Batı’da Hadis Çalışmalarında Tek Râvili Tarîkler

Batı’da hadis araştırmalarının kurucusu Ignaz Goldziher hadislerle ilgili değerlendirmelerindeisnâdları dikkate almamışsa da hem ondan önceki dönemde Alois Sprenger veWilliam Muir gibi isimler hem de sonraki dönemde J.H. Kramers ve Joseph Schacht gibioryantalistler isnâdlardan belirli sınırlamalarla yararlanma yoluna gitmişlerdir. Söz konususınırlamaların en dikkat çekeni tek Râvili tarîklerin güvenilmez kabul edilmesidir. Schachtgeliştirdiği müşterek Râvi teorisi ile müşterek Râviden önceki tek Râvili tarîklerin tarihîliğinireddetmiş ve bu konuyla irtibatlı olarak “yayılma” kavramını geliştirmiştir. Müşterek Râviteorisini birtakım değişikliklerle uygulayan G.H.A. Juynboll ise hem müşterek Râvi öncesihem de sonrası tek Râvili tarîklerin sıhhatini reddederek, esasen mefhûm olarak Schacht’tada görülen “dalış”ları kavramlaştırmış, ayrıca “örümcek” adını verdiği dalışlardan mürekkepisnâd yapılarının tarihlendirilemez olduğunu iddia etmiştir. Bu makalede müşterek Râvi teorisibağlamında geliştirilen yayılma, dalış ve örümcek kavramlarından hareketle tek Râviliisnâdlara yöneltilen eleştiriler ele alınarak tahkîk edilmekte, söz konusu eleştirilerin oryantalistlerinhadis literatürüne genel yaklaşımı ile yakından irtibatlı olduğu gösterilmektedir.

___

  • Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), X/2, 2012.