Tarık YARILGAÇ, Serkan UZUN, Orhan KARAKAYA, Umut ATEŞ, Burhan ÖZTÜRK

Ordu ekolojisinde farklı klonal anaçlar üzerinde yetiştirilen elma çeşitlerinin fenolojik, morfolojik ve verim özellikleri

Bu çalışma, Ordu (Türkiye) ekolojik koşullarında M9 ve MM106 klon anaçlarına aşılı bazı standart elma çeşitlerinin fenolojik, morfolojik özellikleri ve verim değerlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda, bölge koşulları altında anaç/çeşit kombinasyonlarının çiçeklenme dönemleri, hasat tarihleri, anaç ve gövde gelişimi, verim ve verim etkinlik değerleri incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre en erken ilk çiçeklenme (14/11 Nisan) ve tam çiçeklenme (18/17 Nisan) Granny Smith/M9 kombinasyonunda gözlemlenirken, en erken hasat Mondial Gala/M9 (11 Eylül, 29 Ağustos) ve Galaxy Gala/MM106 (29 Ağustos) kombinasyonlarında gerçekleşmiştir. Ayrıca, verim 2.49 kg ağaç-1 (Fuji/MM106)-8.95 kg ağaç-1 (Mondial Gala/M9) arasında, verim etkinliği ise 0.14 kg cm-2 (Fuji/MM106)-1.16 kg cm-2 (Mondial Gala/M9) arasında tespit edilmiştir. Temel bileşen analizi sonuçlarında, birinci bileşen taç genişliği, kanopi hacmi, sürgün çapı, verim, verim etkinliği ve sürgün uzunluğu ile ilişkilendirilmiş ve toplam varyasyonun %48.3'ünü açıklamıştır. Elde edilen verilerdeki toplam değişimin %33.1'ini açıklayan ikinci bileşenin ise taç yüksekliği, anaç çapı ve gövde çapı ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, incelenen anaç/çeşit kombinasyonlar.

Anahtar Kelimeler:

Malus domestica, Çiçeklenme, Kanopi hacmi, Verim etkinliği, Anaç

Phenological, morphological and yield characteristics of apple cultivars grown on different clonal rootstocks in Ordu ecology

This study was carried out to determine the phenological, morphological traits and yield values of some standard apple cultivars grafted on M9 and MM106 clonal rootstocks in Ordu (Türkiye) ecological conditions. In this context, in regional conditions, blooming periods, harvest dates, rootstock and trunk development, yield and yield efficiency values of rootstock/cultivar combinations were examined. According to the research findings, the earliest first bloom (14/11 April) and full bloom (18/17 April) were observed in the Granny Smith/M9 combination, while the earliest harvest was realized in Mondial Gala/M9 (11 September, 29 August) and Galaxy Gala/MM106 (29 August) combinations. Also, the yield was determined between 2.49 kg tree-1 (Fuji/MM106)-8.95 kg tree-1 (Mondial Gala/M9), and yield efficiency was determined between 0.14 kg cm-2 (Fuji/MM106)-1.16 kg cm-2 (Mondial Gala/M9). In the principal component analysis results, the first component was associated with crown width, canopy volume, shoot diameter, yield, yield efficiency, and shoot length and explained 48.3% of the total variation. The second component explained 33.1% of the total variation of the obtained data and was determined to be related to crown height, rootstock diameter, and trunk diameter. As a result, it was concluded that the morphological development and phenological stages of the examined rootstock/cultivar combinations were generally suitable for the ecological conditions of Ordu province. Key Words: Blooming, Canopy volume, Malus domestica,

Keywords:

Malus domestica, Canopy volume, Yield efficiency, Blooming, Rootstock,

PDF

___

Akçay, M. E., Doğan, A., Burak, M., Yaşasın, A. S., & Fahrettin, Ö. Z. (2009). Bazı elma çeşitlerinin Marmara Bölgesinde yapılan adaptasyon çalışmaları. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 65-71.
Anonymous, (2023). Ordu ili uzun yıllar iklim verileri. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=undefined&m=ORDU. Access date: 06.05.2023.
Arıkan, Ş., İpek, M., & Pırlak, L. (2015). Konya ekolojik şartlarında bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(10), 811-815. doi: 10.24925/turjaf.v3i10.811-815.402
Balta, M. F., Aksoy, B., Karakaya, O., & Uzun, S. (2020). Çarşamba ekolojik koşullarında yetiştirilen bazı standart elma çeşitlerinin verim ve meyve özellikleri. Akademik Ziraat Dergisi, 9(2), 187-192. https://doi.org/10.29278/azd.720106
Balta, M. F., Kaya, T., Karakaya, O., & Kırkaya, H. (2015). Kumru (Ordu) yöresinde yetiştirilen mahalli elma genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 47-56. https://doi.org/10.13002/jafag782
Bayazıt, S., Kılıç, D., & Gündüz, K. (2019). Performance of mondial gala apple cultivars grafted on M9 apple rootstock in the Mediterranean region of Turkey. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24(1), 43-47.
Baytekin, S., & Akça, Y. (2011). M9 elma anacı üzerine aşılı farklı elma çeşitlerinin performanslarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011(1), 45-51.
Byrne, D.H. (2012). Trends in Fruit Breeding. In: Badenes, M., Byrne, D. (Eds) Fruit Breeding. (pp. 3-36). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-0763-9_1
Ceylan, F. (2008). Determination of phenological and pomological characteristic of some apple grafted on dwarf and semi-dwarf rootstocks in Niğde ecological conditions. (Master Thesis), Selçuk University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Konya, Türkiye.
Cho, J. G., Kumar, S., Kim, S. H., Han, J. H., Durso, C. S., & Martin, P. H. (2021). Apple phenology occurs earlier across South Korea with higher temperatures and increased precipitation. International Journal of Biometeorology, 65, 265-276. https://doi.org/10.1007/s00484-020-02029-1
Dalhaus, T., Schlenker, W., Blanke, M. M., Bravin, E., & Finger, R. (2020). The effects of extreme weather on apple quality. Scientific reports, 10, 7919. https://doi.org/10.1038/s41598-020-64806-7
Delgado, A., Egea, J. A., Luedeling, E., & Dapena, E. (2021). Agroclimatic requirements and phenological responses to climate change of local apple cultivars in northwestern Spain. Scientia Horticulturae, 283, 110093. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2021.110093
Dousti, S. (2010). Investigation of yield and some fruit attributes of young apple trees on M9 rootstock in ‘Braeburn’, ‘Fuji’, ‘Gala’, ‘Granny smith’, ‘Jonagold’ and ‘Top red’ cultivars under the continental climate conditions characterized with low air humidity in summer. (Master Thesis), Ankara University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, Ankara, Türkiye.
Eccel, E., Rea, R., Caffarra, A., & Crisci, A. (2009). Risk of spring frost to apple production under future climate scenarios: The role of phenological acclimation. International journal of biometeorology, 53(3), 273-286. https://doi.org/10.1007/s00484-009-0213-8
İkinci, A., & Bolat, I. (2016). Determination of phenological, pomological and yield characteristics of low chilling apple cultivars budded on M9 and MM 106 rootstocks. VIII International Scientific Agricultural Symposium "Agrosym" (pp. 627-636), October 06-09, Jahorina, Bosnia.
Karşı, T., & Aslantaş, R. (2016). Erzurum’da yetiştirilen bazı elma (Malus communis L.) çeşitlerinin fenolojik, pomolojik ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(1), 11-21.
Legave, J. M., Blanke, M., Christen, D., Giovannini, D., Mathieu, V., & Oger, R. (2013). A comprehensive overview of the spatial and temporal variability of apple bud dormancy release and blooming phenology in Western Europe. International Journal of Biometeorology, 57, 317-331. https://doi.org/10.1007/s00484-012-0551-9
Osmanoğlu, A., & Balta, F. (2021). Posof yöresi elma popülasyonunda periyodisite göstermeyen tipler. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(2), 388-395. https://doi.org/10.30910/turkjans.854913
Ozturk, A., & Ozturk, B. (2016). Samsun ekolojisinde yetiştirilen standart bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1), 1-8. ttps://doi.org/10.7161/anajas.2016.31.1.1-8
Özkan, Y., Küçüker, E., Çekiç, Ç., Mehder, B., & Çakır, A. (2009). Slender spindle (İnce iğ) sistemi uygulanmış bazı elma çeşitlerinde ağaç ve meyve özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 137-143.
Petri, J. L., Hawerroth, F. J., Leite, G. B., Couto, M., & Francescatto, P. (2012). Apple phenology in subtropical climate conditions. In: Zhang, X (Ed.) Phenology and Climate Change. (pp. 195-216). InTech. https://doi.org/10.5772/34301
Soylu, A., Ertürk, Ü., Mert, C., & Öztürk, Ö. (2003). MM 106 anacı üzerine aşılı elma çeşitlerinin Görükle koşullarındaki verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi-II. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 57-65.
Wang, Y., Li, W., Xu, X., Qiu, C., Wu, T., Wei, Q., Ma, F., & Han, Z. (2019). Progress of apple rootstock breeding and its use. Horticultural Plant Journal, 5(5), 183-191. https://doi.org/10.1016/j.hpj.2019.06.001
Yarilgaç, T., Karadeniz, T., & Gürel, H. B. (2009). Ordu Merkez İlçede Yetiştirilen Yöresel Elma (Malus communis L.) Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 37-41.
Yaşasın, A. S., Burak, M., Akçay, M. E., Türkeli, Y., & Büyükyılmaz, M. (2006). Marmara bölgesi için ümitvar elma çeşitleri-V. Bahçe, 35(1), 75-82.