Arş.gör. Gülbahar KORKMAZ, Doç.dr. Süheyla ABAAN

Servis Sorumlu Hemşirelerinin Liderlik Güç Tipi Algılamaları ve Tercihleri

Örgüt ve birimlerinin işlevlerinde başarılı olabilmesi için hemşirelerin güç kavramını bilmeleri gerekir. Çalışma ortamlarında etkileme yeteneği olarak görülen güç kullanma isteğe bağlı değildir. Güç, birimlerin hedeflerine ulaşmaları için kullandıkları bir kaynaktır (1). Bu araştırma Ankara'da üç hastanede çalışan 82 S.S.H'lerin yöneticilerinin kullandığı güç tipini nasıl algıladıkları ve S.S.H'lerin tercih ettikleri güç tipini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Güç tiplerini belirlemek için 13 maddeden oluşan likert tipi bir anket kullanılmıştır. Anket French ve Raven'in sınıflandırdığı meşru, ödüllendirici, zorlayıcı, uzmanlık ve özdeşlik güç tiplerini ölçmek amacıyla geliştirilmiştir (13). Ragins'in (9) geliştirdiği anket Sungur'lu tarafından Türkçeye uyarlanmıştır (14). Tercih edilen güç tipini belirlemek amacıyla aynı maddelerin ifade tarzı tercih edilen duruma göre değiştirilmiştir. Verilerin analizi sonucu S.S.H'lerin en fazla meşru güç tipini algıladıkları, bunun yanında aynı servis sorumlu hemşirelerin tercih ettikleri güç tipinin pekiştirici güç (ödüllendirici, uzmanlık ve özdeşlik) olduğu belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, güç tiplerinin değerlendirilmesi, hastanelerde ödüllendirici, özdeşlik ve uzmanlık güç tiplerinin kullanılması için yeni stratejilerin geliştirilmesi ve meşru gücün kullanılmasının sonuçları ile ilgili duyarlılık geliştirilmesinin gerekliliği yönünde önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Güç, hemşirelik yönetimi, yönetici hemşire

Department of Management of Nursing, Perceived and Preference Leader Power Type by Charge Nurses

Nurses need to understand power because power is critical for the successful functioning of departments and the organization. Using power is not optional because power is the ability to have influence in all work settings. Power is a resource to be used by a department to achieve its goals (1). This study investigated how 82 Charge Nurses in 3 Ankara hospitals perceived the current power base of their Hospital Nurse Mangers and what these same charge Nurses preferred their hospital Nurse Managers to have as their power base. The investigators used a paper pencil instrument of 13 items scored on a Likert scale to asses power base. The instrument was based on French and Raven's research (13 ) using five bases of power; reward power, coercive power, legitimate power, expert power and referent power as measured in the Perceived Leader Power Index. The instrument, which was developed by Ragins (9), adapted into Turkish by Sungurlu (14). In order to identify the preferred type of power base, the style of statement of the same items is changed according to the preferred situation. An analysis of data indicated that the type of power Charge nurses most frequently perceived the Hospital Nurse manager to have as a current power base was legitimate power. On the other hand these same charge nurses preferred that their Hospital nurse managers have supported power types (reward power, expert power and referent power) as their power base. Findings suggested the need for the assessment of power base and to formulate new strategies to use reward-referent-expert power bases in these hospitals by NMs. It is also important to identify and develop sensitivity for the consequences of legitimate base.

Keywords:

Power, nursing management, nurse manager,

PDF

___

Sielof CL. Measuring Nursing Power Within Organizations. Journal of Nursing Scholarship 2003; 35 (2).
Rahim A. Relationships of Leader Power to Compliance And Satisfaction with Supervision: Evidence From National Sample of Managers. Journal of Managament 1989; 15(4): 545-556.
Koçel T. İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları; 6.Baskı, 1998.
Naylor J. Management, First Ed. Great Britain; 1999, 524-527.
Huber D. Leadership and Nursing Care Management, W.B.Saunders Company; 2000.
Rahim MA, Antonioni D. And Psenicka CA. Structural Equations Model Of Leader Power, Subordinates, Styles Of Handling Conflict, And Job Performance. International Journal of Conflict Management 2001; 12(3): 191.
Sullivan J. Decker P.J. Efective Leaderhip and Management in Nursing. Prentice-Hall Inc; 2001.
Talarico KM A. Look at Power in Nursing. Vital Signs Magazine. Avaliabla from: soutflourida.sun. sentinel.com/careers/vitalsigns/partfolder/xiv08powern/Accessed:10.05 2004.
Ragins BR. Power and Gender Conqruency Effects in Evaluations of Male and Famile Managers. Journal of Management 1989; 15(1): 65-76.
Abdalla IA. Predictors of the Effectiveness of Supervisory Social Power, Human Relations 1987; 40(11): 721-740.
Tjosvold, B. İnterdependence and Power Between Managers and Employees: A Stady of the Leader Relations. Journal of Managment 1989; 15: 49-62.
Aldemir MC. Yöneticilerin Güç Tipleri ile İşe Yabancılaşma ve İş Doyumu Arasındaki İlişkiler, Amme İdaresi Dergisi 1983, Mart.
Podsakoff PM. Schrisheim CA. Field Studies of French and Raven’s Bases of Power: Critigue, Reanalysis, and Suqqestions for Future Research. Psychological Bulletin 1985; 97(3): 387-411.
Sungurlu M. Güç Tarzları ve Organizasyona Bağlılık. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 1994.
Yıldırım E. Güç Kavramı Ve İstihdam İlişkisi. Amme İdaresi Dergisi 1998; 31(4): 16.
Bueno DJ. Power and Politics in Organizations.Nursing Outlook 1986;34(3):124-134.
Gorman S. Clark N. Power and Effective Nursing Practice. Nursing Outlook May-June 1986:129-134.
Chandler GE. Creating an Environment to Empower Nurses. Nursing Outlook 1991; 22(8): 20-23.
Boyle K. Power in Nursing. Nursing Outlook 1984; 32(3): 164-167.
Marquis BL. Huston CJ. Management Decision Making For Nurses. Third Ed. Lippincott, Philadelphia; 1999: 153-172.
........Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Ulusal Veri Tabanları Available from: http://utv.ulakbim. gov.tr/utv/index.php/Accessed:26.05.2005. 22.
..............Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi Available from: http://www.yok.gov.tr/Sr/ Accessed: 26.05.2005.
Taşdemir G. Ege Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Empatik Eğilim ve İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İzmir 1999.
Özdemir İ. Hemşirelikte Liderlik, Motivasyon, İş Tatmini ve Hastane Sektörüne Yönelik Bir Tatmin Araştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü İstanbul 1989.
Demir M. Vardiya Sistemiyle Çalışan Hemşirelerin Vardiya Sisteminden Kaynaklanan Sorunlar Hakkındaki Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara 1990. 26.
Yavaş O. Bir Üniversite Hastanesi’nde Çalışan Hemşirelerin İş Doyumu Ve Örgütsel Gereksinimlerine
İlişkin Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İzmir 1993.
Duygulu S. Bir Yataklı Tedavi Kurumunda Çalışan Hemşirelerin Örgüte Bağlılık Durumu Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara 2001. 28.
Duygulu S. Abaan S. Bir Yataklı Tedavi Kurumunda Çalışan Hemşirelerin Örgüte Bağlılık Durumu.
Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 11(1):11-25.
Abaan S. Duygulu S. Hemşirelerin Çalıştıkları Kurumdan Ayrılmalarına Yol Açabilecek Olası Nedenlerin ve Örgüte Bağlılıklarının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 11(2):11-25.
Benfari RC. Wilkinson HE. Orth CD The Effective Use of Power. Business Horizons May-Jun1986.
Rowland KB. Nursing Administration Handbook. London An Aspen Publ. 1980.
Greene CN. Podsakoff PM. Effects of Witdrawal of Performance Contingent Reward on Supervisory Influence And Power. Academy of Management Journal 1981; 24839:527-542.
Turhan B. Yönetici Hemşirelerin Kullandıkları Güç Tarzlarının Astları Tarafından Algılanışı ve Organizasyona Bağlılığın İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İzmir 1998. 34.
Belgil E. Güç Kaynakları ve Bunların Ortam Faktörleri ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi Marmara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 1995.
Bahçecik N. Koca A. Hemşirelikte Güç Kullanımı ve Organizasyona Bağlılık. I. Uluslararası ve Vııı. Ulusal Hemşirelik Kongresi Özet Kitabı. Antalya: 2000.
Kırel Ç. Örgütlerde Güç Kullanımı, Çalışanların Algıladıkları Güç ve Tepkileri Üzerinde Bir Uygulama. Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları 1998.
Eren E. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi 7. Basım İstanbul: Beta Basım A.Ş; 2001.
Tazeyurt Y. Hastaneler’de Hemşirelik Hizmetlerinin Yönetsel Organizasyonu ve Üniversite Hastaneleri’nde Bu Konuyla İlgili Sorunlara İlişkin Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 1999.
Köroğlu E. Sağlık Mevzuatı. 2.Baskı. Ankara: Hacettepe Yayın Birliği; 1987. 40.
Uyer G. Hemşirelikte Yönetim . Ankara: Hürbilek Matbacılık; 1993.
Klatt LA. Murdick R.G Schuster F.E. Human Resources Management. İlinois, Georgetown: Richard D. Irwin, İnc: 1978, s.344-346.
Yukl G. Falbe CM. The importence of Different Power Sourcers İn Downward and Lateral Relations. Journal of Applied Psycholojy June 1991; 416-423.
Wextey K N. Yukl GA. Organizational Behavior and Personel Psychology. İlinois Georgetown Richard D. Irwin, Inc: 1977.
Karaman A. Orta Düzey Yöneticilerde Güç Tipi Tercihleri. Yüksek Lisans Tezi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Erzurum 1997.
Keskin G. Hemşirelik Yönetiminde Örgütsel Yapının Önemi ve Bir Uygulama. Doktor Tezi İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul 1993.
Podsakoff PM. Determinant of A Supervisor’s Use of Reward And Punishment: A Literature Review And Suggesttions For Further Research. Orgnizational Behavior and Human Performance 1982; 29: 58-85.
Frisina M.E.Lead Outside Your Comfort Zone. Nursing Management 2001; 32(11):22-26. 48.
Hofling CK. Brotzman E, Dalrymple S, Graves N, Pierce CM. An Experimental Study in Nurse
Physician Relationship. Journal of Nervous and Mental Disease 1966, 143:171-180.
Hagberg J. Stage of Power. Avaible from: http://www. Janethagberg.com/stages.htm/ Accessed: 5.04.2004.
Eyüboğlu B. Bir Sağlık İşletmesinde Çalışan Hemşirelerin Motivasyonlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara 1999.