Türkiye’de aile hekimlerinin mesleki sorunları ve çözüm önerileri

Türkiye’de aile hekimliğinin yaklaşık yirmi yıllık geçmişi olmasına rağmen ülkemizde aile hekimliği uygulaması tam anlamıyla sağlık sistemine entegre edilememiştir. Günümüzde aile hekimliği uygulamasının Sağlık Bakanlığı tarafından tüm ülke geneline yaygınlaştırılması için yoğun bir çaba başlatılmıştır. Bu araştırmada, aile hekimi uzmanlarının mesleki sorunları ve bunlara yönelik çözüm önerilerinin kendileri tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada veriler anket yoluyla toplanmıştır. Anketin hazırlanmasında aile hekimliği ile ilgili ülkemizde yapılan akademik çalımlar ve dokümanlar incelenmiştir. Araştırmada TAHUD’a (Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği) kayıtlı Ankara ilindeki 350 aile hekimine ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olan anket 1 Aralık 2001- 15 Ocak 2002 tarihleri arasında aile hekimi uzmanlarına uygulanmıştır. 350 aile hekimi uzmanından 147 tanesi anketi doldurmuştur. Yanıtlanan bu 147 anketten 102 tanesi analize uygun bulunmuştur. Anketlerin uygulanmasında posta yolu (elektronik posta) ve yüzyüze görüşme yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda aile hekimliği asistan eğitiminde iç hiyerarşinin yani aile hekimliği klinik disiplininin ve bununla ilgili uygulamaları içeren bir sistemin olmaması, aile hekimliği eğitiminde bir standardizasyonun olmaması, ücret yetersizliği, yöneticilerin aile hekimliği konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması gibi mesleki sorunların olduğu anlaşılmıştır. Aile hekimi uzmanları karşılaştıkları mesleki sorunlara yönelik olarak birinci basamak sağlık hizmetlerinde aile hekimliğine daha çok yer verilmesi, aile hekimliğinin sağlık sistemimizdeki yerinin net olarak ortaya konması, aile hekimliği eğitiminde standardizasyonun sağlanması gibi bazı çözüm önerileri getirmişlerdir. Araştırma kapsamında mesleki sorunların ve çözüm önerilerinin önemlilik dereceleri de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Professional problems of the family physicians and the corresponding solutions from their own perspectives in Turkey

In Turkey, although family practice has a history of about 20 years, it has not been integrated into the health care system. An enormous effort by the Ministry of Health has been launched to expand family practice across the country. The purpose of this study was to assess professional problems of the family physicians and corresponding solutions from their own perspectives. The data were collected through a questionnaire. The questionnaire was developed as a result of reviewing the existing studies and documents on family practice in Turkey. Total 350 family physicians in Ankara who are registered in the Turkish Association of Family Physicians were reached. The questionnaire was administered to family physicians in December 1, 2001 to January 15, 2002. Total 147 family physicians out of 350 responded to the questionnaire. Of these 147 questionnaires, 102 were accepted as suitable for the analysis. Questionnaires were administered through mail (e-mail) and in-person interview techniques. The study found the existence of a number of professional problems, such as lack of internal hierarchy (i.e., clinical branch of knowledge) and a system of its applications in education of family practice assistants, lack of standardization in family practice education, low salaries, insufficient knowledge of the managers on family practice. The family physicians proposed some solutions to these problems such as putting greater emphasis on family practice in primary health care, providing a clear description of family practice in the Turkish health care system, and standardizing education in family practice. In the study, the level of significance of the problems and solutions were also determined.

PDF

___

1. Alpar R. (2000) Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatistik. T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Ankara.
2. Barley G. E., et al. (2001) Characteristic of Issues Faced by Women Physicians. The Journal of Rural Health 17(3).
(www.nrharural.org/research/Abs/192.htm Erişim tarihi: 20.05.2004). 3. Başak O. ve Görpelioğlu S. (1998) Tıp Fakültesi Öğretim Elemanlarının Aile Hekimliğine Yaklaşımları. Aile Hekimliği Dergisi 1(2).
4. Başak O. (2000) Birinci Basamakta Uzmanlık Eğitimi Paneli. 22 Ocak 2000, Şişli Etfal Hastanesi, İstanbul (http://www.istabip.org.tr/bbue.htm - Erişim tarihi: 09.10.2000).
5. Başbakanlık (2003) T.C. 58. Hükümet Acil Eylem Planı. T.C. Başbakanlık, Ankara (http://www.basbakanlik.gov.tr/acileyelem/aep.doc -Erişim Tarihi: 10.10.2003).
6. Belek İ. (1997) Türkiye’de Aile Hekimliği Modeli: Herkes İçin Sağlık Perspektifli Bir Değerlendirme. Toplum ve Hekim Dergisi 12 (78).
7. Carey R. and Seibert J. (1993) A Patient Survey System to Measure Quality Improvement: Questionnaire Reliability and Validity. Medical Care 31 (9): 839-842.
8. Ceyhun G. ve Şener F. (1996) Sağlık Bakanlığının Aile Hekimliği Konusundaki Hazırlıkları ve Uygulamaları. Aile Hekimliği II, İletişim yayınları, Cep Üniversitesi, İstanbul.
9. Dalda H.N. (1994) Ankara’da Çeşitli Kamu Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Hekimlerin Genel Sağlık Sigortası, AH, Genel Sağlık Sorunları Hakkındaki Bilgileri ve Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış uzmanlık tezi, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
10. Demirtaş A. ve diğerleri (1999) Köstence Sağlık Ocağında Aile Hekimliği Uygulaması Öncesi ve Sonrası Sağlık Hizmetlerinin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Kırsal Hekimlik Staj Raporu, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara.
11. DPT (1989) VI. Beş Yıllık Kalkınma Planı 1990-1994. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara (http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/VI. Erişim tarihi: 01.09.2001).
12. DPT (2000) Uzun Vadeli Strateji Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
13. Fidaner C. (1995) Aile Hekimliği ve Sağlık Hizmetlerindeki Yeri. Bir Uzmanlık Dalı Olarak Aile Hekimliği Sempozyum Konuşması Metni (yayımlanmamış), İstanbul .
14. Görpelioğlu S. ve diğerleri (2002) Sağlık Reformu ve Aile Doktorluğu: Edirne Raporu. Trakya Üniversitesi. Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne (http://aile.trakya.edu.tr/belgeler/rapor.doc - Erişim tarihi: 10.01.2004).
15. Görpeloğlu S. ve Tüzer T.T. (1998) Tıp Fakültesi Öğretim Elemanlarının Aile Hekimliğine Yaklaşımları. Aile Hekimliği Dergisi 1(2).
16. Güney M. (1998) Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Programı, İzmir.
17. Kadıoğlu S. (1997) Tıp Tarihi Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Sağlık Bakanlığı Ankara Numune Hastanesi, Ankara.
18. Karasar N. (1998) Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. (8. Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
19. Özçelik H. (1995) Birinci Basamak Sağlık Hizmetinde Aile Hekimliği. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, İstanbul Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
20. Sağlık Bakanlığı (2003) Sağlıkta Dönüşüm Programı. T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
21. TAHUD (1998) Aile Hekimi (AH/GP) Teknik Rapor. Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği, Ankara.
22. TAHUD (2001) Türkiye’de Aile Hekimliği Uzmanlığının Gelişimi. Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (www.tahud.org, Erişim tarihi: 05.07.2001).
23. Türk Tabipleri Birliği (1995) TTB Görüşü- Birinci Basamak ve Aile Hekimliği. Toplum ve Hekim Dergisi 10 (67).

Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Arşiv