Anglikan (İngiliz) Kilisesi Misyonerliği ve Osmanlı-İngiliz İlişkilerine Etkileri

Hıristiyanlığı dünyaya yaymak için çalışan Anglikan misyonerler, bu amaçlarını çok dinli ve çok dilli farklı etnik unsurların bir arada yaşadığı Osmanlı topraklarında açtıkları okullar, sağlık kuruluşları ve yayın organları vasıtasıyla gerçekleştirmeye çalışmışlardır. Böylece hem kendi mezhep ve dinlerine insan kazandırmışlar, hem de İngiltere‘nin, Osmanlı Devleti üzerindeki emellerine hizmet edecek yandaş gruplar oluşturmuşlardır. Anglikan Kilisesi de bu süreçte İngiltere‘yi Ortadoğu‘da söz sahibi yapacak çalışmalar yürütmüştür

Anahtar Kelimeler:

Anglikan Kilisesi, Misyonerlik, Ortadoğu, CMS, CMJ, LMS, Levant Şirketi, CPAS, İngiliz

With the purpose of spreading Christianity all over the world, the Anglican missionaries aim at the Ottomon lands where is living multi-religion and multi-lingual societies together. Become target for their activities, they opened many missionary schools, hospitals and publications. Thus they created groups of people who syphatise with their culture and religion. Also advocacy groups have formed to serve the ambitions of Britain against the Ottoman Empire. In this process Anglican Church of England has carried out studies which will have a say in the Middle East

Keywords:

Anglican Church, Missionary, Middle East, CMS, CMJ, LMS, Levant Company, CPAS, English,

PDF

___

Akman, Zekeriya, Osmanlı Devleti‘nin Son Döneminde Bir Üst Kurul Dar‘ul-Hikmeti‘l İslamiye, Ankara: DİB Yayınları, 2009.

Atalay, Talip, “Diyarbakır ve Mardin‟de Misyonerlik Faaliyetleri”, Dinler Tarihçileri Gözüyle Türkiye‘de Misyonerlik, Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları, 2006.

Barker, G., Onun İzinde, İstanbul: Zafer Matbaası, 1985.

Bird, S. W. H., And Unto Smyrna: The Story of a Church in Asia Minor, London: James Clarke and Co., 1956.

Buzpınar, Ş. Tufan, “Suriye ve Filistin‟de Avrupa Nüfuz Mücadelesinde Yeni Bir Unsur: İngiliz Misyonerleri (19. Yüzyıl)”, S. 10, İstanbul: İslami Araştırmalar Dergisi, 2003.

Çaviş, Abdulaziz, Anglikan Kilisesine Cevap, (Çev. Mehmet Akif Ersoy), Ankara: DİB Yayınları, 1987.

Diocese in Europe, Diocesan Office, The Church of England Yearbook & Development Report 2011.

Erdem, Mustafa, “Türkiye‟de Azınlıklara Yönelik Misyoner Faaliyetleri”, Türkiye‘de Misyonerlik Faaliyetleri, Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.

Gülcan, Nilgün, “Türkiye-İngiltere İlişkileri ve İşbirliği İmkânları”, Bir Başka Açıdan İngiltere, (Der. Sedat Laçiner), 1. Baskı, Ankara: ASAM Yayınları, 2001.

Günay, Nasuh, Günümüz Türkiye‘sinde Misyonerlik Faaliyetleri, 2. Baskı, Isparta: Tuğra Matbaası, 2006.

Gündüz, Şinasi, Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara: Vadi Yay., 1998.

Gündüz, Şinasi, Misyonerlik, Ankara: DİB Yayınları, 2005.

http://stjohns.turkiye.org/history_tr.asp (Erişim: 23.06.2010).

http://www.ampltd.co.uk/digital_guides/church_missionary_so ciety_archive_general/editorial% 20intro duction%20by%20rosemary%20keen.aspx (Erişim: 01.10.2011).

http://www.bbc.co.uk/turkish/pressreview/story/2008/01/080 114_pressreview.shtml(Erişim: 01.10.2011).

http://www.cmj.org.uk/about/ourhistory (Erişim: 01.10.2011).

http://www.cpas.org.uk/about-CPAS/history (Erişim: 01.10.2011). http://www.mintstr.com/dosyalar/anglikankilisesi.htm (Erişim: 28.01.2007). http://www.tac.k12.tr/tr/genel/default2.aspx?mid2=8&mid1=1 (Erişim: 04.01.2011).

Istavridis, V. T., Orthodoxy & Anglicanism, (Trans. Colin Davey), London: SPCK Press, 1966.

İzmirli, İsmail Hakkı, Anglikan Kilisesine Cevap, (Sad. Fahri Unan), 1. Baskı, Ankara: TDV Yayınları, 1995.

Küçük, Abdurrahman, Misyonerlikten Diyaloğa Türkiye, 1. Baskı, Ankara: Aziz Andaç Yayınları, 2008.

Malkoç, Mustafa Numan, “Türkiye‟de Protestan Misyonerliği”, Türkiye‘de Misyonerlik Faaliyetleri, Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.

Malkoç, Mustafa Numan, İstanbul‘daki Protestan Kiliseler, İstanbul: Kaya Basım Yayın, 1999.

Moyes, J., “Anglicanism”, The Catholic Encyclopedia, (Ed. Charles G. Herbermann), Volume I, New York: Robert Appleton Company, 1907–1913.

Neill, Stephen, A History of Christian Missions, England: Penguin Books, 1990.

Neill, Stephen, Anglicanism, London: Penguin Books, 1958.

Özdemir, Bülent, İngiliz İstihbarat Raporlarında Fişlenen Türkiye, 1. Baskı, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2008.

Polat, Bayram, Evanjelik Bir Hareket Metodist Kilisesi, 1. Baskı, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2008.

Sırma, İhsan Süreyya, Sömürü Ajanı İngiliz Misyonerleri, İstanbul: Beyan Yayınları, 2007.

Wand, J.W.C., Anglicanism in History and Today, London: Weidenfeld and Nicolson, 1961.

Yılmaz, İhsan, “Londra‟daki Türkiye ve Türk Diasporası”, Bir Başka Açıdan İngiltere, (Der. Sedat Laçiner), 1. Baskı, Ankara: ASAM Yayınları, 2001.

Zia, Nasim, Kıbrıs‘ın İngiltere‘ye Geçişi ve Adada Kurulan İngiliz İdaresi, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını, 1975.