İlişkisel Sosyoloji Perspektifinden Beden ve Bedene Yönelik Yaklaşımlar

Bu çalışma kapsamında kadın ve erkek ikiliğinin oluşturduğu bedensel yorumun yanı sıra, gündelik hayatta var olan ikiliklerin tözcü bir algı olduğu ve bu tözcü algının aşılması gerektiği, bunun içinde ilişkisel bir bakış açısının gerekliliği vurgulanmaktadır. Beden üzerindeki tözcü algı ve tahakküm sorununa odaklanılmaktadır. Bu sorun ekseninde bedenin ilişkisel düşünümü amaçlanmaktadır. Çalışma hermeneutik bir çerçevede analiz konusu kılınmıştır. Bu anlamda kavramsal gösterge analizine gidildiğinden söz etmek mümkündür. Beden üzerine yapılan çalışmaların ilişkisel açıdan nasıl geliştirileceğine değinilerek, bedenin ilişkili olduğu alanlar üzerinde durulmaktadır. Öncelikle ilişkisel sosyoloji ve tözcülük eleştirisi kapsamında ilişki terimi açıklanmaktadır. Daha sonra ise bedenin tarihsel gelişiminin yanı sıra bedenin emek ve tüketim ile olan ilişkisi anlatılmaktadır. Son olarak ise beden ve ilişkisel sosyoloji üzerinde durulmaktadır. Ayrıca bedene yönelik bir yaklaşım bağlamında feminizm ve ilişkisel sosyoloji değerlendirmeleri ele alınmaktadır. Sonuç olarak beden, pek çok alanla ilişkili bir kavramdır ancak bedenin ilişkili olduğu alanlar tözcü bir algı barındırmaktadır ve bedene yönelik tahakkümün oluşmasına neden olmaktadır. Bu yüzden bedenin ilişkili olduğu alanların tözcü algıdan kurtulması önemlidir. Böylelikle bedenin özgürleşme sürecinin gerçekleştirileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İlişki, ilişkisellik, ilişkisel sosyoloji, tözcülük, beden, beden sosyolojisi

Body and Approaches to Body in the Perspectıve of Relational Sociology

In the scope of this study, in addition to bodily interpretation formed by the dichotomy between man and woman, it is emphasized that the dichotomies in the everyday life are substantial perception and this substantial perception must be overcame, also, in order to do this, relational point of view is necessary. The focus is on the problem of substantial perception and domination over the body. In this problem axis, the relational thinking of the body is aimed. The study was analyzed in a hermeneutic framework. In this sense, it is possible to mention that conceptual indicator analysis is being carried out. In this framework, it is elaborated the subjects that are related with the body by referring how the studies on body can be developed in terms of relational thinking. Fırstly, the term “relation” is highlighted on the base of relational sociology and of critique of substantialism. Later, it is laid emphasized on the relationship between body, labor and consumption. Finally, body and relational sociology are emphasized. In addition, in the context of an approach on body in terms of feminism and relational sociology evaluations are discussed. Hence, body is a term related with many fields, yet the fields that it is related with consist substantial perception and this leads to domination on body. For this reason, it is important to get rid of substantial perception in the related fields. In this way, the process of freeing the body is possible.

Keywords:

Body, relation, relationality, relational sociology, substantialism, sociology of body,

PDF

___

Acar-Savran, G. (2013). Beden Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. İstanbul: Kanat Yayınları.
Anık, M. (2016). Aykırı Bir Düşünür Olarak J. Baudrıllard ve Gösteriş Amaçlı Tüketim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 441-452.
Archer, M. S. (2015). Kollektif Düşünümsellik: İlişkisel Bir Örnek. Ö. Akkaya (Çev.). Powell, C. ve Depellteau, F. (Yay. haz.), İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler içinde. (s. 225-249). Ankara: Phoenix Yayınları.
Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. İsmail Türkmen (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2015). Bireyselleşmiş Toplum. Yavuz Alagon (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Berger, P., & L, Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi. Vefa Saygın Öğütle (Çev.). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Bilton, T., & Bonnet, K., Jones, P., Lawson, T., Skinner, D., Stanworth, M., Websteri, A. (2009). Sosyoloji. İstanbul: Siyasal Kitabevi.
Bourdieu, P., & Wacquant, L. (2012). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Nazlı Ökten (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Bourdieu, P. (2014). Eril Tahakküm. Bediz Yılmaz (Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Bourdieu, P. (2015). Pratik Nedenler. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). İstanbul: Hil Yayın. Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi Derya Fırat- Günce Berkkurt. (Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
Buchanan, L. (2008). Deleuze ve Guattari’nin Anti Odipus’u: Okuyucu Rehberi. Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
Cuff, E. C., & Sharrock, W. W., Francis, D. W. (2013). Sosyolojide Perspektifler. Ümit Tatlıcan (Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Crossley, N. (2015). Etkileşimler, Bitişiklikler ve Beğeniler: İlişkisel Sosyolojide İlişkileri Kavramsallaştırmak. Powell, C.& Depellteau, F. (Yay. haz.), İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler içinde (s. 193-224). Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Çalcı, S. (2012). Deleuze ve Guattari'de Dilin Yersiz Yurtsuzlaşması: Emir Sözcülerden, Tercihlerden Mantığına. Düşünme Dergisi. (2), 6-27.
Çeğin, G., & Göker, E. (2012). Tözlere Elveda: İlişkisel Sosyolojinin Alameti Farikası. Tözcülüğün Tasfiyesi: İlişkisel Sosyolojide Temel Yaklaşımlar. 11-21. Ankara: Nota Bene Yayınları.
Danermark, B., & Ekström, M., Jakobsen, L., Karlsson, J. C. (2003). Toplumu Açıklamak: Sosyal Bilimlerde Eleştirel Realizm. Ü. Tatlıcan (Çev). Ankara: Phoenix Yayınları.
Demez, G. (2009). Sınıfsal ve Bireysel Kimlik Oluşumunda Beden Sourunu: Habitus. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Depelteau, F., & Powell, C. (2015). İlişkisel Sosyoloji Nedir?. İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 15-32. Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Depelteau, F. (2015). İlişkisel Dönüşün Yönü Nedir?. Powell, C.& Depellteau, F. (Yay. haz.), İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler içinde (s. 251-285). Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Elias, N. (2016). Sosyoloji Nedir?. İstanbul: Olvido Kitap.
Erdönmez, I. Ç. (2014). 20. Yüzyılın Postmodern Düşünürü Olarak Gilles Deleuze. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (6). Esgin, A., & Çeğin, G. (2015). Potansiyel Bir Paradigmaya Doğru: İlişkisel Bir Sosyolojinin Vaatleri. Powell, C.- Depellteau, F. İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 9-13. Ö.Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Fish, K. (2015). İlişkisel Sosyoloji ve Tarihsel Materyalizm Üç Diyalog Başlangıcı. Powell, C. & Depellteau, F. (Yay. haz.), İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler içinde (s. 53-78). Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Harvey, D. (2007). Umut Mekânları. Z. Gambetti (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Hekman, S. (1999). Bilgi Sosyolojisi ve Hermeneutik: Mannheim, Gadamer, Foucault ve Derrida. İstanbul: Paradigma Yayın.
Holland, E. W. (2013). Deleuze ve Guattarı'nin Anti-Oedipus'u Şizoanalize Giriş. Ali Utku, Mukadder Erkan (Çev). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
Işık, E. (1998). Beden ve Toplum Kuramı: Öznenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine. İstanbul: Bağlam Yayınları.
Kasper, D. (2015). Sosyolojiyi Dinamik İlişkilere Odaklanarak Geliştirmek. Powell, C. & Depellteau, F. (Yay. haz.), İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler içinde (s. 111-140). Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Kaylı, D. Ş. (2011). Kadın Bedeni ve Özgürleşme. İzmir: İlya Yayıncılık. Kızılay, Ş. E. (2008). Deleuze ve Guattari’de Şizoanaliz ve Arzu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar.
Koytak, E. (2012). Tahakküme Hükmetmek: Bourdieu Sosyolojisinde Toplum ve Bilim İlişkisi. Sosyoloji Dergisi. 3(25), 85-101.
Körlü, A. (2015). Avrupa Irkçılığı ve Beden Politikaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Köse, H. (2012). Önsöz. Flanör Düşünce. 9-21. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Leledakis, K. (2000). Toplum ve Bilinçdışı: Toplumsal Teori ve Toplumsalın Bilinçdışı Boyutu. A. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Metin, A. (2011). Kimliğin Toplumsal İnşâsı ve Geleneksel Kadın Kimliğinin Aktarımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2, (1), 74-92.
Okumuş, E. (2009). Bedene Müdahalenin Sosyolojisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi Öğütle, V. S., & Çeğin, G. (2010). Toplumsal Sınıfların İlişkisel Gerçekliği: Sosyo-Tarihsel Teorinin Sınıfla İmtihanı. Ankara: Tan Yayıncılık.
Powell, C. (2015). Kökten İlişkicilik: Bir Öneri?. Powell, C. & Depellteau, F. İlişkisel Sosyoloji: Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 285-314. Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları. Powell, C., & Depelteau, F. (2015). Giriş. Powell, C. & Depelteau, F. İlişkisel Sosyoloji Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 15-33. Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Redshaw, S. (2015). İlişkisel Sosyolojiye Feminist Başlangıçlar. Powell, C.& Depelteau, F. İlişkisel Sosyoloji Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 33-53. Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Saliya, D. A. (2013). Sistematik Felsefe ve Mantık Bilim Dalı Judıth Butler ve Post-Modern Feminizm. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa.
Sarup, M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm. A. Güçlü (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Swartz, D. (2013). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu Sosyolojisi. E. Gen (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Tilly, C. (2013). Neden: Düşüncelerimizin ve Davranışlarımızın Altında Yatan Nedenler. A. Fethi (Çev.). Köprü Kitapları.
Tsekeris, C. (2015). İlişkiler Üzerine Nobert Elias: Öngörüler ve Perspektifler. Powell, C. & Depelteau, F. İlişkisel Sosyoloji Ontolojik ve Teorik Yönelimler. 141-167. Ö. Akkaya (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
Tura, S. M. (2010). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Pusula Yayıncılık.
Uluocak, Ş. (2009). Sosyal Etkileşim Alanları ve Sosyal Bilim Açısından Çatışkı ve İkiliklerin Ötesinde Model Arayışları: Sosyo-Yamalar. Türkiyat Araştırmaları.
Uluocak, Ş. (2012). Walter Benjamin’de Tahakkümsüzlük Etiği Projesi Olarak Tarih ve Sosyal Gerçeklik. Flanör Düşünce. 178-210. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Uluocak, Ş. (2016). Tözcülük-İlişkisellik Dikotomisi Açısından İlişkisel Sosyolojik Modellerin Türkiye'de Sosyoloji Pratiği ve Düşünümselliği Açısından Olası Açılımları. Sosyoloji Konferansları. 101-153.
Wacquant, L. (2014). Bourdieu ile Birlikte. Cogito: Pierre Bourdieu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Young, İ. M. (2009). Yaşanan Bedene Karşı Toplumsal Cinsiyet: Toplumsal Yapı ve Öznellik Üzerine Düşünceler. Cogito: Feminizm. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, (58), 39-57.