Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar’ın otuz yedi şiirinin yer aldığı Şiirler adlı kitabı tek bir şiir gibi ele alınarak, şiirlerin tümü seçme ve birleştirme ekseninde şiirsel uzam, şiirsel zaman, şiir kişileri ve göndergeleri ile ayna imgesi açısından incelenmiştir. Çözümlemede yöntem olarak dilbilim kuramı, sözcük anlambilimi, sözbilim, sözcelem kuramları ve söylem çözümlemesinden yararlanılmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiirler adlı kitabındaki şiirlerde seçme ekseninde yalınlığın, birleştirme ekseninde ise imgeselliğin ağır bastığı anlaşılmaktadır. Şiirlerde öznel ve düşsel bir uzam ve zaman yaratılmıştır. Uzam seçme ekseninde “yer, gök ve deniz” ya da “kara, hava ve su”dan oluşmaktadır. Birleştirme ekseninde ise bu üç uzamda, “gök bahçesi”, “deniz mağarası”, “yelken, gül, kanat” gibi çeşitli doğa ve kültür öğeleri bir araya gelmektedir. Bu düşsel evrende yer alan varlıklar /parlaklık/ ve /değerlilik/ ortak anlambirimciklerine sahiptir: mücevher, yaldızlı, yakut, gümüş, altın, yeşim, mercan, zümrüt, elmas gibi. Bunun yanı sıra, “boşluk” da önemli bir uzam olarak karşımıza çıkmaktadır. Zaman ise, şiirsel bir anlatımla, seçme ekseninde hem nesnel (tarihsel zaman, mevsimler), hem de öznel (ömür, kader, ölüm) özellikler taşımaktadır. Birleştirme ekseninde zaman, kâh canlı (ceylan), kâh insan (hınç), kâh sıvı (nehir), kâh somut (yekpâre, geniş, billûr bir âvize) özellikler taşımaktadır. Buradan hareketle, Tanpınar’ın şiirlerinde “zaman” kavramının bir yandan izlenimci, diğer yandan kübist öğeler taşıdığı öne sürülebilir. Şiirlerdeki kişiler çoğunlukla “ben”, “sen” ve “siz”den oluşmaktadır. /Sen/ göndergesi, /ben/den önce gelmektedir. “Ben”in göndergesi çoğu zaman şairin kendisi, “sen”in göndergesi ise bir kadındır. Tanpınar’ın şiirlerinde yer alan en önemli şiirsel imge ise, aynadır. “Ayna” imgesi “boşluk, sınır, hayâl, deniz ve zaman” kavramlarıyla bir arada yer almaktadır. Diğer taraftan, “ayna” imgesi iki parçadan oluşmaktadır: ön yüzü ve arkası (sır kısmı). Aynanın ön yüzü “boşluk, sabah ve hayâl”i gösterirken, sır kısmı, yani arkadaki karanlık kısmı ise “gece ve rüyâ”yı temsil etmektedir. Sonuç olarak, Tanpınar’ın Şiirler başlıklı kitabındaki 37 şiir arasında şiirsel anlatım, uzam, zaman, kişiler, göndergeler ve şiirsel imgeler açısından anlamlı bağlar bulunduğu saptanmıştır. Kendine özgü sözcük seçimi ve birleştirimi ile Tanpınar, göz kamaştırıcı nesnelerin yer aldığı, öznel bir şiirsel zaman ve uzam yaratmış, şiirsel evrenini bir anlamda bir harikalar diyarına çevirmiştir.

This article aims at presenting Ahmet Hamdi Tanpınar’s poems, (thirty-seven altogether) found in his 1961 collection, Poems, as a sole and long poem. Tanpınar’s poems are analyzed from the points of view of poetic space, time, characters, and images. In this analysis, the theory of linguistics, the lexical semantics, the rhetoric, the theories of the enunciation and the discourse analysis have been used. In the anthology of poems of Tanpınar, the sobriety dominates in the paradigmatic axis, but in the syntagmatic axis, it is the imagination that is underlined. In these poems, the poet created a fabulous space and time. The space in the paradigmatic axis is composed of “ground, sky and sea” or “earth, air and water.” On the other hand, in the syntagmatic axis, various natural and cultural elements such as “sky garden,” “sea cave,” “veils, rose, wing” figure together in these three spaces. The beings that are located in this imagined universe possess common semes: jewel, gilded, ruby, silver, gold, jade, coral, emerald, diamond. Besides, the “emptiness” appears also as an important space. Time, in the paradigmatic axis, has both objective characteristics (chronological time, seasons) and subjective characteristics (lifetime, destiny, death). In the syntagmatic axis, time has sometimes animated characteristics (gazelle), or human characteristics (hate), sometimes liquid characteristics (river) or concrete characteristics (monolithic, ample, transparent luster). From this point of view, we can assert that the time notion implicates on one hand impressionist elements, on the other hand cubist elements. The persons often include “I” and “you”, and “you” comes before “I”. The reference of the “I” is usually the poet himself, while the reference of the “you” is a woman. The most important poetic image taking place in the poems of Tanpınar is the “mirror” which collocates with the concepts of “empties, border, dreaminess, sea and time”. In addition, the “mirror” image is composed of two facets: the front and the back. The front part of mirror represents “empties, morning and dreaminess” while the back represents “night and dreams”. In conclusion, in this article we have identified significant connections between the 37 poems from the point of view of poetic expression, space, time, referents and images. In fact, with his peculiar way of word selection and combination, Tanpınar created subjective time and space where wonderful objects and beings take place, in other words, he transformed the poetic space into a sort of country of the wonders.