Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahîlik Teşkilatı

İslâm tarihinde ilk asırlardan itibaren görülen fütüvvet teşkilatının devamı sayılan ahîlik, Anadolu’da XIII. asırda kurulmuştur. Ahîliğin kurucusu Ahî Evran, öncelikle kendi mesleği olan derici esnafı arasında bir birlik kurmuş ve daha sonra diğer esnaf kolları arasına da yayılmıştır. XIII. asırda Anadolu Selçuklularının giderek zayıf düştüğü bir dönemde ahîler, Anadolu şehirlerinin savunulması gibi bir işlev de yüklenmişlerdir. Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda da ahîlerin büyük bir etkisi görülmüştür. Bütün Anadolu’ya yayılan ahî tekke ve zaviyelerinde mesleki eğitim yanında kişinin manevi yönden geliştirilmesi de amaçlanmıştır. Ahîliğe girişte ve ustalığa kadar giden aşamalarda özel merasimler yapılmış ve esnafın kontrolü için belli müeyyideler uygulanmıştır. Müslümanlar arasında ticari hayattaki kardeşliğin yerleşmesini amaçlayan Ahîlik, Fatih Sultan Mehmed döneminden itibaren lonca teşkilatına dönüşerek varlığını devam ettirmiştir

This article examines Ahilik, a remnant of futuwwa organization, which was founded by Ahi Evren in the 13th century in Anatolia, turning into Lonca from the time of Mehmet II, the conquer. It looks into the details and the functions of this institution underlining that it carried out not only trade but also military functions such as guarding the cities. In addition, this study indicates that this association played a significant role in the establishment of the Ottoman Empire and that it contributed to enhance the vocational and spiritual skills of their members through their network of takka and zawiyah (dervish lodge). This further underlines that the tradesmen were strictly kept under control and special ceremonies were held in each stages of the hierarchy. I hope this work contributes to our understanding of ahilik

___

Âşıkpaşaoğlu Tarihi, haz. A. Nihal Atsız, Ankara 1985.

Çağatay, Neşet, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara 1974. , Ahilik Nedir, Ankara 1990.

Çalışkan, Yaşar-İkiz, M. Lütfi, Kültür, Sanat ve Medeniyetimizde Ahîlik, Ankara 2001.

Ekinci, Yusuf, Ahilik ve Meslek Eğitimi, İstanbul 1989.

İbn Batuta, İbn Batuta Seyahatnamesi’nden Seçmeler, haz. İsmet Parmaksızoğlu, İstanbul 1986.

İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), çev.

Ruşen Sezer, İstanbul 2003.

Kazıcı, Ziya, “Ahilik”, DİA, I, 540-542. Kazıcı, Ziya-Şeker, Mehmet, İslâm-Türk Medeniyeti Tarihi, İstanbul Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1984. , Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Ankara 1988.

Şeker, Mehmet, Fetihlerle Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslâmlaşması, Ankara 1987.

Turan, Osman, Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, I-II, İstanbul Uludağ, Süleyman, “Fütüvvet”, DİA, VIII, 259-261. Şeker, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslâmlaşması, s. 131.