Astronomik Olayları Ele Alırken Nebevî Rehberlik: Tenkîdî Bir Nazar

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Sünnetinin farklı bölümlerinde astronomi bilimi ile alakalı birçok hadis yer almaktadır. Astronomi bilimi hakkında çok sayıda âyet ve hadisin varlığı, insanın iki cihân saadetine ulaşmasını hedefleyen İslâm dininin inancı ve hukukunda, astronomiyle ilgili bütüncül bir metot ve yaklaşımın olduğunu göstermektedir. Bu makale, Resûl-i Ekrem’in astronomik olaylarla karşılaştığında nasıl bir tavır takındığı ve nasıl hareket ettiğini araştırmayı hedeflemekte ve “Astronomik olaylarda Hz. Peygamber’in sünnetinin ve hadis-lerinin rehberlik yönleri nelerdir?” sorusunu cevaplamaya çalışmaktadır. Çalışmada, astronomik olayları anlatan hadisler, İslâm dinin ilk tebliğcisi ve uygulayıcısı olan Hz. Peygam-ber’in astronomik olaylarla ilişkisi bağlamında ele alınmıştır. Bu rivâyetler, astronomi ilmi ve astronomik uygulamaların doğrultusunda konu başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bu rivâyetlerdeki İslâm şeriatının maksatları anlatılmaya gayret edilmiş ve bu rivâyetlerin me-tinleri vahye, ilme ve İslâm şeriatına uygun olarak şerh edilmeye çalışılmıştır. Rivâyetler incelenirken muhaddislerin hadis tenkit esasları dikkate alınarak onların söz konusu rivâyetler hakkındaki görüşlerine de değinilmiştir. Netice itibariyle araştırmamızda insan yaşamını ve İslâm hukukunu ilgilendiren astronomik olaylarda, Hz. Peygamber’in geniş bir perspektifi ve bütüncül bir rehberliği olduğunun farkına varılmıştır. Resûl-i Ekrem’in astronomik olay-lardaki rehberliğinde, İslâm inancı ile hukukunun ümmetinde yerleşmesi ve kökleşmesini hedeflediği görülmektedir. Ayrıca O, bu rehberliğinde, kâinattaki bulunan her şeyin insanoğlunun faydasını gözeterek onun hizmeti altında olduğunu göstermeyi hedeflemektedir

Anahtar Kelimeler:

İttisâl, semâ‘, sened, münekkid imamlar, muhaddisler.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî, el-. Musned, thk.Şuayb Arnavût,vd. Beyrut:Müessesetü’r-Risâle, 2001.
Akeyla, Sultan Sened. Nakdu’l-hadîs bi’l-arad alâ’l-vekâi’ ve’l-ma’lûmâti’t-târîhiyye. Amman: Daru’l-feth li’n-neşr ve’tevzî’, 2002.
Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru ihyâ-i türâsi'l-Arabî, t.y.
Bedr, Abdürrahim. el-Muhayirâtü’l-felekiyye. Kuveyt: Müessesetü’l-Kuveyt li’tekaddümi’l-ilmî, 1984.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. Thk. Mustafa Dîb el-Beğa Dimeşk. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 3.basım, 1987.
Cerâr, Abdurrahman Mustafa. et-Tevkît fî’l-ıbâdât şeriyyen ve felekiyyen. Ammân: Ürdün Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 1987.
Demradâş, Sabri. Li’l-kevn ilâh kırâtun fî kitâbi’llahi’l-manzûr. Kuveyt: Mektebetu’l-Menâr, 2001.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Sünen-i Ebû Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid, yy. Dâru’l-fikr, ty.
el-A‘zamî, Muhammed Mustafa. Menhecu'n-nakdi ınde'l-muhaddisîn neşetuhu ve
el-Munazzamatu’l-Arabiyye li’l-terbiye ve’s-Sekâfe, Mustalahâtu’l-feleki fî’t-ta’lîmi’l-âlî, Daru’l-beydâ, 1977.
es-Seyyid, Azmî Taha. el-felsefe: Medhalü hadîs. Ammân: Dâru’l-Menâhic, 2003.
Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek. Thk. Mustafa Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1990.
Hârizmî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Yusuf, Mefâtîhu’l-ulûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1987.
Hasâvne, Avnî Muhammed. Tatbîkâtü ilmi’l-felek fî’ş-şerîati’l-İslâmiyye. Ürdün: Âl-I Beyt Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 1999.
Hawking. Stephen. Târîhu Mûciz liz-zamân mine’l-inficâri’l-azîm hattâ’sukûbi’s-Sevdâi. Kahire: el-heyetül- Mısrıyyetü’l-Âmme li’l-kitâb, 2006.
İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Aḥmed b. ʿAli. Fetḥu’l-bârî bi şerḥi Saḥîḥi’l-Buḫârî. thk. Abdulaziz b. Abdullah b. Bâz. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Mâʿrife, 1379.
İbn Hazm, Alî b. Ahmed b. Saîd b. Hazm el-Endelüsî. et-Taḳrîb li-ḥaddi’l-manṭıḳ ve’l-medḫal ileyhi bi’l-elfâẓi’l-ʿâmmiyye ve’l-ems̱ileti’l-fıḳhiyye. Thk. İhsân Abbâs. Beyrut: el-Müessetü’l-Arabiyye lil-dirâsât, 1987.
İbn Hibbân, Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Sahîhu İbn Hibbân. thk.Şuayb Arnavût. Beyrut:Müessesetü’r-Risâle,1993.
İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem el-Ensârî. Lisanü'l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır, 3. Basım, 1414/1993.
İbnü’l-Esîr, Mecdüddîn el-Mübârek b. Esîrüddîn Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî. en-Nihâye fî ğarîbi’l-ḥadîs̱ ve’l-es̱er. Thk. Tâhir Ahmed ez-Zâvî, Mahmud Muhammed. Beyrut: el-Mektebetü’l-İlmiyye, 1979.
İbnü’n-nedîm, Ebü’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya‘kūb İshâk b. Muhammed b. İshâk. el-Fihrist. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1978.
İzhîr. Cemal Muhammed Mahmud. et-Tevkît fî’l-Âhvâli’ş-Şahsiyye. Ürdün: Necâh el-Vataniyye Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
Mansûr. Haseb Nebiy. el-İşârâtu’l-Kurâniyye li’surati’l-uzma ve’n-Nisbiyye. Mısır: Dâru’l-Maârif, 2002.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. Sahîh-i Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs’il-Arabî, ty.
Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. Müsnedü’ş-Şâmiyyîn. thk. Hamdî b. Abdülmecid. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1984.
Tâî, Muhammed Bâsil. Halku’l-kevn beyne’ilm ve’l-imân. Amman: Dâru’n-Nefâis, 1998.
târîhuhu. Riyâd: Mektebetü'l-Kevser,1402.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ et-Tirmizî. Sünen-i Tirmizî. thk. Beşâr Avâd Ma’rûf. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed el-Bilgrâmî el-Hüseynî. Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-Kâmûs, thk. komisyo n, Kuveyt: Dâru’l-hidâye, 1965.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, ty.
Zürkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdilbâkī b. Yûsuf. Şerhu’l-Muvatta. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,