Mehmet Merve ÖZAYDIN, Ömer Can ÇEVİK

TÜRK SOSYAL POLİTİKASINDA REFAH KURUMLARININ YAPILANMA ÇABALARI: 1960-1980 DÖNEMİ

Cumhuriyet tarihinde 1960-1980 dönemi hem siyasi hem de sosyal gelişmeler açısından oldukça önemli bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu dönem, bir yandan siyasi karmaşa ve hareketliliğin yüksek olduğu diğer yandan da bir plan stratejisi içinde ekonomik ve sosyal kalkınma hedeflerinin izlendiği bir dönemi ifade etmektedir. Askeri müdahale ile başlayan dönem, çalışma hayatına ilişkin önemli sosyal hakların tanımlandığı; ancak yine bir başka askeri darbe sonucu bu hakların önemli ölçüde ortadan kaldırıldığı bir dönem olarak son bulmuştur. Bu dönemde, Avrupa’daki tartışmalara paralel olarak Türkiye’de de devletin sosyal alana daha çok müdahil olması düşüncesinin gündeme geldiği görülmektedir. 1961 Anayasası ile sosyal devlet ilkesinin anayasaya girmesinin ardından sosyal hakların inşasına yönelik çabaların bir sonucu olarak önemli yasal ve kurumsal düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte, bu yasal ve kurumsal düzenlemelerin istenilen uygulama kapasitesine ulaşmadığı da belirtilmektedir. Çalışmada, ele alınan dönemde, devletin çalışma hayatı ve sosyal politika anlayışına ilişkin kurumsal düzenlemelerinin hangi yaklaşımlar ekseninde şekillendiği tartışılırken dönemin iktisadi ve sosyal özelliklerine sıklıkla atıfta bulunulmaktadır. Bununla birlikte, başta çalışma hayatına ilişkin getirilen haklar olmak üzere, dönem içinde sosyal hakların kullanımı ve geliştirilmesinde ortaya çıkan başarısızlıkların nedeni sorgulanmaktadır. Bu bakımdan, sosyal hakların tepeden inmeci bir anlayışla topluma sunulması, toplumda bu haklara ilişkin bilinç ve sorumluluk düzeyinin geliştirilmesine yönelik siyasi ve örgütsel yapıların mevcut olmaması, bu hakların kullanımı ve geliştirilmesinde arzu edilen düzeye ulaşılamamasının nedenleri olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

çalışma ilişkileri, planlı kalkınma, sendikal örgütlenme

THE EFFORT OF BUILDING WELFARE INSTITUTIONS IN TURKISH SOCIAL POLICY: THE PERIOD BETWEEN 1960-1980

In the history of the Republic of Turkey, the 1960-1980 period is known as a very important period in terms of both political and social developments. This era represents a period in which political conflict and movements are high, while the economic and social development goals are followed in a strategy plan. The period starting with a military coup, significant social rights related to working life are defined; but yet another military coup made an end of this period in which those rights were legislated away. During this period, just as seen on the debates in Europe, it is seen that the idea of being more involved in the social areas as a government emerged in Turkey. Following the 1961 Constitution and the introduction of the social state principle into the constitution, significant legislative and institutional arrangements have been achieved as a result of efforts to construct social rights. However, it is also stated that these legal and institutional arrangements do not reach the desired application capacity. In this study the period which discussed, the economic and social characteristics of the period are often cited as the institutional arrangements regarding the working life and which approaches the institutional arrangements on social policy understanding are shaped. Nevertheless, the reasons for the failures on the use and development of social rights especially the rights related to working life, are questioned. In this respect submission of social rights to the society with an impulsive approach, and the lack of political and organizational structures in order to improve the level of awareness and responsibility of these rights in the society are seen the reasons offailure to reach of desired level of utilization and development of these rights in this period.

Keywords:

Working relationships Planned development, Union organization, Social rights,

PDF

___

Alper, Y. (2015). Türk sosyal güvenlik sistemi sosyal sigortalar hukuku. Bursa: Dora Yayıncılık.
Arıcı, K. (2015). Türk sosyal güvenlik hukuku. Ankara: Gazi Kitabevi.
Buğra, A. (2008). Kapitalizm, yoksulluk ve Türkiye’de sosyal politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çelik, N. (1996). İş hukuku dersleri. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Çubuk, A. (1986). Sosyal politika ve sosyal güvenlik. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No:21.
EGM, (2006). Cumhuriyet Türkiye’sinde sosyal güvenlik ve sosyal politikalar. İstanbul: Tarih Vakfı Özel Tarih Projeleri.
Gülerman, A. (1987). Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal yapısı. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
Güzel, A. ve Okur, A.R. (1994).Sosyal güvenlik hukuku. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Işıklı, A. (1990). Sendikacılık ve siyaset. Ankara: İmge Kitabevi.
İleri, Ü. (2009). Türkiye’de toplumsal değişimin çalışma ilişkileri üzerindeki etkileri. Ankara: TÜHİS Yayın No:62, Hermes Ofset.
Karluk, R. (1995). Türkiye ekonomisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Kılıçbay, A. (1994). Türk ekonomisi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları No:263.
Koray, M. (2005). Sosyal politika. Ankara: İmge Kitabevi.
Mahiroğulları, A. (2013). Türkiye’de ve dünyada sendikacılık. Bursa: Ekin Basım Yayım Dağıtım.
Makal, A. (1999). Türkiye’de tek parti döneminde çalışma ilişkileri: 1920-1946. Ankara: İmge Kitabevi.
Makal, A. (2004). Cumhuriyet’in 80. yılında Türkiye’de çalışma ilişkileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 47(1), 123-151.
Metin, B., Özaydın, M.M. (2014). Çalışma ve refah. Ankara: Gazi Kitabevi.
Sallan Gül, S. (2006). Sosyal devlet bitti yaşasın piyasa, Ankara: Ebabil Yayınları.
Talas, C. (1967). Sosyal politika. Ankara: Sevinç Matbaası.
Talas, C. (1992). Türkiye’nin açıklamalı sosyal politika tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Tokol, A. (2015). Türk endüstri ilişkileri sistemi. Bursa: Dora Yayıncılık.
Tokol, A., (2014). Türkiye’de Sosyal Politika. Tokol, A., Alper, Y. (Ed.), (2014). Sosyal politika. Bursa: Dora Yayıncılık.
Tuna, O., Yalçıntaş, N. (1999). Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitabevi.
Turan, K. (1999). İş hukukunun genel esasları. Ankara: Kamu-İş Yayınları.