Mustafa DEMİRKIRAN, Bayram ŞAHİN

5112

Pratisyen Hekimlerin İlaç Seçimlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Değerlendirmeleri

Akılcı ilaç kullanımı konusunda hekimlerin dışında çok sayıda sorumlu olsa da, diğer tarafların sorumluluğu ancak hekimlerin reçeteyi yazmasıyla başlamaktadır. Bununla birlikte hekimlerin reçeteleme davranışları birçok faktör tarafından etkilenmektedir. Bu faktörlerin bir kısmı hekimler üzerinde olumlu davranış değişikliklerine yol açarken diğer bir kısmı hekimleri olumsuz yönde etkileyerek akılcı olmayan reçetelemeye ve sonuçta akılcı olmayan ilaç kullanımına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Ankara’nın yedi metropolitan ilçesindeki (Altındağ, Çankaya Etimesgut, Keçiören, Mamak, Sincan ve Yenimahalle) sağlık grup başkanlıklarına bağlı 154 sağlık ocağında görev yapan pratisyen hekimlerin ilaç seçimlerini etkileyen faktörleri belirlemektir. Rehberleri’nin güncellenerek ilgililere ücretsiz olarak ulaştırılması ve birinci basamak sağlık kuruluşlarının tanı olanaklarının artırılması gibi bazı adımların atılması önerilebilir
Anahtar Kelimeler:

Birinci Basamak Sağlık Kuruluşu, Hekim, İlaç Seçimi, Reçete

PDF

___

  • Abacıoğlu, N. (2005) “Akılcı (Rasyonel) İlaç Kullanımı”. Üniversite ve Toplum, 5(4): 1-7.
  • Akdağ, B. (2003) “Conjoint Analizi ve Hekimlerin İlaç Yazmalarında Etkili Olan Faktör ya da Faktörlerin Belirlenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Doktora Tezi. Ankara.
  • Akıcı, A.; Uğurlu, M.Ü.; Gönüllü, N.; Oktay, Ş.; Kalaça, S. (2002) “Pratisyen Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi”. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(7): 253-257.
  • Al-Ghamdi, S.; Gedebou, M.; Bilal, N.E. (2002) “Nosocomial Infections and Misuse of Antibiotics in a Provincial Community Hospital, Saudi Arabia”. Journal of Hospital Infection, 50(2): 115-121.
  • Bapna, J.S.; Shewade, D.G.; Pradhan, S.C. (1994) “Training Medical Professionals on the Concepts of Essential Drugs and Rational Drug Use”. British Journal of Clinical Pharmacology, 37(4): 399–400.
  • Bilal, N.E.; Gedebou, M.; Al-Ghamdi, S. (2002) “Endemic Nosocomial Infections and Misuse of Antibiotics in a Maternity Hospital in Saudi Arabia”. Scandinavica, 110(2): 140-147.
  • Microbiologica et Immunologica
  • Bradley, C.P. (1992) “Factors which Influence the Decision Whether or Not to Prescribe: The Dilemma Facing General Practitioners”. British Journal of General Practice, 42(364): 454-458.
  • Buusman, A.; Andersen, M.; Merrild, C.; Elverdam, B. (2007) “Factors influencing GPs’ choice between drugs in a therapeutic drug group. A qualitative study”. Scandinavian Journal of Primary Health Care, 25: 208-213.
  • Cardenas, E.Z.; Isenrich, L.L. (1995) “Prescribing Habits of Peruvian Physicians and Factors Influencing Them”. Bulletin of Pan American Health Organization, 29(4): 328-337.
  • Carthy, P.; Harvey, I.; Brawn, R.; Watkins, C. (2000) “A Study of Factors Associated With Cost and Variation in Prescribing Among GPs”. Family Practice, 17(1): 36-41.
  • Chowdhury, A.K.; Khan, O.F.; Matin, M.A.; Begum, K.; Galib, M.A. (2007) “Effect of Standard Treatment Guidelines with or without Prescription Audit on Prescribing For Acute Respiratory Tract Infection (ARI) and Diarrhoea in Some Thana Health Complexes (THCs) of Bangladesh”. Bangladesh Medical research Council Bulletin, 33(1): 21- 30.
  • Çalıkoğlu, O. (2006) “Erzurum İl Merkezinde Çalışan Pratisyen Hekimler ile 20 Yaş ve Üzeri Kişilerin Akılcı İlaç Kullanım Boyutları ve Etkileyen Faktörler”. Atatürk Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
  • Çolak, M.; Kısa, A.; Biberoğlu, B.; Karakan, E. (2000) “Doktorların İlaç Seçiminde Dikkat ettikleri Kriterler: Bir Üniversite Hastanesinde Uygulama”. 3. Ulusal Sağlık ve Hastane Yönetimi Sempozyumu. Ankara Üniversitesi. Ankara. Ss.147-156.
  • Denig, P. (1994) “Drug Choice in Medical Practice: Rationales, Routines, and Remedies”. University of Groningen Doktora Tezi. Groningen.
  • Eşkazan, E. (1999) “Akılcı İlaç Kullanımı”. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Akılcı İlaç Kullanımı Sempozyumu. İstanbul. Ss. 92-103.
  • Flores, S.; Reyes, H.; Perez, R. (2006) “Influence of Physician Factors on the Effectiveness of a Continuing Medical Education Intervention”. Family Medicine, 38(7): 511-517.
  • Ghodse, H.; Khan, I. (1998) Psychoactive Drugs: Improving Prescribing Practices. World Health Organization, Geneva.
  • Grimshaw, J.M.; Russell, I.T. (1993) “Effect of Clinical Guidelines on Medical Practice: A Systematic Review of Rigorous Evaluations”. Lancet, 342(8883): 1317-1322.
  • Hogerzeil, H.V. (1995) “Promoting Rational Prescribing: an International Perspective”. British Journal of Clinical Pharmacology, 39: 1-6.
  • Horder, J.; Bosanquet, N.; Stocking, B. (1986) “Ways of Influencing the Behaviour of General Practitioners”. Journal of the Royal College of General Practitioners, 36(292): 517-521.
  • Kara, C.K. (2007) “Hekimlerin İlaç Seçiminde İlaç Fiyatının Etkisinin Değerlendirilmesi”. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uzmanlık Tezi. Ankara.
  • Kumarasamy, Y.; Cadwgan, T.; Gillanders, I.A.; Jappy, B.; Laing, R.; Gould, I.M. (2003) “Optimizing Antibiotic Therapy- the Aberdeen Experience”. Clinical Microbiology and Infection, 9(5): 406-411.
  • Le Grand, A.; Hogerzeil, H.V.; Haaijer-Ruskamp, F.M. (1999) “Intervention Research in Rational Use of Drugs: A Review”. Health Policy and Planning, 14(2): 89-102.
  • Midyat, L.; Kurugöl, Z.; Asar, G.; Koturoğlu, G. (2007) “Çocukluk Çağı Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Antibiyotik Kullanımı ve Ailelerin Tutumu”. Çocuk Enfeksiyon Dergisi, 1(4): 135-138.
  • Mollahaliloğlu, S. (2000) “Ankara İl Merkezinde Bulunan Sağlık Ocaklarında Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Reçetelerin
  • Değerlendirilmesi”. Hacettepe
  • OECD. (2009) OECD Health Data 2009. OECD, Paris.
  • Oktay, Ş.; Kayaalp, S.O. (2005) “Reçete Yazma Kuralları ve Rasyonel İlaç Kullanımı”. S.O. Kayaalp (Ed.) Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. Ankara. Hacettepe- Taş Kitabevi. Ss.130-142.
  • Paredes, P.; De la Pena, M.; Flores-Guerra, E.; Diaz, J.; Trostle, J. (1996) “Factors Influencing Physicians' Prescribing Behaviour in the Treatment of Childhood Diarrhoea: Knowledge May Not be the Clue”. Social Science and Medicine, 42(8): 1141-1153.
  • Pearson, S.; Rolfe, I.; Smith, T. (2002) “Factors Influencing Prescribing: An Intern’s Perspective”. Medical Education, 36(8): 781-787.
  • Prosser, H.; Almond, S.; Walley, T. (2003) “Influences on GPs' Decision to Prescribe New Drugs-The Importance of Who Says What”. Family Practice, 20 (1): 61-8.
  • Raisch, D.W. (1990) “A model of Methods for Influencing Prescribing: A Review of Prescribing Models, Persuasion Theories, and Administrative and Educational Methods”. Annals of Pharmacotherapy, 24(4): 417-421.
  • Rosenthal, M.B.; Berndt, E.R.; Donohue, J.M.; Epstein, A.M.; Frank, R.G. (2003) “Demand Effects of Recent Changes in Prescription Drug Promotion”. Frontiers in Health Policy Research, 6: 1-26.
  • Saenz, C. (2004) “Factors Influencing Prescribing in the Pharmaceutical Industry: Patient and Physician Intent”. Nova Southeastern University Doktora Tezi. Florida.
  • Sağlık Bakanlığı. (2007) “Akılcı İlaç Kullanımı Çalıştayı Sonuç Raporu, 22-23 Aralık 2006”. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Ankara.
  • Schumock, G.T.; Walton, S.M.; Park, H.Y.; Nutescu, E.A.; Blackburn, J.C.; Finley, J.M. et al. (2004) “Factors that Influence Prescribing Decisions”. Annals of Pharmacotherapy, 38(4): 557-562.
  • Sosyal Güvenlik Kurumu. (2009) “Haziran Mali İstatistikler”.http://www. sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/ bd8860804f1899e 1abe6bf22801f22d5/ 200906mali.xls?MOD=AJPERES, Erişim: 28 Aralık 2009.
  • Sosyal Güvenlik Kurumu. (2009) 2008 Yılı Faaliyet Raporu (Rapor No: 8). http://www.sgk.gov.tr/sgkshared /dokuman/2008FaaliyetRaporu.pdf Erişim: 01 Kasım 2009.
  • Stewart, A.L.; Hays, R.D.; Ware, J.E. (1988) “The MOS Short Form General Health Survey: Reliability and Validity in a Patient Population”. Medical Care, 26(7): 724-732.
  • Streiner, D.L.; Norman, G.R. (1992) Health Measurement Scales: A Practical Guide to their Development and Use. Oxford University. New York.
  • Strickland-Hodge, B.; Jeqson, M.H. (1980) “Usage of Information Sources by General Practitioners”. Journal of the Royal Society of Medicine, 73: 857-862.
  • Theodorou, M.; Tsiantou, V.; Pavlakis, A.; Maniadakis, N.; Fragoulakis, V.; Pavi, E. Et al. (2009) “Factors Influencing Prescribing Behaviour of Physicians in Greece and Cyprus: Results from a Questionnaire Based Survey”. BMC Health Services Research, 150: 1-9.
  • Udomthavornsuk, B.; Tatsanavivat, P.; Patjanasoontorn, B.; Khomthong, R.; Bhuripanyo, K.; Saengnipanthkul, S. et al. (1991) “Intervention of Inappropriate Antibiotic Use at a University Teaching Hospital”. Journal of the Medical Association of Thailand. 74(10): 429-436.
  • Vançelik, S.; Çalıkoğlu, O.; Güraksın, A.; Beyhun, E. (2006) “Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı İlaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları”. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 26(2): 65-75.
  • Vries, T.P.G.M.; Henning, R.H.; Hogerzeil, H.V.; Fresle, D.A. (1994) Guide to Good Prescribing: A Practical Manual. World Health Organization. Geneva.
  • Wazana, A. (2000) “Physicians and the Pharmaceutical Industry: Is a Gift Ever Just a Gift?”. Journal of the American Medical Association, 283(3): 373-380.
  • World Bank. (2006) Turkey Public Expenditure Review (Rapor No: 36764-TR). World Bank.
  • World Health Organization. (2001) How to Develop and Implement a National Drug Policy. World Health Organization. Geneva.
  • World Health Organization. (2002) Promoting Rational Use of Medicines: Core Components. WHO Policy Perspectives on Medicines. Geneva, http://apps.who.int/ medicinedocs/ pdf/ h3011e/h3011e.pdf Erişim: 11Aralık 2008.
Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2015
  • Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Türkiye'de Lisans Düzeyinde Sağlık Yöneticisi Yetiştiren Kurumların Akademik ve Eğitsel Profili

Emine ŞENER, Ramazan ERDEM, Tahsin AKÇAKANAT

Bir Hastanede Çalışan Ev İdaresi Personelinin İş Kazası Geçirme Durumunun ve Kazalardan Korunmak İçin Aldıkları Önlemlerin İncelenmesi

Sibel ERKAL, Selda COŞKUNER

Misyon İfadelerinde Kullanılan Öğeler İşletmelerin Mülkiyet Yapısına Göre Değişir Mi?: Özel Ve Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Araştırma.

Mehmet Ali KÖSEOĞLU, Saffet OCAK

Pratisyen Hekimlerin İlaç Seçimlerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Değerlendirmeleri

Mustafa DEMİRKIRAN, Bayram ŞAHİN