Sigara kullanan ve kullanmayan üniversite öğrencisi genç yetişkinlerin sigara paketlerinde yer alan uyarı yazılarıyla ilgili değerlendirmeleri

Dünyada bir milyarı aşkın kişinin düzenli olarak sigara kullandığı tahmin edilmektedir (Jones ve Benowitz, 2002). Sigara kullanımı gerek kullanıcının gerekse onunla aynı ortamı paylaşan diğer kişilerin sağlığı açısından ciddi riskler oluşturmaktadır. Sigara da dahil olmak üzere tütün mamüllerinin kullanımını engellemek için geliştirilen yaklaşımlardan bir tanesi de, mevcut ve potansiyel kullanıcıların bilgilendirilmesi ve eğitilmesidir. Bu amaçla, sigara paketlerinin üzerine sigara kullanımıyla ilgili bilgilendirici uyarı yazıları konulmaktadır. Bu uyarı yazıları sigarayı bırakmaya ilgi uyandırmak, sigara kullanıcılarını sigaranın sağlığa zararları hakkında eğitmek ve sigarayı bırakmak istemeleri halinde bunun için gerekli yardımın erişilebilir olduğu bilgisini aktarmak amacıyla kullanılmaktadır (Kess, Burton, Andrews ve Kozup, 2006; O’Hegarty, Pederson, Nelson, Nowery, Gable, Wortley, 2006). Hammond ve arkadaşlarına göre (2006), sigara paketleri üzerinde yer alan uyarı yazıları, sigara kullanıcılarını eğitmek için kullanılan yollardan en yaygın olanıdır. Uyarı yazılarının mevcut ve potansiyel sigara kullanıcıları üzerinde etkili olması beklenmekle birlikte, bu etkinin varlığı, türü, miktarı ve belirleyicileri tartışma ve araştırma konusudur. Sigara karşıtı kampanyaların hedef kitlesini genellikle genç yetişkinler oluşturmaktadır. Bu bağlamda, uyarı yazılarının genç yetişkinler üzerindeki etkileri de merak konusu olmuştur. Ancak konuyla ilgili araştırmaların bulguları çelişkilidir. Bu araştırmanın amacı, sigara kullanan ve kullanmayan üniversite öğrencisi genç yetişkinlerin, Türkiye’de sigara paketlerinde yer alan uyarı yazılarıyla ilgili değerlendirmelerinin incelenmesidir. Araştırmada uyarı yazılarının uyandırdığı duygular, uyarı yazılarının bilgilendirici bulunup bulunmadığı ve uyarı yazılarının sigara kullanmayanları sigaraya başlamamaya teşvik edip etmediği, söz konusu yazıların etkililiğinin göstergeleri olarak ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemi yarısı sigara kullanıcısı olan 124 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcılara demografik bilgi formu, Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) ve Türkiye’de kullanılan 16 farklı uyarı yazısının her biri için Sigara Uyarı Yazılarıyla İlgili Ölçek uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, sigara kullanan katılımcıların düşük bağımlılık düzeyine sahip oldukları ve sigarayı bırakmayı deneyen katılımcıların bunu genellikle içsel gerekçelere dayandırdıkları bulunmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkenleri olan duygu, bilgi ve teşvik puanlarının sigara kullanıp kullanmamaya göre farklılık gösterip göstermediğini saptayabilmek amacıyla gerçekleştirilen analizler sonucunda, katılımcıların duygu ve bilgi puanlarının, sigara kullanıp kullanmamaya bağlı olarak farklılık göstermediği, ancak, sigara kullanmayan grubun teşvik puanlarının sigara kullanan gruba göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Bulgular sigara kullanıcısı üniversite öğrencilerinin, sigarayı bıraktırmak için uygulanacak programlardan yarar sağlamaya yatkın olduklarını, dolayısıyla da bu tür programların yaygınlaştırılmasının uygun olacağına işaret etmektedir. Ayrıca, sigara paketlerinde yer alan uyarı yazılarının sigara içmeyen üniversite öğrencilerini sigaraya başlamalarını engelleyici bir işleve sahip olabileceği görülmektedir. Bu bağlamda, sigara paketlerinde yer alan uyarı yazıları aracılığıyla aktarılmaya çalışılan mesajların, sigara kullanmayanlara yönelik eğitim programları yoluyla aktarılması için uygulamalar geliştirilmesinde yarar bulunmaktadır.

Smoking and nonsmoking young adult university students' evaluations of warning labels presented on cigarette packs

It is estimated that approximately more than one billion people regularly smoke cigarettes (Jones and Benowitz, 2002). Tobacco use has been identified as a major health risk for smokers and for the people sharing the same environment with smokers. One of the approaches used to discourage the use of tobacco products is to inform and educate the current and potential consumers. Cigarette warning labels placed on packages of cigarettes are widely used as a way of informing the public about the health risks of cigarette smoking. These warning labels have been used to promote interest in quitting, to educate smokers about the health risks of smoking, and to provide information on assistance for quitting (Kess, Burton, Andrews and Kozup, 2006, O’Hegarty, Pederson, Nelson, Nowery, Gable, Wortley, 2006). According to Hammond and his colleagues (2006), utilizing warning labels is the most common way of educating the smokers. However, the effectiveness of these warning labels has been questioned in terms of their impact on changing smoking behavior and curtailing smoking initiation. One of the targets of the antismoking campaings is young adults. In this context, the effects of warning labels on young adults became a subject of interest; however, the results of research on this issue are conflicting. The primary goal of this research is to study the smoker and nonsmoker university students’ evaluations of existing verbal warning labels currently used in Turkey. The study addressed evaluations of specific effectiveness and smoking-related intention measures assessed immediately after forced exposure to each one of the 16 warning stimuli currently used in Turkey. To measure the effectiveness of warning labels, we used three separate dependent variables; Participants rated each warning label for (1) the affect associated with the warning label, (2)the effectiveness of the warning label in informing about the risk of smoking, and (3) the effectiveness of the warning labels to encourage nonsmokers not to smoke. The sample consisted of 124 students (50% smokers, 50% nonsmokers) at the Hacettepe University. Participants were given a baseline survey to assess daily cigarette consumption, number of years as a smoker, quitting history, sex, education, and age. Then the FTND was administered, and each participant rated each one of the16 warning labels. Data gathered via the baseline survey show that smokers participating in the current study have had a low level of dependence, and the ones who made a quit attempt reported mainly intrinstic reasons. These results indicate that smokers in our sample are more likely to benefit from smoking cessation programmes. Ratigs of the warning labels revealed that the differences between smokers and nonsmokers were not significant with regard to the affect associated with the warning labels and the effectiveness of the warning labels in informing about the risk of smoking. However, relative to smokers, nonsmokers were more likely to report that the warning labels were effective in encouraging nonsmokers not to smoke. This finding indicates that the warning label information has potential influences on nonsmokers. Therefore, a wide range of preventative education programs on campus are needed to convey the messages given through cigarette packs in much more appropriate means to curb student smoking rates.

PDF

___

Baillie, L., Callaghan, D., Smith, M., Bottorff, J., Bassett-Smith, J., Budgen, C. ve Federsen, M. (2009). A review of undergraduate university tobacco control policy process in Canada. Health Education Research, 24 (6), 922–929.
Beltramini, R. F. (1988). Perceived believability of warning label information presented in cigarette advertising. Journal of Advertising, 17 (1), 26-32.
Borders, T. F., Xu, K. T., Bacchi, D., Cohen, L. ve SoRelle-Miner, D. (2005). College campus smoking policies and programs and students’ smoking behaviors. BMC Public Health, 5,. Erişim: 03 Ocak 2010, http://www.biomedcentral.com/1471-2458/5/74:74.
Borland, R. (1997). Tobacco health warnings and smoking-related cognitions and behaviours. Addiction, 92 (11), 1427-1435.
Brust, J. C. M. (2004). Neurological aspects of substance abuse (2nd. Ed.). Elsevier Inc., Philadelphia, PA.
Cummings, M. K. (2002). Programs and policies to discourage the use of tobacco products. Oncogene, 21, 7349 – 7364.
Curry, S. J. , Grothaus, L. C. ve McBride, C. (1997). Reasons for quitting: Intrinsic and extrinsic motivation for smoking cessation in a population based sample of smokers. Addictive Behaviors, 22(6), 727-739.
Curry, S. J. , Wagner, E. H. ve Grothaus, L. C. (1991). Evaluation of intrinsic and extrinsic motivation interventions with a self-help smoking cessation program. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59(2), 318-324.
De Jonge, L. H. ve Gormley, M. (2005). Responses to positive and negative smoking-related images: Effects of current smoking status and degree of smoking addiction. Addictive Behaviors, 30, 1587–1591.
Etter, J. F., Duc, T. V. ve Perneger, T. V. (1999). Validity of the Fagerström Test for nicotine dependence and of the heaviness of smoking index among relatively light smokers. Addiction, 94, 269−281.
Fagerström, K.O., Kunze, M., Schoberberger, R., Breslau, N., Hughes, J.R., Hurt, R.D., Puska, P., Ramstrom, L. ve Zatonski, W. (1996). Nicotine dependence versus smoking prevalence: comparisons among countries and categories of smokers. Tobacco Control, 5, 52 – 56.
Fisher, P. M., Krugman, D. M., Fletcher, J. E. ve Fox R. J. (1993), An evaluation of health warnings in cigarette advertisements using standard market research methods: What does it mean to warn? Tobacco Control, 2 (4), 279–85.
Hammond, D., Fong, G. T., McDonald, P. W., Cameron, R. ve Brown, K.S. (2003). Impact of the graphic Canadian warning labels on adult smoking behaviour. Tobacco Control, 12, 391-395.
Hammond, D., Fong, G. T., McDonald, P. W., Brown, K.S. ve Cameron, R. (2004). Graphic Canadian cigarette warning labels and adverse outcomes: Evidence from Canadian smokers. American Journal of Public Health, 94(8), 1442-1445.
Hammond, D., Fong, G.T., McNeill, A., Borland, R. ve Cummings, K. M. (2006). Effectiveness of cigarette warning labels in informing smokers about the risks of smoking: findings from the International Tobacco Control (ITC) Four Country Survey. Tobacco Control, 15, 19-25.
Harris, P. R., Mayle, K., Mabbott, L. ve Napper, L. (2007). Self-affirmation reduces smokers’ defensiveness to graphic on-pack cigarette warning labels. Health Psychology, 26 (4), 437–446.
Heatherton, T. F., Kozlowski, L. T., Frecker, R. C. ve Fagerström, K. O. (1991). The Fagerstrom Test for nicotine dependence: A revision of the Fagerstrom tolerance questionnaire. British Journal of Addiction, 86, 1119–1127.
Hill D. (1988). New cigarette-packet warnings: Are they getting through? Med. J. Aust., 148, 478–80.
Jacobsen, L. K., Krystal, J. H., Mencl,W. E., Westerveld, M., Frost,S. J. ve Pugh, K. R. (2005). Effects of smoking and smoking abstinence on cognition in adolescent tobacco smokers. Biological Psychiatry, 57, 56–66.
Jones, R. T. ve Benowitz, N. L. (2002). Therapeutics for nicotin addiction. K. L., Charney, D., Coyle, J. T. ve Nemeroff, C. (Eds.) Neuropsychology: the fifth generation of progress: An official publication of the American College of Neuropsychopharmacology. Lippincott Williams and Wilkins, 1533-1556.
Julien, R. M. (2001). A primer of drug action. Henry Holt and Company, LLC. New York, NY.
Kees, J., Burton, S., Andrews, J. C. ve Kozup, J. (2006). Tests of graphic visuals and cigarette package warning combinations: Implications for the Framework Convention on Tobacco Control. Journal of Public Policy and Marketing, 25 (2), 212–223.
Krugman, D. M., Fox, R. J., Fletcher, J. E. ve Rojas, T. H. (1994). Do adolescents attend to warnings in cigarette advertising? An eye-tracking approach. Journal of Advertising Research, November/December, 1994, 39-52.
Maisto, S. A., Galizio, M. ve Connors, G.J. (2004). Drug use and abuse (4th Ed.). Thomson and Wadsworth. Belmont, CA.
Malouff, J., Schutte, N., Frohardt. M., Deming, W. ve Mantelli, D. (1992). Preventing smoking: Evaluating the potential effectiveness of cigarette warnings. The Journal of Psychology, 126 (4), 371-383.
Moolchan, E. T., Radzius, A., Epstein, D. H., Uhl, G., Gorelick, D. A., Cadet, J. L. ve Henningfield, J. E. (2002). The FagerstromTest for nicotine dependence and the diagnostic interview Schedule: Do they diagnose the same smokers? AddictiveBehaviors, 27, 101–113.
Nezami, E., Susman, S. ve Pentz, M. A. (2003). Motivation in tobacco cessation research. Substance Use and Misuse, 38 (1), 25-50.
O’Hegarty, M., Pederson, L. L., Nelson, D. E., Mowery, P., Gable, J. M. ve Wortley, P. (2006). Reactions of young adult smokers to warning labels on cigarette packages. Am. J. Prev. Med., 30 (6), 467-473.
Önsüz, M.F., Topuzoğlu A., Algan, A., Soydemir, E. ve Aslan, İ. (2009). Sigara içen hastaların sigara paketlerinin üzerindeki uyarı yazıları hakkındaki görüşlerinin ve nikotin bağımlılık derecelerinin değerlendirilmesi. Marmara Medical Journal, 22 (2), 111-122
Pomerleau, C. S., Carton, S. M., Lutzke, M. L., Flessland, K. A. ve Pomerleau, O. F. (1994). Reliability of the Fagerstrom tolerance questionnaire and the Fagerstrom Test for nicotine dependence. Addictive Behaviors, 19 (1), 33–39.
Reid, M. S., Palamar, J., Raghavan, S. ve Flammino, F. (2007). Effects of topiramate on cue-induced cigarette craving and the response to a smoked cigarette in briefly abstinent smokers. Psychopharmacology, 192, 147–158.
Rigotti, N., Moran, S. ve Wechsler, H. (2005). US college students’ exposure to tobacco promotions: prevalence and association with tobacco use. Am. J. Public Health, 95, 138–44.
Robinson, R. J. ve Killen, J. D. (1997). Do cigarette warning labels reduce smoking? Paradoxical effects among adolescents. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 151 (3), 267–272.
Shiffman, S., Shadel, W. G., Niaura, R., Khayrallah, M. A., Jorenby, D. E., Ryan, C. F. ve Ferguson, C. L. (2003). Efficacy of acute administration of nicotine gum in relief of cue-provoked cigarette craving. Psychopharmacology, 166, 343–350.
Strahan, E. J., White, K., Fong, G. T., Fabrigar, L. R., Zanna, M. P. ve Cameron R. (2002). Enhancing the effectiveness of tobacco package warning labels: a social psychological perspective. Tobacco Control, 11, 183-190.
T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). (2008). Küresel yetişkin tütün araştırması. Erişim: 12 Şubat 2010, Türkiye İstatistik Kurumu Ağ Sitesi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=4044.
Uysal, M.A., Kadakal, F., Karida C., Bayram, NG., Uysal, Ö. ve Yılmaz, V. (2004). Fagerstrom test for nicotine dependence: Reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tüberküloz ve Toraks, 52 (2), 115-121.
Waters, A. J., Carter, B. L., Robinson, J. D., Wetter, D. W., Lama, C. Y. ve Cinciripini, P. M. (2007). Implicit attitudes to smoking are associated with craving and dependence. Drug and Alcohol Dependence, 91, 178–186.
Yazıcı, H. (2008). Sigara içen ebeveyn ve yakın arkadaşların üniversite öğrencilerinin sigara içme alışkanlıkları üstündeki etkileri. Kriz Dergisi, 16 (3), 11-20.