Örgütler Nasıl Zehirlenir? Öğretim Elemanlarının Örgütsel Toksisite Algıları

Öğretim elemanlarının örgütsel toksisite algıları, toksisitenin algılanan etkileri ile örgütsel toksisiteyle başa çıkma stratejilerini anlamayı ve örgütsel toksisite konusunda ürettikleri metaforları ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma olgubilim deseninde yürütülmüş nitel bir araştırmadır. Çalışma grubu, bir devlet üniversitesinde görev yapan ve amaçlı örnekleme yöntemlerinden "kartopu veya zincir" örnekleme yoluyla seçilen 40 gönüllü öğretim elemanından oluşmaktadır. Veriler alanyazın taraması, uzman görüşleri ve pilot uygulamaya dayalı olarak oluşturulan yarı yapılandırılmış bireysel görüşme formu ile toplanmış; içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Örgütsel toksisiteye ilişkin görüşler narsist, saldırgan, etik dışı ve katı davranışlar; toksisitenin algılanan etkilerine ilişkin görüşler açığa vurma, olumsuz duyguları yineleme ve ilişkiyi kesme; toksisiteyle başa çıkmaya yönelik stratejiler ise kaçınma, direnme, sosyal destek ve çatışma alt temaları çerçevesinde incelenmiştir. Örgütsel toksisiteye ilişkin bilişsel imgeler de üretilen metaforlarla belirlenmiştir. Örgütsel toksisite konusunda üretilen metaforlar mikroorganizma, eylem/olay, doğa/coğrafya, hastalık, materyal/araç, hayvan, bitki ve yiyecek temalarında ifade edilmiştir

How Do Organizations Intoxicate? Faculty's Perceptions on Organizational Toxicity at University

The purpose of this study is to understand sources of organizational toxicity at university, effects of organizational toxicity, strategies to cope with organizational toxicity perceived by faculty, and to reveal organizational toxicity metaphors produced by them. This is a qualitative research with a phenomenological design. Sampling called either snowball or chain, a technique in purposive sampling method, was used. The participants of the study consisted of 40 volunteer faculty who were selected from a state university. Data were collected via individual semi-structured interview form that was developed by the researchers based on the literature review, expert opinions, and pilot study. Content analysis method was applied. Faculty's perceptions on organizational toxicity were examined within the framework of four sub-themes: narcissistic, aggressive, unethical and rigid behaviours; perceived effects of toxicity were examined under three sub-themes: draining, psychologically recurring and disconnecting; and perceived strategies to cope with toxicity were examined under four sub-themes: avoidance, resistance, social support and conflict. Faculty's metaphors were examined under the themes: microorganism, action/event, nature/geography, disease, material/tool, animal, plant, and food

PDF

___

Akduman-Yetim, S., Koşar, D. ve Ölmez-Ceylan, Ö. (2013). İlkokul öğretmenlerinin toksik liderlik ile ilgili görüşleri. VIII. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Albrecht, K. (2006). Sosyal zekâ - Başarının yeni bilimi (1. Basım) (Çev. Selda Göktan). İstanbul: Timaş Yayınları.
Appelbaum, S. H., & Roy-Girard, D. (2007). Toxins in the workplace: affect on organizations and employees. Corporate Governance: The International Journal of Business in Society, 7(1), 17-28.
Aubrey, D.W. (2012). The effect of toxic leadership (Strategy Research Project). Carlisle, PA: United States Army War College.
Aubrey, D. W. (2013). Operationalizing the construct of toxic leadership in the United States Army. Unpublished doctoral dissertation, University of Phoenix, Arizona, USA.
Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Black, J. A. (2015). The lived experiences of the army officer's wife to an army commander's toxic leadership: A phenomenological study. Unpublished doctoral dissertation. Capella University, Minneapolis, USA.
Bolton, S.C. (2005). Emotion management in the workplace (Management, work and organisations). New York: Palgrave Macmillan.
Buehler, J. L. (2009). Words matter: The role of discourse in creating, sustaining and changing school culture. Unpublished doctoral dissertation. The University of Michigan, Michigan, USA.
Campbell, W. K., & Foster, C. A. (2002). Narcissism and commitment in romantic relationships: An investment model analysis. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(4), 484-495.
Carlock, D.H. (2013). Beyond bullying: A holistic exploration of the organizational toxicity phenomenon. Unpublished doctoral dissertation. Pepperdine University, California, USA.
Carrington, N. (2012). Females and toxic leadership. Unpublished master thesis. U.S. Army Command and General Staff College, Kansas, USA.
Celep, C. ve Konaklı, T. (2013). Öğretim elemanlarının yıldırma yaşantıları: Nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 175-199.
Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz (1. Baskı) (Çev. Ahmet Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: California, CA, USA.
Creswell, J.W. (2005). Educational research: Planning, conducting and evaluating, quantitative and qualitative research. NJ: Pearson/Merrill Prentice Hall.
Çelebi, N., Yıldız, V. ve Güner, H. (2013). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmenlerinin toksik liderlik algıları. VIII. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
Duverger, M. (1999). Metodoloji açısından sosyal bilimlere giriş (5. Basım) (Çev. Ünsal Oksay). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Einarsen, S. (1999). The nature and causes of bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 16-27.
Farrington, E. L. (2010). Bullying on campus: How to identify, prevent, resolve it. Women in Higher Education, 19(3), 8-9.
Friedman, T. L. (2005). The world is flat. New York: Picador.
Frost, P. J. (2003). Toxic emotions at work: How compassionate managers handle pain and conflict. Boston: Harvard Business School Press.
Gangel, K.O. (2007). Surviving toxic leaders: How to work for flawed people in churches, schools, and Christian organization. USA: Wipf & Stock Publishers.
Gilbert, J. A., Carr-Ruffino, N., Ivancevich, J. M., & Konopaske, R. (2012). Toxic versus cooperative behaviors at work: organizations. International Journal of Leadership Studies, 7(1), 29-47.
organizational culture and leadership in creating community-centered
Goldman, A. (2006). High toxicity leadership: Borderline personality disorder and the dysfunctional organization. Journal of Managerial Psychology, 21(8), 733-746.
Goldman, A. (2008). Consultant and critics on the couch. Journal of Management Inquiry, 17(3), 243-249.
Goldman, A. (2009). Transforming toxic leaders. California: Stanford University Press.
Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe ansiklopedisi: Kavramlar ve akımlar cilt 1 (A-D). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Hitchcock, M. J. (2015). The Relationship between toxic leadership, organizational citizenship, and turnover behaviors among San Diego nonprofit paid staff. Unpublished doctoral dissertation. University of San Diego, San Diego, USA.
Holloway, E. L., & Kusy, M. E. (2010). Disruptive and toxic behaviors in healthcare: zero tolerance, the bottom line, and what to do about it. The Journal of Medical Practice Management: MPM, 25(6), 335-340.
Jóhannsdóttir, H. L., & Ólafsson, R. F. (2004). Coping with bullying in the workplace: the effect of gender, age and type of bullying. British Journal of Guidance & Counselling, 32(3), 319-333.
Kets De Vries, M.F.R. (2007). Liderliğin gizemi: İşletmelerde liderlik davranışı (Çev. Zülfü Dicleli). İstanbul: Mess Yayınları.
Kırbaç, M. ve Konan, N. (2011). Eğitim örgütlerindeki toksik (zehirli) liderlerin genel özellikleri. 20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Mehmet Akif Üniversitesi, Burdur.
Kırbaç, M. (2013). Eğitim örgütlerinde toksik liderlik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Kiefer, T., & Barclay, L. J. (2012). Understanding the mediating role of toxic emotional experiences in the relationship between negative emotions and adverse outcomes. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 85(4), 600-625.
Kusy, M. & Holloway, E. (2009).Toxic workplace Managing toxic personalities and their systems of power. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Landis, J.R., & Koch, G.G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics. 33(1), 159-174.
Leet, E. (2011). The impact toxic or Severe dysfunctional leadership has on the effectiveness of an organization. Unpublished doctoral dissertation. Murdoch University, Australia.
Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stress disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
Lipman-Blumen, J. (2005). The allure of toxic leaders: Why followers rarely escape their clutches. Ivey Business Journal, 69(3), 1-40.
Lirio, P., Lituchy T. R., Monserrat, S. I., Olivas-Lujan, M. R., Duffy, J.A, Fox, S., Gregory, A., Punnett, B.J. & Santos, N. (2007). Exploring career-life success and family social support of successful women in Canada, Argentina and Mexico. Career Development International, 12(1), 28-50.
Lubit, R. H. (2003). Coping with toxic managers, subordinates... and other difficult people: Using emotional intelligence to survive and prosper. NJ: Financial Times Prentice Hall.
Maitlis, S. (2008). Organizational toxicity. In S. Clegg & J. Bailey (Eds). International encyclopedia of organization studies. Thousand Oaks: Sage Publications.
Mete, Y. A. (2013). Yüksek öğretim kurumlarında psikolojik yıldırma (terör): Uygulayanlar, mağdurlar ve seyirciler.
The Journal of Academic Social Science Studies. 6(2). 977-993.
Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. USA: Sage.
Mueller, R. A. (2012). Leadership in the US Army: A qualitative exploratory case study of the effects toxic leadership has on the morale and welfare of soldiers. Unpublished doctoral dissertation. Capella University, Minnesota, USA.
Musacco, S. D. (2009). Beyond going postal: Shifting from workplace tragedies and toxic work environments to a safe and healthy organization. Charleston, SC: BookSurge Publishing.
Namie, G. & Namie, T. (2000). The bully at work: What you can do to stop the hurt and reclaim the dignity on the job. Naperville: Sourcebooks, Inc.
Ok, A., & Erdoğan, M. (2010). Prospective teachers' perceptions on different aspects of portfolio. Asia Pacific Education Review, 11(3), 301-310.
O'Leary-Kelly, A. M., Griffin, R. W., & Glew, D. J. (1996). Organization-motivated aggression: A research framework. Academy of Management Review, 21(1), 225-253. Online Etymology Dictionary (2014). Toxicity [Available online at: http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=toxicity&searchmode=none], Retrieved on October, 4, 2014
Qian, Y., & Daniels, T. D. (2008). A communication model of employee cynicism toward organizational change. Corporate Communications: An International Journal, 13(3), 319-332.
Padilla, A., Hogan, R., & Kaiser, R. B. (2007). The toxic triangle: Destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18(3), 176-194.
Parish-Duehn, S.L. (2008). Purposeful cultural changes at an alternative high school: A case study. Unpublished doctoral dissertation. Washington State University, Washington, USA.
Patton, M.Q. (2001). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed), Thousand Oaks: Sage Publication.
Pelletier, K. L. (2009). The effects of favored status and identification with victim on perceptions of and reactions to leader toxicity. Unpublished doctoral dissertation. Claremont Graduate University, California, USA.
Pelletier, K. L. (2012). Perceptions of and reactions to leader toxicity: Do leader-follower relationships and identification with victim matter? The Leadership Quarterly, 23(3), 412-424.
Peterson, K.D. & Deal, T.E. (2009). The shaping school culture fieldbook. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
Porter-O'Grady, T., & Malloch, K. (2010). Quantum leadership: A resource for health care innovation. Burlington, MA: Jones & Bartlett Learning.
Ramaley, J. A. (2002). New truths and old verities. New Directions for Higher Education, 119, 15-22.
Ridderstrale, J. ve Wilcox, M. (2008). Şirketi yeniden güçlendirmek: Enerji yenileyici liderler nasıl değişim yaratıyor? (Çev. Mutlu Dinçer). İstanbul: Mess Yayınevi.
Roter, A. B. (2011). The lived experiences of registered nurses exposed to toxic leadership behaviors. Unpublished doctoral dissertation. Capella University, Minneapolis, USA.
Schmidt, A.A. (2008). Development and validation of the toxic leadership scale. Unpublished master thesis. University of Maryland, College Park, USA.
Shannon, C. A., Rospenda, K. M., & Richman, J. A. (2007). Workplace harassment patterning, gender, and utilization of professional services: findings from a US national study. Social science & medicine, 64(6), 1178-1191.
Steele, J.P. (2011). Antecedents and consequences of toxic Leadership in the U. S. Army: A two year review and recommended solutions (Technical Report). Fort Leavenworth, KS: Center for Army Leadership Annual Survey of Army Leadership (CASAL).
Temel-Eğinli, A. ve Bitirim, S. (2008). Kurumsal başarının önündeki engel: Zehirli (toksik) iletişim. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 5(3). 124-140.
Tutar, H. (2007). Kriz ve stres yönetimi. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Türk Dil Kurumu (2015). Toksik, Acı. [Çevrim-içi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5624929c3bdb23.1483721], Erişim tarihi: 5 Mayıs 2015.
Türk Dil Kurumu (2014). Zehir. [Çevrim-içi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_esanlamlar&arama=esanlam&guid=TDK.ESA.56152ed36119b3.7 5762229], Erişim tarihi: 29 Ekim 2014.
Twenge, J. M. ve Campbell, W., K. (2010). Asrın vebası: Narsisizm illeti (Çev. Özlem Korkmaz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Whicker, M.L. (1996). Toxic leaders: When organizations go bad. Westport, Conn: Quorum Books.
Yaman, E. (2007). Üniversitelerde bir eğitim yönetimi sorunu olarak öğretim elemanının maruz kaldığı informal cezalar: Nitel bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ek 1. Yarı Yapılandırılmış Bireysel Görüşme Formu 1.
Çalışma ortamındaki hangi tür davranışlar toksik olarak tanımlanabilir? Toksik ortama neden olan
davranış özellikleri nelerdir? Örgütsel toksisitenin kaynakları nelerdir? 2.
Örgütsel toksisitenin bireyler üzerindeki etkileri nelerdir? 3.
Örgütsel toksisiteyle mücadelede bireysel düzeyde kullanılabilecek stratejiler nelerdir? 4.
Örgütsel toksisite kavramına ilişkin geliştirilebilecek metaforlar nelerdir?