Türkiye Kalkınma Planlarında Deniz Güvenlik Politikaları Analizi

Deniz güvenliği, çoğunlukla “tehdit ve tehdit algısı” üzerinden tanımlanmasına rağmen özellikle 2000’li yıllardan itibaren büyük bir dönüşüm geçirmeye başlamıştır. Bu dönüşüm, deniz güvenlik politikalarının devletlerin, ulusüstü kuruluşların ve uluslararası örgütlerin gündem maddeleri arasına girmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, deniz güvenlik politikalarının Türkiye tarafından nasıl değerlendirildiğini anlamak maksadıyla “Atlasti” nitel veri analiz programı kullanılarak, 1963-2019 yılları arasında gerçekleşen 11 Kalkınma Planı sistematik bir biçimde incelemiştir. İncelenen politikalar literatürdeki tanımlar çerçevesinde, Mavi Ekonomi, Denizcilik Gücü, Deniz Emniyeti ve Direkt Tehdit ana politika başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırma sonucunda deniz güvenlik politikalarına ait toplam 438 adet deniz güvenlik politikası tespit edilmiş ve bu tespit edilen ana ve alt deniz güvenlik politikalarına ait değerlendirmeler sunulmuştur. Çalışmadan elde edilen bulgulardan hareketle, bu makalenin sonuçlarının Türkiye ile ilgili stratejik etütler için önemli bir kaynak olabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Deniz Güvenliği, Deniz Emniyeti, Denizcilik Gücü, Mavi Ekonomi, Türkiye Kalkınma Planları, Deniz Politikalarının Analizi

Maritime Security Policy Analysis in Türkiye’s Development Plans

Although maritime security has often been defined by “threat and perception of threat”, it has undergone a significant transformation, especially since the 2000s. This transformation has led maritime security policies to become a part of the agenda of the states, supranational organizations, and international organizations. To understand how Türkiye evaluates maritime security policies, 11 Development Plans taking place between 1963 and 2019 were systematically examined by using the “Atlas.ti” qualitative data analysis program. These policies were classified under the main policy titles of Blue Economy, Maritime Power, Maritime Safety, and Direct Threat, within the framework of definitions in the literature. This classification identified a total of 438 maritime security policies and presented evaluations related to these main and sub-policies of maritime security. Based on the findings of the study, it is considered that the results of this article can provide an important source for strategic studies related to Türkiye.

Keywords:

Maritime Security, Maritime Safety, Maritime Power, Blue Economy, Development Plans of Türkiye, Analysis of Maritime Policies,

PDF

___

AKPINAR G. Burcu (2017). “Uluslararası Hukuk Çerçevesinden Arktik Güvenliği Politikalarının Analizi: Rusya ve ABD Örneği”, Savunma Bilimleri Dergisi, 16:2, 83-118.
ALKAN Ali Davut ve TÖZ Ali (2020). “Silahlı Özel Deniz Güvenlik Görevlilerinin (SÖDGG) Denizciliğe Adaptasyonu Üzerine Bir Araştırma”, Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences, 6:1, 80-101.
ARAP İbrahim ve ERAT Volkan (2015). “Bir Kamu Politikasının Analizi: Türkiye’de Geçici Köy Koruculuğu”, Mülkiye Dergisi, 39:4.
ARMAĞAN E. Yunus (2021). “Deniz Güvenliği ve Çin Etkisi: Endonezya’nın Güney Çin Denizi ve Natuna Adaları Politikaları”, Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 4:7, 59-82.
ATIF Ç. Murat. (2022). “Modern Çağda Deniz Haydutluğunun Küresel Etkileri”, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9:32, 77-105.
BABAOĞLU Caner ve ELVETTİN Akman (2018). Kamu Politikası Analizi: Türkiye Uygulamaları, Gazi Kitapevi, Ankara.
BAĞBAŞLIOĞLU Arif (2021). “NATO’nun Deniz Güvenliği Algısı: Süreklilik Ve Değişim”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 10:1, 59-78.
BEKİR Evin (2012). “Uluslararası Hukukta Deniz Haydutluğu Kavramı ve Şiddet Faktörü”. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 1:1, 2012, 119-151.
BUEGER Christian (2015). “What is Maritime Security?”, Marine Policy, 53, 159-164.
CANPOLAT Hasan ve CANGİR Mehmet (2010). “Değişen Dünyada Kamu Yönetiminin Geleceği ve Türkiye’nin Reform Gündemi: Devletin Daha Fazla Demokratikleşmesi.” Türk İdare Dergisi, 25, 25-46.
CARUS Seth (2006). “Defining Weapons of Mass Destruction”, National Defense University, Washington.
ÇALI H. Hasan (2013). “Aile İçi Şiddet: Bir Kamu Politikası Analizi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16:2, 1-25.
DEMİRBAŞ Maide ve AYDIN Rozalin (2020). “21. Yüzyılın En Büyük Tehdidi: Küresel İklim Değişikliği”, Ecological Life Sciences, 15:4, 163-179.
DENİZ KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI (2015). Türk Deniz Kuvvetleri Stratejisi, Deniz Basımevi Müdürlüğü, İstanbul.
DYE R.Thomas (1972). “Understanding Public Policy”. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall.
ERKEK Levent (2006). Karadeniz Deniz Güvenlik Politikası, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
GERMOND Basil (2015). “The Geopolitical Dimension of Maritime Security”, Marine Policy, 54, 137-142.
GERMOND Basil (2015). The Maritime Dimension of European Security: Seapower and the European Union, 1. Baskı, Palgrave Macmillan, New York.
GÖÇOĞLU Volkan (2018). Türkiye’nin Siber Güvenlik Politikalarının Kamu Politikaları Çerçevesinde Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
GÜRSOY Barış (2005). Soğuk Savaştan Günümüze Asimetrik Tehdit, IQ Kültür Sanat, İstanbul.
HAN Ergül. (2004). “Kalkınma ve Azgelişmişlik” Erol Kutlu (ed.), İktisadi Kalkınma ve Büyüme, AÖF Yayınları, Eşkişehir, 1-25.
HASTUNÇ Ç. Kübra (2022). “AB Deniz Güvenliği Stratejisi: Teorik Bir İnceleme”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 21:2, 295-341.
HEPER Metin (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğu-Batı Yayınları, 4. Basım, Ankara.
KALKAVAN C. Muaffak (2021). Deniz Emniyetinin Deniz Güvenliğine Evrimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
KAMACI E. Kubilay (2019). “Doğu Akdeniz Doğal Gaz Hattı ve Yaşanan Gelişmeler”, MSÜ Mavi Vatan Dergisi, 1:1, 6-10.
KAYIKÇI Sabrina (2021). “Türkiye’de İnfluenza Pandemisi Politikası Analizi: Covid-19 Örneği”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 333-345.
KAYNAK Muhteşem (2011). Kalkınma İktisadı, Gazi Kitapevi, 4.basım, Ankara.
KAYSER Sümer ve AVCI Ertürk (2022). “Küresel Deniz Güvenliğindeki Gelişmeler Çerçevesinde Deniz Güvenliği Mükemmeliyet Merkezinin Tarihsel Gelişimi”, Deniz Kuvvetleri Dergisi, 646, 49-57.
KAZGAN Gülten (2005). Türkiye Ekonomisinde Krizler 1929-2001: Ekonomi Politik Açısından Bir İrdeleme, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
KLEIN Natalie (2011). Maritime Security and the Law of The Sea, Oxford University Press, New York.
KNYAZEVA A. Natalya ve KOROBEEV I. Alexander. (2015). “Maritime Terrorism And Piracy: The Threat To Maritime Security”, Mediterranean Journal of Social Sciences, 6:S3, 226-232.
KOSER Khalid. (2007). International Migration: A Very Short Introduction, Oxford University, Oxford.
MEMİŞOĞLU Dilek (2016). “Bir Kamu Politikası Analizi Örneği: Sağlıkta Dönüşüm Programı”, Yasama Dergisi, 1:34, 62-93
ÖZEL Mesut (2019). “Deniz Güvenliği: Kavramsal Gelişimi, Ulusal ve Uluslararası Uygulama ve Strateji Belgelerine Yansımasına Yönelik Bir Analız”, (ed.) Deniz Güler, Ahmet Yıldız, Savaş İzgi, Yeni Deniz Güvenliği Ekosistemi ve Doğu Akdeniz, Tasam Yayınları, İstanbul, 94-124.
ÖZGÜR Ali (2019). Deniz Güvenliğine Yönelik Başlıca Tehditler ve AB Deniz Güvenliği Stratejisi Bağlamında Akdeniz Güvenliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
ÖZTÜRK Şinasi, NAS Fethi, İÇÖZ Ergün (2008). “24 Ocak Kararları, Neo-Liberal Politikalar ve Türkiye Tarımı”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1:2, 15-32.
POTGIETER Thean (2012). “Maritime Security in the Indian Ocean: Strategic Setting and Features”, Institute form Strategic Studies, 236.
RAHMAN Chris. (2009). “Concepts of Maritime Security: A Strategic Perspective on Alternative Visions for Good Order and Security at Sea, with Policy Implications for New Zealand”, New Zealand, Victoria University of Wellington, Centre for Strategic Studies, 07/09, 1-62.
RİDDLE Kevin. (2007) “Illegal, Unreported, and Unregulated Fishing: Is International Cooperation Contagious?”, Ocean Development & International Law, s.265.
ROACH Ashley (2004). “Initiatives To Enhance Maritime Security At Sea”, Marine Policy, 28:1, 41-66.
SEVİMAY R. Hayri. (1992). Osmanlıdan Günümüze Denizcilik Sektörü – Politikalar, Uygulamalar, Sorunlar, Çözümler, Kazancı Kitap, İstanbul.
SEVİNÇ Haktan (2011). “Bölgesel Kalkınma Sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları”, Journal of Entrepreneurship and Development, 6:2, 35-54.
SMİTH-GODFREY Simon (2016). “Defining the Blue Economy. Maritime Affairs”, Journal of the National Maritime Foundation of India, 12:1. 58-64.
SÖNMEZOĞLU Faruk (1995). Kıbrıs Sorunu Işığında ABD’nin Türkiye Politikası (1964-1980), Der Yayınları, İstanbul. SULUK Seher (2022). “Ekonominin Renkleri: Sürdürülebilir Mavi Ekonomi Bağlamında Türkiye’nin Değerlendirilmesi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 74, 132-150.
ŞAHİN Ali (2017). Kanal İstanbul Projesi ve Uluslararası Ticarete Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gedik Üniversitesi, İstanbul.
TOLUNER Sevin (1996), Milletlerarası Hukuk Dersleri, Beta Basım, 5.basım, İstanbul.
TOPLU Y. Özlem (2021). “Türkiye’de Sürdürülebilir Mavi Ekonomi İçin Balıkçılık Desteklerinin Değerlendirilmesi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14:3, 906-923.
TÜREDİ Oğuzhan (2019). “Ulusal Denizcilik Politikalarının Uygulanmasında Deniz Trafiğinin Düzenlenmesine ve Denetlenmesine Yönelik Bir Model Önerisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
TÜRKEŞ Murat (2008), “Küresel iklim değişikliği nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler”, İklim Değişikliği ve Çevre, 1:1, 26-37.
USTAOĞLU Bekir Sıtkı. (2001) “Türkiye’nin Deniz Güvenlik Politikası”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
YAYCI Cihat (2019). Sorular ve Cevaplar ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Kavramı, Deniz Basımevi Müdürlüğü, 1.basım, İstanbul.
YILDIZ Mete ve SOBACI Z. Mehmed (2013). “Kamu Politikası ve Kamu Politikası Analizi: Genel Bir Çerçeve”, (ed.) Mete Yıldız ve Mehmed Z. Sobacı, Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Adres Yayınları, Ankara, 17-38.
YILMAZ Volkan ve YENTÜRK Nurhan (2020). “Türkiye’de Sosyal Politika Alanının Dönüşümü ve Devletin Yeniden Dağıtımda Değişen Rolü”, (ed.) Murad Tiryakioğlu, Devlette Kalkınma, İletişim, İstanbul, 15-55.
AB (Avrupa Birliği), “Avrupa Birliği Deniz Güvenlik Strateji Belgesi”, https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST%2011205%202014%20INIT/EN/pdf, erişim 14.08.2022.
AU (African Union), “Afrıca’s Integrated Marıtıme Strategy”, https://au.int/sites/default/files/newsevents/workingdocuments/33832-wd-african_union_3-1.pdf, erişim 03.04.2022
BP (British Petrol), “Statistical Review of World Energy 2022”, https://www.bp. com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/ statistical-review/bp-stats-review-2022-full-report.pdf, erişim 26.01.2023.
CRUSIING, “Global Market Report”, https://cruising.org/en-gb/news-and-research/research, erişim: 15.08.2022. ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI, “2023 Yılı Performans Raporu”, https://webdosya.csb.gov.tr/db/strateji/icerikler/2023-yili-performans-programi-20230131125229.pdf, erişim 08.04.2023.
DHS (Departmnt of Homeland Security), “ABD Deniz Güvenlik Strateji Belgesi”, https://www.dhs.gov/national-plan-achieve-maritime-domain-awareness, erişim 14.08.2022.
ELISE Wach ve RICHARD Ward, “Learning About Qualitative Document Analysis”, IDS Practice Paper in Brief, 13, s.1-11, https://opendocs.ids.ac.uk/ opendocs/handle/20.500.12413/2989, erişim 23.10.2022.
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI, “2022 Faaliyet Raporu”, https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-yayinlar-faaliyet-raporlari, erişim: 08.04.2023.
ESK (Et ve Süt Kurumu), “Et ve Süt Kurumu Tarihçesi”, https://www.esk.gov. tr/tr/10097/Et-ve-Sut-KurumuTarihcesi#:~:text=Et%20ve%20Bal%C4%B1k %20Kurumu%2C%20veteriner,et%20%C3%BCr%C3%BCnleri%20%C3%BCretim%20sanayisini%20olu%C5%9Fturmu%C5%9Ftur, erişim 23.01.2023.
FELDT Lutz, ROELL Peter ve THİELE Ralph, “Maritime security: Perspectives for a comprehensive Approach”, ISPSW Strategy Series, https://www.files.ethz.ch/isn/162756/222_feldt_roell_thiele.pdf, erişim 02.04.2023.
FORMELA Krzysztof, NEUMANN Tom ve WEİNTRİT Adam (2019). “Overview of Definitions of Maritime Safety, Safety at Sea, Navigational Safety and Safety in General”, The International Journal on Marine Navigation and Safety of Sea Transportation, 13(2), https://www.researchgate.net/ publication/334730890_Overview_of_Definitions_of_Maritime_Safety_Safety_at_Sea_Navigational_Safety_and_Safety_in_General, erişim 03.09.2022.
FRONTEX, “Analysis Report 2020”, https://frontex.europa.eu/assets/ Publications/Risk_Analysis/Risk_Analysis/Annual_Risk_Analysis_2020.pdf, erişim 19.01.2023.
IMO (Internatinatinal Maritime Organization), “IMO Hakkında Genel Bilgi”, https://www.imo.org/en/About/HistoryOfIMO/Pages/Default.aspx, erişim 03.02.2023.
IMO, “Maritime Security”, https://www.imo.org/en/OurWork/Security/Pages/ Default.aspx, erişim: 07.04.2023. IMO, “Piracy and Armed Robbery Against Ships” https://www.imo.org/en/Our Work/Security/Pages/PiracyArmedRobberydefault.aspx, erişim 18.08.2022.
IRENA (International Renewable Energy Agency), “Ocean Energy Data”, https://www.irena.org/ocean, erişim 05.09.2022.
KOPACZ Zdzislaw, MORGAS Waclaw ve URBANSKİ Josef, “The Maritime Safety System, its Main Components and Elements”, s.1-14, https://www.researchgate.net/publication/231892592_The_Maritime_Safety_System_its_Main_Components_and_Elements, erişim 02.09.2022.
MGK (Milli Güvenlik Kurulu), “21 Temmuz 2022 tarihli Milli Güvenlik Kurulu Basın Açıklaması”, https://www.mgk.gov.tr/index.php/21-temmuz-2022-tarihli-toplanti, erişim 22.01.2023.
MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI, “2021 Faaliyet Raporu”, https://www.msb.gov.tr/Content/Upload/Docs/2021.pdf, erişim 08.04.2023. NATO, “Alliance Maritime Strategy”, https://www.nato.int/cps/ en/natohq/official_texts_75615.htm, erişim 03.04.2022. SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI, “İstatistikler”, https://www.sg.gov.tr/, erişim 08.04.2023.
SSB (Savunma Sanayi Başkanlığı), “1974-1985 Arası Türk Askeri Sanayisi”, https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=47&LangID=, erişim 03.01.2023.
SSB (Strateji ve Bütçe Başkanlığı), “Kalkınma Planları”, https://www.sbb.gov.tr/ kalkinma-planlari/, erişim 20.10.2022.
STATISTA, “Dünya Turizm Verileri”, https://www.statista.com/statistics/ 1220218/tourism-industry-market-size-global/, erişim 03.08.2022.
ŞAHİN Kenan, “Deniz Güvenliği”, Güvenlik Yazıları Serisi, No. 52, https://trguvenlikportali.com/wpcontent/uploads/2020/10/DenizGuvenligi_KenanSahin_v.2.pdf, erişim 25.01.2023.
ŞAHİN Kenan, “Küresel Deniz Güvenliğine Yönelik Hukuki Tedbirler: Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözleşme, Karar, Protokol, Kod ve Uygulamaları”, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, C12(2), s. 31-44, https://www.researchgate.net/publication/353104763_Kuresel_Deniz_Guvenligine_Yonelik_Hukuki_Tedbirler_Uluslararasi_Denizcilik_Orgutu_Sozlesme_Karar_Protokol_Kod_ve_Uygulamalari, erişim 09.08.2022.
TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI, “2022 Faaliyet Raporu”, https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/TOB%202022%20YILI%20I%CC%87DARE%20FAALI%CC%87YET%20RAPORU.pdf, erişim 08.04.2023.
TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı), “2021 Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu”, https://www.tpao.gov.tr/file/2208/2021-sektor-raporu-95662fe47ebd9c5f.pdf, erişim 05.01.2023.
TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı).”2020 Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu”, https://www.tpao.gov.tr/file/2110/tpao-sektor-raporu-2020-sunum-191021-596616ff74617f07.pdf, erişim 05.01.2023.
UK (United Kingdom), “İngiltere Deniz Güvenlik Strateji Belgesi”, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1100525/national-strategy-for-maritime-security-web-version.pdf, erişim 14.08.2022.
ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAKANLIĞI, “Sektör Analizleri”, https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlik-yayinlari/ulasan-ve-erisen-turkiye-2021.pdf, erişim 25.01.2023.
UNEP (United Nations Environment Programme), “Blue Economy Concept Paper”, https://www.unep.org/resources/report/blue-economy-concept-paper, erişim 03.04.2023.
UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime), “Global Report on Trafficking in Persons 2018”, https://www.unodc.org/documents/dataand analysis/glotip/2018/GLOTiP_2018_BOOK_web_small.pdf, erişim 08.10.2022.

ISSN: 1305-4740
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2005
Yayıncı: Millî Savunma Üniversitesi Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Kriz Zamanlarında Bölgeler Arası İlişkiler: COVID-19 Küresel Salgını Döneminde AB-ASEAN Bölgeler Arasıcılığı

Samet YILMAZ

Deniz Güvenliğinde 21. Yüzyıl Tehditlerinin AHP Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Eda TUTAK

Gerilla Savaşının Stratejisini Anlamak: Tet Saldırısı Örneği, 1968

Mustafa ÖZVEREN, Kaan Kutlu ATAÇ

Hukuk Ortamında Hibrit Tehdit Uygulamaları: Çatışma Aracı Olarak Hukuk Uygulamalarının Bir Tipolojisi

Turgut Muhammet ÇALIŞKANLAR, Can DEMİR

Yükselen Bir Orta Gücün Statü Arayışı: Türkiye ve Birleşmiş Milletler Barışı Koruma

İbrahim KUMEK

Türkiye Kalkınma Planlarında Deniz Güvenlik Politikaları Analizi

Ali ŞAHİN, Uğur SADİOĞLU

Uluslararası Güvenlik Literatüründe Eleştirel Bir Yaklaşım: Ontolojik Güvenlik Teorisi

Hatice DEMİRCİ, Güngör ŞAHİN