19. yüzyıl Karadağ-Sırp edebiyatının en önemli temsilcilerinden biri olan Petar Petrovich Nyegoş (1813-1851) aynı zamanda uzun yıllar Karadağ’ın hükümdarı olarak da görev yapmıştır. Tahtta bulunduğu sürede Osmanlı sınırları içinde bulunan ülkesini kurtarmaya çalışırken bir yandan edebiyatla da ilgilenmiş ve önemli eserler yazmıştır. En önemli eseri şüphesiz “Gorski Vijenats” (Dağların Tacı) poemasıdır. Poemada “Türk” olmayı kabul eden Sırpların katliamı anlatılmaktadır. Eser, Karadağ şövalyelerinin Lovken dağındaki ilk toplantıları, Tsetinye kasabasındaki ikinci toplantıları ve Badnik’teki üçüncü toplantıları olmak üzere üç ana bölümden ibarettir. Ülkenin yöneticisi olan Başpiskopos Danilo’nun “Sırp” olan Türklerin katledilmesi konusundaki kararsızlığıyla başlayan olaylar, Danilo’nun “Türk” Sırplarını çağırıp yeniden Sırplığa dönmeleri konusunda ikna çabalarıyla, “Sırp” Türkleriyle Karadağlılar arasında çıkan kavgada ise Prens Bayko’nun torununun öldürülmesiyle devam eder ve Başpiskopos’un katliama karar vermesiyle de sonuçlanır. Ancak katliam poemada doğrudan değil de Sırp şövalyeleri tarafından dolaylı bir şekilde anlatılır. Petar Petroviç Nyegoş’un 1847 yılında “Gorski Viyenats” poemasını yazdığı dönemde Sırp edebiyatında edebi dil hâkim değildir. Dolayısıyla eserin dil bakımından iyi işlendiği söylenemez. Halk diliyle yazılan poemada küfürlü ve kaba ifadeler çoğunluktadır. Fakat böyle olmasına rağmen Nyegoş’un üslubu dramatik unsurlarla zengindir. Ülkesinin zengin geçmişinden bahsederken çok sık olarak vecizelere baş vurur. “Türk” olan Sırplar, Osmanlılar ve İslamiyet’le ilgili oldukça kaba ve seviyesiz ifadeler kullanırken, Karadağlı Sırplar ve Ortodokslukla ilgili ifadeleri seviyeli hatta abartılıdır. Karadağlı Sırplar ülkelerinin gelenekleri ve özgürlüğü için ölümü bile göze alacak tasvirlerle anlatılırken “Türk” olmayı kabul eden Sırplar Sultan köleleri, Vezir Selim ise “Türk İmparatorluğu”nun temsilcisi ve insanlığı sömüren kişi olarak anlatılır. Nyegoş’un kullandığı halk dili kaba olsa da karşılaştırma, semboller ve mecazlarla zengindir. Sonuç olarak Petar Petroviç Nyegoş Karadağlı bir hükümdar sıfatıyla ülkesinde Avrupalaştırma yolunda uyguladığı reformlar dışında edebi yönüyle de önemli bir isimdir. Nyegoş bu ünlü poemasında Osmanlı ve Türklere ilişkin olumsuz bir bakış açısı sunarken kullandığı dil ve bazı gelenekler açısından aslında iki milletin yüzyıllarca beraber yaşamanın neticesinde kahramanlık, inançlar, vatan-toprak gibi konularda benzer yönlerinin olduğunu da ortaya koymuştur. Ayrıca Karadağ’ın zengin tarihi geçmişinden bahsederken geleneklerini anlatan ve çok sayıda Türkçe kelimenin de bulunduğu türkülerden örnekler vermiştir. Sırp edebiyatında en önemli poemalar arasında yer alan “Gorski Viyenats” Karadağ halkının milli marşı olarak da tanımlanmaktadır.

One of the most important representatives of the 19th century Montenegro-Serbian literature, Petar Petrovich Nyegosh reigned for many years as the ruler of Montenegro. During his reign, he tried to liberate his country, which was within the borders of the Ottoman Empire. Nyegosh had a great interest in literature and created important works, including “Gorsky Viyenats” which is about the massacre made by the Serbians against the people who wanted to become Turks. In this poem, the poet also describes the rich history and traditions of Montenegro, by using folk songs which contain many Turkish words. Nyegosh expresses his profound philosophical thoughts and patriotic feelings in “Gorsky Viyenats,” which has an outstanding place among the most important works of Serbian literature and it is also known as the national anthem of Montenegro people. The poem is made up of three main chapters about three meetings of Montenegro Knights: the first at Lovchen Mountain, the second at the town of Tsetinye, and the third in Badnik. The events start with the country’s ruler Archbishop Danillo’s hesitation about murdering “Serbian” Turks, continue with Danilo’s call “Turkish” Serbians and his efforts to convert them to Serbs again, develop with Prince Bayko’s grandson’s death in the fight between “Serbian” Turks and Montenegrins, and end with the Archbishop’s decision of massacre. The massacre, however, is expressed only indirectly by the Serbian Knights. When Petar Petrovich Nyegosh wrote “Gorsky Viyenats” in 1847, the use of literary language was not dominant in Serbian literature, which makes the poem inferior in terms of language. Written in folk language, the poem makes heavy use of vulgarisms but it is still rich in dramatic elements. He frequently uses maxims about the rich history of his country. While he uses harsh and vulgar expressions about “Turkish” Serbians, Ottomans and Islam, his expressions about Mopntenegrins and Orthodoxy are superior even bombastic. Whereas Montenegrins are illustrated as brave people risking their lives for the traditions and independence of their country, the Serbians who became “Turks” are defines as the slaves of the Sultan, and Vizier Selim is illustrated as the representative of the “Turkish Empire” and as an exploiter. As a result, Petar Petrovich Njegosh, apart from his literary significance, played an important role as a Montenegrin ruler in Europanizing his country. Although he presents a negative point of view of Ottomans and Turks in his famous poem, he also presents similarities of these two nations, who lived together for many centuries, in respect of subjects like heroism, faith, and homeland.