Yaşlı İstismarı ve İhmali
Yaşlılık dönemi; fonksiyonlarda azalmaya bağlı olarak bağımlılığın arttığı, toplumun kültürel değerlerinin ve geleneksel geniş aile yapısının değişmesi sonucu statü kaybının görüldüğü, emeklilik ve üretkenliğin kaybına bağlı ekonomik gücün azaldığı ve sosyal sorunların geliştiği bir dönemdir. Yaşlılıkta görülen sosyal ve fiziksel sorunlar, bunlarla ilişkili olarak yaşlının ve aile bireylerinin yaşadıkları sıkıntılar, yaşlılara bakım ve yaklaşım sorunlarını gündeme getirmiştir. Yaşlılara yaklaşım konuları içerisinde özellikle yaşlı istismarı ve ihmali dünya boyutunda tartışılan önemli bir sosyal sorundur. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde istismarın ve ihmalin belirtilerini ve risk gruplarını bilmek önemlidir. İstismar ve ihmal tüm yaşlı bireylerde görülebilir ancak özellikle mental bozukluğu, temel ihtiyaçlarını karşılamada başkalarına bağımlılığı, depresyonu olan ya da hasta, duyarlı/hassas yaşlı bireyler risk gruplarını oluşturur. Yaşlı bireyler, toplumun insan kaynaklarının önemli ve değerli bir bölümünü oluşturmaktadır. Yaşlı istismarı ve ihmalinin hiçbir şekli kabul göremez. Bu nedenle alınacak önlemler ve çeşitli girişimlerle yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesi ve saptanması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Yaşlılık, istismar, ihmal, yaşlı istismarı, yaşlı ihmali
Elder Abuse and Neglect
The geriatric period is a time that includes increase in dependency due to the declines in functions, loss of status as a result of the changes in cultural values and traditional extended family structure, and decrease economical power because of the loss of productivity and retirement. Social and physical problems that occur during the geriatric period, the issues that old person and family members have related to these above mentioned have brought up the elder care and approach issue. Abuse and neglect of the elderly among cases of approach to old people is especially important social issue that has been discussed in the world-wide. It is important to know the signs of neglect and abuse, and risky groups in avoiding abuse and neglect of the elderly. Abuse and neglect can be seen in all the old people. But, especially sensitive old people who have mental disorder, dependence others to meet basic needs or have depression or patient constitute the risk groups. Old people constitute a valuable and important part of human resources of community. Any kind of abuse and neglect of the elderly is not acceptable. Therefore, it's required to prevent and determine abuse and neglect of the elderly by means of the measurements are to be taken and various attempts.
Keywords:
Old age, abuse, neglect, elder abuse, elder neglect,
___
- • Yaşlanma 2002 Uluslararası Eylem Planının; yaşlılara karşı her türlü istismar, ih- mal ve şiddetin ortadan kaldırılması hedeflerine ilişkin ulusal eylemlerin sapta- narak, yaşama geçirilmesiyle yaşlıların topluma kazandırılması gerçekleştirilebi- lir.
- • Ülkemizde yaşlı bakımıyla ilgili yürürlükte olan mevzuatın toplumun sosyo-kül- türel yapısına uygun olarak güncelleştirilmesi gerekmektedir. Yaşlılık politikala- rının geliştirilmesinde temel felsefe üç amacı kapsamalıdır: • Öncelikle yaşlıların parasal güvencesi teminat altına alınmalıdır. • Yaşlıların topluma aktif katılımını sağlayacak olanaklara yer verilmelidir. • Yaşlıların kendilerini geliştirmelerine, sağlıklı yaşlanmalarına ve sağlıklı ya
- şamlarına olanak sağlayacak hizmetler sunulmalı ve ortamlar yaratılmalı- dır17.
- Sonuç olarak yaşlı bireyler, toplumun insan kaynaklarının önemli ve değerli bir un
- surunu oluşturmaktadır. Bu nedenle sağlık, eğitim kurumları, medya ve halkın bu
- konuda farkındalığını artırmaya yönelik aktiviteler planlanmalı, bu planlanmalar
- hayata geçirilmeli ve aktiviteler geliştirilerek artırılmalıdır.
- Çilingiroğlu N, Demirel S. Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi 2004; 7 (4), 225-230.
- Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması TNSA-2003: Özet Bulgular. URL: http://www.hips.hacettepe. edu.tr/tnsa2003/data/turkce/005ozetbulgular.pdf. 09 Ocak 2007.
- Koçoğlu GO, Bilir N. Yaşlanma 2002 Uluslar arası Eylem Planı. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi. Ankara:Eylül 2002. s:2-3.
- Uysal A. Dünyada yaygın bir sorun: yaşlı istismarı ve ihmali. URL: http://www.sabem.saglik.gov. tr/Akademik_Metinler/goto.aspx?id=2071. 09 Ocak 2007.
- Koştu N. Yaşlı istismarı ve ihmalinin önlenmesinde halk sağlığı hemşiresinin rolü. URL: http://www. ozida.gov.tr/ozveri/ov4/ov4yasliistismari.htm. 09 Ocak 2007).
- Dönümcü Ş. Yaşlı ve sosyal hizmetler, Türkiye Fiziksel Tıp Rehabilitasyon Dergisi 2006; 52(Özel Ek A)i, A42-A46.
- Wolf RS. The nature and scope of elder abuse. URL: http://www.asaging.org/generations/gen-24-2/ intro.html. 09 Ocak 2007.
- Elder abuse prevention. URL: http://www.aoa.gov/eld fam/ Elder Right/ Elder Abuse /Elder_Abuse. asp - 71k. 09 Ocak 2007.
- Elderly abuse and neglect: in search of solutions. URL: http://www.apa.org/pi/aging/eldabuse. htm. 09 Ocak 2007.
- The National Elder Abuse Incidence.Final Report September 1998. URL: http://www.aoa.gov/eldfam/ Elder_Rights/Elder_Abuse/ A Buse Report_Full. pdf. 09 Ocak 2007.
- Nahmiash D. Summary of preventing, reducing and stopping the abuse and neglect of older adults incanadian communities. URL: http:// www.nfh. hwc. ca/ publicat/ execssumm/ nahmiash.htm. 09 Ocak 2007.
- Artan T. Aile içi fiziksel yaşlı istismarı, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
- Keskinoğlu P, Giray H, Pıçakçıefe M, Bilgiç N, Uçku R. Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme, Türk Geriatri Dergisi 2004; 7(2), 57-61.
- Dönümcü Ş. Şiddetin sessiz mağdurları: Yaşlılar. URL: http:// www.sosyalhiz metuzmani. org/sid- detyasli.htm. 09 Ocak 2007.
- Yaşlı istismarı. URL: http://-tr.wikipedia.org/wiki/Yaşlı_istismarı - 20k. 09 Ocak 2007.
- Uçkul R, Şemin S. Yaşlı suistimali. URL: http://www.ato.org.tr/toplum saglik/ genel/ genel_ sag lik_ yasli_ suistimali.shtm. 09 Ocak 2007.
- Kutsal YG. Geriatri kitabı. H.Ü. Geriatrik Bilimler Uygulama ve Araştırma Merkezi. Ankara: 2002. s:266-277.
- ISSN: 2148-3590
- Başlangıç: 2015
- Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi