Mehmet TORAN, Damla ETGÜER, Özge ÜNSEVER

Ebeveynlerin Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algılarının İncelenmesi

Amaç: Bu araştırmanın amacı normal gelişim gösteren çocuk ebeveynlerinin özel gereksinimli bireyler hakkındaki farkındalıkları, onları nasıl algıladıkları, çocuklarına özel gereksinimli bireyleri nasıl anlattıklarını incelemektir. Yöntem: Araştırmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubundan elde edilen verilerin analizinde bir durum saptaması ve görüşlerin incelenmesi yapıldığı için betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Çalışma grubunun oluşturulmasında kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; çocukları normal gelişim gösteren ve okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 17 ebeveyn oluşturmaktadır. Ebeveynlerin tamamı etik olarak izin alınmış ve araştırmaya gönüllü katılmış anneler oluşturmaktadır. Araştırmanın veri yöntemi olarak görüşme yöntemi kullanılmıştır. Görüşmelerin gerçekleştirilmesi için araştırmacılar tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturularak ebeveynlerden derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerden sonra veriler dokümante edilerek betimsel analiz ilkeleri doğrultusunda kategoriler ve temalar oluşturulmuştur.Bulgular ve Sonuç: Araştırmanın bulguları incelendiğinde, ebeveynlerin özel gereksinimli bireylerin farkında oldukları, özel gereksinimli bireyleri normal gelişim gösteren çocukları ile aynı ortamda bulunmalarının önemine vurgu yaptıkları, kamusal alanın özel gereksinimli bireylerin ihtiyaçlarına göre düzenlemesine yönelik farkındalıklarının olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ebeveyn, ebeveyn tutumları, özel eğitim, özel gereksinimli bireyler

Investigation of the Parents’ Perceptions towards Children with Special Needs

Objectives: The purpose of this study is to examine the awareness and knowledge of parents with normally developed children regarding children with special needs; how they perceive and how they describe individuals with special needs to their children.Method: In this study, the qualitative research method was adopted. And the descriptive analysis method was employed because situation determination and opinions were examined in the analysis of the data obtained from the study group. Snowball sampling method was used to form and gather up the study group. 17 parents who have children with normal development and go on preschool education institution constituted the study group of the research. The parents were composed the mothers have given informed consent and voluntarily participated into the study. The interview method was used as the data method of the research. In order to conduct the interviews, researchers formed a semi-structured interview form and thus, it would be possible to conduct in-depth interviews with the parents. After the interviews, the data was documented and categories and themes were formulated in the light of descriptive analysis principles.Result and Conclusion: When the findings of the study were examined, it was found out that parents have a genuine awareness concerning children with special needs in that they emphasize the importance of interaction between their children with normal development with the children with special needs by coming together in the same environment, and they also have an awareness regarding the need of the public spaces’ regulations according to the children with special needs.

Keywords:

Parents, parental attitudes, special education, individuals with special needs,

PDF

___

Akmeşe, P. P., & Kayhan, N. (2014). Investigation of parental involvement in the education of pre-school and primary school-level special needs students. Cukurova University Faculty of Education Journal, 43(2), 39-56.
Altundağ, M., Ural, M., Eratay, E., & Aydoğan, Y. (2017). Yetersizliği Olan ve Olmayan Okulöncesi Çocuklara Verilen Seramik Eğitimi ve Uygulamaların Değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-16.
Ballard, K. (2016). Children and disability: Special or included. Waikato Journal of Education, 10(1), 315-326.
Beyazkürk, D., Anliak, Ş., & Dinçer, Ç. (2007). Çocuklukta akran ilişkileri ve arkadaşlık. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 26, 13-26.
Bryan, T. H. (1976). Peer popularity of learning disabled children: A replication. Journal of Learning Disabilities, 9(5), 307-311.
Butler, R., & Bowlby, S. (1997). Bodies and spaces: an exploration of disabled people's experiences of public space. Environment and Planning D: Society and Space, 15(4), 411-433.
Çulhaoğlu-İmrak, H., & Sığırtmaç, A. (2010). Kaynaştırma uygulanan okulöncesi sınıflarında akran ilişkilerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education,3(1), 38-65.
Demir, Ş. (2016). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarındaki öğretmenlerin, özel gereksinimli ve risk grubu çocukların sınıf içi davranışlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(2), 141-159.
Dunn, J., & Cutting, A. L. (1999). Understanding others, and individual differences in friendship interactions in young children. Social Development, 8(2), 201-219.
Dunn, J., Brown, J., Slomkowski, C., Tesla, C., & Youngblade, L. (1991). Young children's understanding of other people's feelings and beliefs: Individual differences and their antecedents. Child development, 62(6), 1352-1366.
Hall, E. (2004). Social geographies of learning disability: narratives of exclusion and inclusion. Area, 36(3), 298-306.
Harter, S. (1981). A model of mastery motivation in children: Individual differences and developmental change. In Aspects of the development of competence: The Minnesota symposia on child psychology (Vol. 14, pp. 215-255). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Huckstadt, L. K., & Shutts, K. (2014). How young children evaluate people with and without disabilities. Journal of Social Issues, 70(1), 99-114.
Jones, C., Stalker, K., Franklin, A., Fry, D., Cameron, A., & Taylor, J. (2017). Enablers of help‐seeking for deaf and disabled children following abuse and barriers to protection: a qualitative study. Child & Family Social Work, 22(2), 762-771.
Karaca, N. H., Gündüz, A., & Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(2), 65-76.
Knight, A., Petrie, P., Zuurmond, M., & Potts, P. (2009). ‘Mingling together’: promoting the social inclusion of disabled children and young people during the school holidays. Child & Family Social Work, 14(1), 15-24.
Mavropoulou, S., & Sideridis, G. D. (2014). Knowledge of autism and attitudes of children towards their partially integrated peers with autism spectrum disorders. Journal of autism and developmental disorders, 44(8), 1867-1885.
McConkey, R., Dowling, S., Hassan, D., & Menke, S. (2013). Promoting social inclusion through unified sports for youth with intellectual disabilities: a five‐nation study. Journal of intellectual disability research, 57(10), 923-935.
Nasibullov, R. R., Kashapova, L., & Shavaliyeva, Z. S. (2015). Conditions of formation of social successfulness of students with disabilities in the system of continuous inclusive education on the basis of value approach. International Journal of Environmental and Science Education, 10(4), 543-552.
Oruç, C. (2010). Okul öncesi dönem çocuğunda ahlaki değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 1(2), 37-61.
Öncül, N., & Batu, S. (2005). Normal gelişim gösteren çocuk annelerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 37-54.
Sermier Dessemontet, R., & Bless, G. (2013). The impact of including children with intellectual disability in general education classrooms on the academic achievement of their low-, average-, and high-achieving peers. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 38(1), 23-30.
Sherlaw, W., Lucas, B., Jourdain, A., & Monaghan, N. (2014). Disabled people, inclusion and policy: better outcomes through a public health approach? Disability & Society, 29(3), 444-459.
Simplican, S. C., Leader, G., Kosciulek, J., & Leahy, M. (2015). Defining social inclusion of people with intellectual and developmental disabilities: An ecological model of social networks and community participation. Research in developmental disabilities, 38, 18-29.
Sylvester, J., Donnell, N., Gray, S., Higgins, K., & Stalker, K. (2014). A survey of disabled children and young people’s views about their quality of life. Disability & Society, 29(5), 763-777.
Şahin, F., & Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239.
Şengün, M. (2007). Ahlak gelişimin psiko-sosyal dinamikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23), 201-221.
Vural, S., & Yücesoy, Ş. (2003). Türkiye’de özel gereksinimli bireylere yönelik hizmetlerin yasal yapılanmasında Avrupa Birliği’ne uyum çabalarının yansımaları. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 141-158.
Yağmurlu, B., Sanson, A., & Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramının belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20.
Yıldırım A., & Şimşek H. (2016) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10.Baskı) Ankara:Seçkin Yayıncılık.