Dumansız Tütün Maraş Otunun Sağlığa Zararları: Geleneksel Derleme

Dünya çapında ve ülkemizde en sık kullanılan dumansız tütün ürünü Maraş otudur. Maraş otu ülkemizde yaygın olarak Güneydoğu Anadolu bölgesinde, özellikle de Kahramanmaraş, Gaziantep ve çevresinde kullanılmaktadır. Maraş otunda alüminyum, mangan, bakır, çinko ve kurşun konsantrasyonları insan sağlığı için çok tehlikeli olabilecek düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Dumansız tütünün psikolojik ve fizyolojik bağımlılığın yanı sıra sinir sistemi, kalp damar sistemi, gastrointestinal sistem, ağız sağlığı, kolesterol düzeyi, kanserojen, teratojenik, mutajenik ve genotoksik etkileri olduğu bildirilmiştir. Güncel kanıtlar, dumansız tütün tüketiminin dünya genelinde her yıl 652.494 ölümden sorumlu olduğunu göstermektedir. Kültürün bir parçası olan, kolayca ulaşılabilen, sigaraya göre daha zararsız olduğu düşünülen, her yerde fark edilmeden kullanılabilen ve ucuz olan maraş otuna yönelik toplumsal farkındalık kazandırılmasında halk sağlığı hemşirelerinin kilit noktada oldukları ve bu derleme ile toplumun sağlığını korumada sözcü ve savunucu olan halk sağlığı hemşirelerinde maraş otuna ve zararlarına yönelik farkındalık oluşturulacağı düşünülmektedir. Halk sağlığı hemşirelerinin maraş otuna yönelik eğitim vermeleri ve bu konuda araştırma yapmaları önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Dumansız tütün, tütün kullanımı, Maras otu, hemşirelik., Smokeless tobacco, tobacco use, maras powder

The Harmful Effects of Smokeless Tobacco Maraş Powder on Health: Traditional Review

Maraş powder is the most frequently used smokeless tobacco product worldwide and in our country. Maraş powder is widely used in the Southeastern Anatolia region of our country, especially in Kahramanmaraş, Gaziantep and its surroundings. It has been found that the concentrations of aluminum, manganese, copper, zinc and lead in maraş powder are at a level that can be very dangerous for human health. In addition to psychological and physiological dependence, smokeless tobacco has been reported to have nervous system, cardiovascular system, gastrointestinal system, oral health, cholesterol level, carcinogenic, teratogenic, mutagenic and genotoxic effects. Current evidence shows that smokeless tobacco consumption is responsible for 652494 deaths worldwide each year. It is stated that public health nurses are at a key point in raising public awareness of maraş powder, which is a part of the culture, easily accessible, thought to be more harmless than cigarettes, can be used everywhere unnoticed and cheap. It is thought that awareness will be created about weed and its harms. It can be recommended that public health nurses provide training on maraş powder and do research on this subject.

Keywords:

Smokeless tobacco, tobacco use, maras powder, nursing,

PDF

___

Alizadehgharib, S., Lehrkinder, A., Alshabeeb, A., Östberg, A. K., & Lingström, P. (2022). The effect of a non‐tobacco‐based nicotine pouch on mucosal lesions caused by Swedish smokeless tobacco (snus). European Journal of Oral Sciences, e12885.
Altun, H. (2018). Assessment of smokeless tobacco (Maras powder) use and its relation to the emotional behavioural problems in children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 28, 52-52.
Arora, M., Chugh, A., Jain, N., Mishu, M., Boeckmann, M., Dahanayake, S., Eckardt, J., Hugue, R., Kanaa, M., Mehrotra, R., rahman M. A., readshaw, A., Sheikh, A., Siddigi, K., Vidyasagaran, A., & Dogar, O. (2020). Global impact of tobacco control policies on smokeless tobacco use: a systematic review protocol. British Medical Journal Open, 10(12), e042860.
Asthana, S., Labani, S., Kailash, U., Sinha, D. N., & Mehrotra, R. (2019). Association of smokeless tobacco use and oral cancer: a systematic global review and meta-analysis. Nicotine and Tobacco Research, 21(9), 1162-1171.
Buettner-Schmidt, K., Miller, D. R., & Maack, B. (2019). Disparities in rural tobacco use, smoke-free policies, and tobacco taxes. Western Journal Of Nursing Research, 41(8), 1184-1202.
Demirel, A., & Berk, E. (2022). Investigation of the effect of using Maraşpowder (Nicotiana Rustica) on arterial stiffness by photoplethysmography. Experımental Bıomedıcal Research, 5(3), 330-335.
Efeoğlu, İ., Doğan, A., Altun, S., & Alkan, A. (2021). Tabanlı Morfometri ile “Maraş Otu” kullananların gri ve beyaz cevher hacimlerinin hesaplanması. Computer Science, (Special), 312-318.
Gupta, S., Gupta, R., Sinha, D. N., & Mehrotra, R. (2018). Relationship between type of smokeless tobacco & risk of cancer: A systematic review. The Indian Journal Of Medical Research, 148(1), 56.
Güneş, H., & Sarışık, N. (2020). Maraş Otu İntoksikasyonu İle Kliniğimize Başvuran Çocuk Olguların Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 10(3), 495-501.
Irmak, İ., Arpağ, H., Atilla, N., Kasapoğlu, U. S., Güney, P. A., & Taylan, M. (2019). Comparison of the Effects of Smoking and Smokeless Tobacco “Maras Powder” Use on Pulmonary Function, Electrocardiogram and Other Parameters. European Archives of Medical Research, 35(4), 233-240.
Karakapıcı, İ., & Demir, M. (2022). Şamanik Ritüellerde Kullanılan Entojenlerin Tıp Tarihi Açısından Değerlendirilmesi: Geleneksel Derleme. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 30(1), 96-104.
Kaur, J., & Rinkoo, A. V. (2020). Public health perspectives of smokeless tobacco and areca nut use in the COVID-19 era. Nicotine and Tobacco Research, 22(9), 1660-1661.
Keten, H.S., Üçer, H., Önay, H., Cerit, M., Gürsoy, H., & Çelik, M. (2014). Kahramanmaraş’ta Yurtta Kalan Erkek Lise Öğrencilerinin Maraş Otu Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 8(4):111-116. DOI:10.5455/tjfmpc.158578
Kılıç, H., Pempeci, S., Sarıkulak, E., Aknar, B., Bilgiç, İ., Alkan, A., & Karalezli, A. (2021). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Konusundaki Tutumları. Gazi Medikal Journal, 32, 619-624.
Laldinsangi, C. (2022). Toxic effects of smokeless tobacco on female reproductive health: A review. Current Research in Toxicology, 100066.
Nazlıcan, E., Ersoy, Ö., Akbaba, M., & Kurt, B, (2018). Kahramanmaraş İl Merkezindeki Lise Son Sınıf Öğrencilerinde Madde Kullanımı ve Etkileyen Faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 235-246.
Nethan, S. T., Sinha, D. N., Chandan, K., & Mehrotra, R. (2018). Smokeless tobacco cessation interventions: A systematic review. The Indian Journal Of Medical Research, 148(4), 396-410.
Parlak, E. Ş., & Karalezli, A. (2020). Tütün Bitkisi ve Ürünleri. İçinde A. Karalezli (Ed.), A. Bölüm 14. Türün kontrolü. Göğüs Hastalıkları (ss.21-30). https://www.solunum.org.tr/TusadData/Book/853/1412021102949-107202017932bolum14.pdf
Raj, A. T., Patil, S., Sarode, S. C., & Sarode, G. S. (2019). Systematic reviews and meta-analyses on smokeless tobacco products should include Shammah. Nicotine and Tobacco Research, 21(8), 1147-1147.
Reed, D. & Danberry, K. (2022). Smokeless Tobacco Cessation in an Emergency Room in Rural West Virginia. Front Public Health, Apr 6;10:811397. doi: 10.3389/fpubh.2022.811397.
Resmi Gazete. Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. 06/01/2005: 25692
Rostron, B. L., Chang, J.T., Anic, G.M., Tanwar, M., Chang, C. M., &Corey, C.G. (2018). Smokeless tobacco use and circulatory disease risk: a systematic review and meta-analysis. Open Heart, 5(2): e000846
Sağıroğlu, S., Erdogan, A., Doganer, A., & Okyay, R. A. (2019). Otorhinolaryngological symptoms among smokeless tobacco (Maras powder) users. Northern Clinics of İstanbul, 6(3), 284.
Sami, A., Elimairi, I., Patangia, D., Watkins, C., Ryan, C. A., Ross, R. P., & Stanton, C. (2021). The ultra-structural, metabolomic and metagenomic characterisation of the sudanese smokeless tobacco ‘Toombak’. Toxicology Reports, 8, 1498-1512.
Saxena, S., Singh, P. K., Singh, L., Kashyap, S., & Singh, S. (2022). Smokeless Tobacco Use and Public Health Nutrition: A Global Systematic Review. Public Health Nutrition, 1-31
Seringeç Akkeçeci, N. (2021). Maraş Otunun Ağrı Şiddeti, Ağrı Eşiği ve Ağrı Toleransı Üzerine Etkisi. Dicle Tıp Dergisi, 48(2), 369-374.
Söğüt, Ö., & Uruş, S., (2017). “Analysis of Metal Contents in Maraş Powder and Different Cigarette Brands in Turkey”. El-CezerîJournal of Science and Engineering, 4(1); 46-52.
Sucaklı, M. H., Bakan, B., & Çelik, M. (2013). Evaluation of the quality of life and affecting factors in the elderly living in nursing homes. Turkish Journal of Family Practice, 17(3), 96-100.
Taşdemir, Z. A. (2016). Tütün Ürünleri. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi [Internet], 4(1), 27-31.
Yazar, H., & Karaca, İ.R. (2018). Oral Kanserin Risk Faktörleri. Anakara Diş hekimleri Odası Klinik Bilimler Dergisi, 9(1), 1609-1616.