ALACAĞI DEVREDENİN BORÇLUNUN ÖDEME GÜCÜNDEN SORUMLULUĞU

Bu çalışmanın konusunu alacağın edim karşılığı devrinde devredenin borçlunun ödeme gücünden sorumluluğu oluşturmaktadır. Alacağı devralan borçlunun ödeme gücünün olamaması nedeniyle alacağı elde edemezse, devredenin garanti sorumluluğuna başvurabilir. Devredenin garanti sorumluluğuna ilişkin hüküm kapsam bakımından, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nda ve 6095 sayılı Türk Borçlar Kanunu’ndan farklılık arz etmektedir. 6095 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 191. maddesi ile devredenin, borçlunun ödeme gücünden sorumluluğu öngörülmüştür. Hüküm ile alacağını devreden alacaklı ile borçlu arasındaki hukuki ilişkiye yabancı olan devralanın, alacağı elde edememe rizikosuna karşı korunması amaçlanmaktadır. Alacağı devralana bu koruma sağlanırken borçlunun ödeme gücünden sorumluluğun devredenin öngörülemez biçimde aleyhine sonuçlar doğurması da engellenmeli, bunun için sorumluluğun hukuki çerçevesi dikkatle belirlenmelidir. Bu çalışmada, alacağı devredenin borçlunun ödeme gücünden sorumluluğunun hukuki niteliği, karşılaştırmalı hukukta düzenlenişi, şartları, kapsamı ve zamanaşımı konuları incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Alacağın devri, garanti, borçlunun ödeme gücü, borçlunun aczi, ifa güçsüzlüğü, edim karşılığı devir

PDF

___

AKSOY, Hüseyin Can, “Alacağı Temlik Edenin Kanundan Doğan Garanti Sorumluluğunun Ekonomi Hukuku Prensipleri Işığında Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl: 2021, Sayı: I, (s. 141-160).
ARAL, Fahrettin, Kötü İfa, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
BECKER, Herman, Berner Kommentar, Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Stämpfli Verlag AG, Bern, 1945.
BUCHER, Eugen, Schweizerisches Obligationenrect Allgemeiner Teil onhe Deliktsrect, 2. Neuarbeitete und erweriterte Auflage, Schulthess Verlag, Zürich, 1988.
ÇABRİ, Sezer, “Karşılıklı Borç yükleyen Sözleşmelerde İfa güçsüzlüğü ve Buna Bağlanan Sonuçlar”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2013.
ÇETİNER, Bilgehan, “Yeni Türk Borçlar Kanunu'nda Yarar ve Hasarın İntikali ile Satıcının Ayıptan Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Yıl: 2009, Cilt: 67, Sayı: 1-2, (s. 97-113).
ENGİN, Baki İlkay, Alacağı Temlik Edenin Garanti Sorumluluğu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2002.
ENGİN, Baki İlkay, “Alacağın Temliki ve Borcun Nakli”, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2012, (s. 159-168).
ERBAYRAKTAR, BURCU, Alacağın Devrinin Sözleşme ile Engellenmesi (Pactum de non cedendo), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
ERCOŞKUN ŞENOL, H. Kübra, Türk Borçlar Kanunu’na Göre Alacağı Devredenin Garanti Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018. (EREN, 2018, a)
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018. (EREN, 2018, b)
FÄSSLER, Benedikt, Der Factoringvertrag im Schweizerischen Recht, Dike Verlag, Zürich, 2010.
FAUST, Florian, BeckOK BGB, Herausgegeben von Wolfgang Hau, Roman Poseck, 57. Edition, C.H. Beck, München, 2021. (https://beck-online.beck.de )
FRANKO, Nisim, “Alacağın Temliki”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Yıl: 1994, Cilt: 49, Sayı: 1, (s. 177-197).
GAUCH, Peter/ SCHLUEP, Walter R., Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Band II, 9. Auflafe, ergӓnzt, verbessert und nachgeführt von Susan Emmenegger, Schluthess, Zürich- Basel-Genf, 2008.
GÜNERGÖK, Özcan, Alacağın Devrinde Borçlunun Hukuksal Durumu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
HATEMİ, Hüseyin / GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Genel Bölüm, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
IŞIK, Melih, İcra Hukukunda Borç Ödemeden Aciz Belgesi ve Bu Nitelikteki Haciz Tutanakları (İİK m. 143,105), On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
KAHVECİ, Nalan, Taşınır Satımında Ayıplı Mal Nedeniyle Tüketicinin Sözleşmeden Dönmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
KRAUSKOPF, Frédéric, Präjudizienbuch OR, Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2015), Hrsg. Peter Gauch / Viktor Aepli / Hubert Stöckli, 9. Aufl., Zürich - Basel – Genf, 2016.
LARDELLI, Flavio, Kurzkommentar OR, Hrsg. Heinrich Honsell, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2014.
NEUMAYR, Mathias, Kurzkommentar Zum ABGB, Hrsg. Helmut Koizol/Raimund Bydlinski/ Raimund Bollenberger, 2. überarbeitete und erweiterte Auflage, Springer Wien-New York, 2007.
OĞUZMAN, Kemal / ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-2, Gözden Geçirilmiş 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2018.
OZANEMRE YAYLA, Tolunay, Alacağın Devri İşleminin Geçerliliği ve Sebeple Olan İlişkisi (İllîliği), Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
ÖZEN, Burak, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Kefalet Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
REETZ, Peter / BURRI, Christof, Obligationenrecht – CHK Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183 OR, Hrsg. Andreas Furrer, Anton K. Schnyder, 3. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2016.
REİSOĞLU, Seza, Garanti Mukavelesi, Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 1963.
RÜZGARESEN, Cumhur, “Mirasbırakanın Borca Batık Olması”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2010, Cilt: XIV, Sayı: 1-2, (s. 271-311).
SEROZAN, Rona, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2006.
TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri C. II, Beşinci Tıpkıbasım, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
TEKİNAY, Selahattin Sulhi / AKMAN, Sermet / BURCUOĞLU, Haluk / ALTOP, Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yeniden Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Yedinci Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
TUNÇOMAĞ, Kenan, Türk Borçlar Hukuku I. Cilt Genel Hükümler, Sermet Matbaası, İstanbul, 1976.
UMAR, Bilge, “Aciz Hali-Borca Batıklık Kavramlarının Farkı ve Bu Yönden Yeni MK Metninin Düştüğü Bir Yanlışlık”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2004, Cilt: I, Sayı: 1, (s. 317-324).
UZUN KAZMACI, Özge, Factoring Sözleşmesi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jspid=ZI7S5Gje_aR_9qSgKlcniA&no=ZSV8anU-W6YUbOe7f_a1_A , (erişim tarihi:11.5.2021).
ÜÇER, Mehmet, “Roma Hukuku’nda ve Karşılaştırmalı Hukukta Alacağın Temliki”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005, Cilt: 54, Sayı:3, (297-443).
VARDAR HAMAMCIOĞLU, Gülşah, Medeni Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2014.
VON TUHR, Andreas / ESCHER, Arnold, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrecht, Schluthess Verlag, Zürich, 1974.
WEHRLI, Thomas, Die Vertaglihe Abtretung von Forderungen, Stӓmfli+Cie AG, Graphisches Unternehmen, Bern, 1993.
https://karararama.yargitay.gov.tr. (erişim tarihi: 12.05.2021).
https://tez.yok.gov.tr (erişim tarihi:11.5.2021).
https://www.lexpera.com.tr (erişim tarihi: 20.5.2021).
https://beck-online.beck.de (erişim tarihi: 26.5. 2021).