Yavuzalp SOLAK, Erhan KAYA, Banu YOLDAŞCAN, Çukurova Üniversitesi FAKÜLTESİ

Aile Hekimlerinin Akılcı İlaç Kullanımı ile İlgili Bilgi ve Tutumları

Amaç: Bu çalışma, Adana ilinde birinci basamak sağlık hizmeti sunan aile hekimlerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesini hedeflemektedir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan çalışmanın evrenini Adana ili Yüreğir ve Çukurova ilçesinde çalışan 213 aile hekimi oluşturmaktadır. 09 Ekim-10 Kasım 2017 tarihleri arasında 178 aile hekimine yüz yüze görüşme tekniği ile anket yapıldı. Ankette doktorların sosyodemografik bilgileri, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili eğitim ve davranışları yer almaktaydı. Veriler frekans ve yüzde olarak hesaplandı. Bulgular: Çalışmamızda aile hekimlerinin yaş ortalaması 46.71±8.70, çalışma süresi ortalaması 21.85±8.60 yıl olarak hesaplanmıştır. Aile hekimlerinin %94.9’u akılcı ilaç kullanımı konusunda eğitim aldığını bildirmiştir. Hekimlerin %59.6’sı ilaç tanıtım elemanlarının sunumundan etkilendiğini belirtmiştir. Hekimlerin %49.7’si hastaya, ilaçlar ve tedavi süreciyle ilgili verdiği bilgiyi yeterli bulmaktadır. İlaç yazma aşamasında en fazla dikkate alınan kriter %97.2 ile ilacın güvenliliği, en fazla yararlanılan kaynak ise %47.2 ile telefon uygulamaları ve internet olurken bunu %46.6 ile vademekum takip etmektedir. Sonuç: Tüm hekimlerin tıp fakültelerinde akılcı ilaç kullanımı konusunda etkin eğitim almış olması, mezuniyet sonrası dönemde eğitimlerin tekrarlanması gerekmektedir. Hasta ve hekim arasındaki iletişimin güçlenmesi, tedavi uyumu için en önemli faktörlerden biridir.

Anahtar Kelimeler:

akılcı ilaç kullanımı, akılcı olmayan ilaç kullanımı, aile hekimi

Knowledge and Attitudes of Family Physicians About Rational Drug Use

AbstractBackground: This study aims to evaluate the knowledge and attitudes of family physicians who provide primary health care services in the province of Adana.Materials and Methods: The population of this cross-sectional study was 213 family physicians working in Yüreğir and Çukurova district of Adana Province. Between 9 October 2017 and 10 November 2017, 178 family physicians were interviewed face-to-face. The questionnaire included sociodemographic information of physicians, education and behaviors related to rational drug use. Data were calculated in frequency and percentage.Results: In this study, the average age of family physicians was calculated as 46.71±8.70, and the average working time was 21.85±8.60 years. 94.9% of family physicians stated that they received training on rational drug use and 59.6% stated that they were affected by the presentation of drug represantives. According to 49.7% of the physicians, the information given to the patient about the drugs and treatment process is sufficient. The most important criterion in the drug writing is the safety of the drug with 97.2%, the most utilized resource is the phone applications and the internet with 47.2%, followed by Vademecum with 46.6%.Conclusion: All physicians must have received effective training on medical medicine in medical schools, and trainings must be repeated after graduation. The strengthening of communication between the patient and the physician is the one of most important factor for treatment compliance.

PDF

___

1. United Nations. Universal declaration of human rights. General Assembly resolution 217 A (III), 1948.
2. T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İlaç Sektörü Raporu 2015/1
3. Kaya D.S. Uzman, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü, İlaç Sektörü Ocak 2016
4. TÜİK, Türkiye Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2014
5. Kayaalp O. Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. 12. ed., Ankara: Pelikan Yayıncılık Ltd. Şti., 2009,s:3
6. World Health Organization. Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients, Apr 2005; A58/14.
7. World Health Organization. The rational use of drugs: review of major issues. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs. Narrobi, Kenya, 1985. Ulaşılabileceği adres: http://whqlibdoc.who.int/hq/1985-86/WHO_CONRAD_WP_RI.pdf
8. Akıcı A., Uğurlu MÜ, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sted, 2002;11(7):253-257.
9. Maxwell S. Rational prescribing: the principles of drug selection. Clinical Medicine 2009; 9:481–485.
10. Aydın B, Gelal A. Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012;26(1):57-63.
11. Akıcı A, Gelal A, Erenmemişoğlu A, Melli M, Babaoğlu M, & Oktay, Ş. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi uygulama sürecinde Türkiye’deki tıp fakültelerinde farmakoloji anabilim dallarının durumunun incelenmesi. Tıp Eğitimi Dünyası 2011;29(29):11-20.
12. Hocaoğlu N, Güven H, Gidener S, Tunçok Y, Kalkan Ş, Gümüştekin M, & Gelal A. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerinin akılcı ilaç kullanım becerileri üzerine akılcı ilaç kullanım kursunun kısa dönem etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2011;25(1):15-24.
13. Demirkıran M, Şahin B, Pratisyen Hekimlerin İlaç Seçimlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Değerlendirmeleri Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2010;13(1):1-28.
14. Vançelik S, Çalıkoğlu O, Güraksın A, & Beyhun E. (2006). Pratisyen hekimlerin reçete yazımını şekillendiren faktörler ve akılcı ilaç kullanım kriterlerini önemseme durumları. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 2006;(2):65-76.
15. Davari M, Khorasani E, Tigabu BM. Factors influencing prescribing decisions of physicians: a review. Ethiopian journal of health sciences, 2018;28(6).
16. Batta A, Singh B. Rational approach to prescription writing: A preview. Neurology India, 2018;66(4):928.
17. Basaran NF, Akici A. Aspects of physicians’ attitudes towards the rational use of drugs at a training and research hospital: a survey study. European journal of clinical pharmacology, 2013;69(8):1581-1587.
18. National H. Investigation on the rational use of antibacterial agents by Chinese pediatricians in 2016. Zhonghuaerkezazhi=Chinese journal of pediatrics, 2018;56(12):897.