahaliloğlu S, Tezcan S. Ankara il merkezinde bulunan sağlık ocaklarında çalışan hekimlerin akılcı ilaç kullanımı açısından değerlendirilmesi, 8.ulusal halk sağlığı kongresi bildiri kitabı. 23-28 Eylül 2002, Diyarbakır, s. 499-501.
17. Basgul A, Akici A, Uzuner A, Kalaça S, Kavak ZN, Tural A, Oktay S. Drug Utilization and Teratogenicity Risk Categories During Pregnancy. Advances In Therapy.2007; 24(1):68-80.
18. Mitchell AA, Gilboa SM, WerlerMM. Medication use during pregnancy, with particular focus on prescription drugs: 1976-2008. Am J Obstet Gynecol.2011;205(1):1-8.
19. Lupattelli A, Spigset O, Twigg MJ, Zagorodnikova K, Mardby AC, Moretti ME, Drozd M, Panchaud A, Hameen-Anttila K, Rieutord A, Juraski RG, Odalovic M, Kennedy D, Rudolf G, Juch H, Passier A, Björnsdottir I, Nordeng H. Medication Use in Pregnancy: across-sectional, multinational web-based study. Br Med J. 2014;4(2): e004365.
20. Abduelkarem AR and Mustafa H. Use of over the counter medication among pregnant women in Sharjah, United Arab Emirates. J of Pregnancy. 2017;1: 1-8.
21. Bercaw J, Maheshwari B and Sangi-Haghpeykar H. The use during pregnancy of prescription, over the counter and alternative medications among Hispanic women. Birth. 2010;37: 211-218.
22. Abasiubong F, Bassey EA, Udobang JA, Akinbami OS, Udoh SB, and Idung AU. Selfmedication: potential risks and hazards among pregnant women in Uyo, Nigeria. Pan Afr Med J. 2012;13: 15.
23. Devkota R, Khan GM, Alam K, Sapkota B and Devkota D. Impacts of counseling on knowledge, attitude and practice of medication use during pregnancy. BMC Pregnancy and Childbirth. 2017;17: 131.
24. Göker A, Kadıoğlu Duman M, Gürpınar T, Muci E. Yıldırım Y, Erköseoğlu İ, Dikayak Ş, Koyuncu Fm, 2012. Gebelikte İlaç Kullanımı Nedeni ile Başvuran Hastaların Değerlendirilmesi, Journal of: Clinical Obstetrics&Gynecology, 22(2) http://www.jcog.com.tr/article/en-retrospective-evaluation-of-the-pregnant-women-consulted-due-to-drug-exposure-during-pregnancy-62436.html .
25. Mengue SS, Schenkel EP, Duncan BB, Schmidt MI. [Drug use by pregnant women in six Brazilian cities]. Rev Saude Publica 2001;35(5):415-20.
26. Zhu X, Qi X, Hao J, Huang Z, Zhang Z, Xing X, et al. Pattern of drug use during the first trimester among Chinese women: data from a population-based cohort study. Eur J Clin Pharmacol 2010;66(5):511-8.
27. Gagne JJ, Maio V, Berghella V, Louis DZ, Gonnella JS. Prescription drug use during pregnancy: a population-based study in Regione Emilia-Romagna, Italy. Eur J Clin Pharmacol 2008;64(11):1125-32.
28. Pınar N, Karataş Y, Bozdemir N, Ünal İ. Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2013;12(6):639-50.
29. Şendir M, Çelik Z, Güzel E, Büyükyılmaz F. Aile sağlığı merkezlerine başvuran bireylerde akılcı ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2015;14(1).
30. Zaki NM, Albarraq AA. Use, attitudes and knowledge of medications amoung pregnant women: A Saudi Study. Saudi Pharmaceutical Journal. 2014;22: 419-428.