Turizmin Sosyo-Kültürel Etkileri: Taraklı’da Bir Araştırma

Çalışmanın amacı, turizm ile birlikte Taraklı yerel halkının sosyo-kültürel yaşantısında meydana gelen değişimlerin ve bunların altında yatan sebeplerin neler olduğunun incelenmesidir. Sosyal ve kültürel değişimlerin derinlemesine incelenmesi önem arz ettiğinden bu çalışma yorumlayıcı paradigma ekseninde nitel araştırma yöntemleri kullanılarak tasarlanmıştır. Taraklı’da yaşayan yerel yöneticiler, kanaat önderleri, yerel halk ve sektör temsilcileri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmelere ek olarak yapılandırılmamış (sohbet tarzı) görüşmeler ve gözlemler gerçekleştirilerek araştırmanın veri toplama süreci tamamlanmıştır. Veriler, iletişim, sosyal etkiler, kültürel etkiler ve popülerlik olmak üzere dört temaya bölünerek, MAXQDA 2020 paket programı vasıtasıyla gerçekleştirilen içerik analizi ile yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Taraklı’da turizm gelişiminin bölgeye uygunluğu, turistlerle kurulan iletişimin yüksekliği ve turizm hareketliliğinin sosyal ve kültürel faydaları arttırması sonucu yerel halkın turizmin varlığından mutluluk duyduğu tespit edilmiştir. Öte yandan bireysel faydaları arttırmak için kültürün ticarileşmesinin, genç nesillere kültürel değerleri aktarmanın, turizm dışı nedenlerle yaşanan kültürel değişimin ve somut kültürel mirasın korunması noktasında yaşanan zorlukların sorun oluşturduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Sosyolojisi, Sosyal Etkiler, Kültürel Etkiler, Turist- Yerel Halk İlişkileri, Taraklı

Socio-Cultural Effects of Tourism: A Research in Taraklı

The aim of the study is to examine the changes in the socio-cultural life of Tarakli local people together with tourism and the underlying reasons. This study was designed using qualitative research methods in the interpretative paradigm axis, since it is important to examine social and cultural changes in depth. Semi-structured interviews were applied with local administrators, opinion leaders, local people and sector representatives living in Taraklı. In addition to semi-structured interviews, unstructured interviews and observations were carried out and the data collection process of the research was completed. The data were interpreted by content analysis carried out through the MAXQDA 2020 package program, divided into six themes: general situation, factors, communication, social effects, cultural effects, and popularity. As a result of the research, it is determined that the local people are pleased with the existence of tourism as a result of the suitability of the tourism development in Taraklı, the high level of communication with the tourists and the increase in the social and cultural benefits of the tourism mobility. On the other hand, to increase individual benefits, commercialization of culture, transferring cultural values to younger generations, cultural change due to non-tourism reasons and the difficulties experienced in the preservation of concrete cultural heritage have been observed.

Keywords:

Tourism Sociology, Social Factors, Cultural Factors, Tourist-Local People Relations, Taraklı,

PDF

___

Akis, S., Peristianis, N. ve Warner, J. (1996). Residents’ attitudes to tourism development: the case of Cyprus. Tourism Management, 17(7), 481-494.
Akış, S. (1996). Turizmin ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(2), 10-15.
Akman, D. (2007). Turizm Gelişmesinin Yarattığı Doğal ve Kültürel Değişimler: Kaş Örneği, (Yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara. Albayrak, A. (2016). Turizmin Sosyal Yaşam Üzerine Etkileri. E. Duran ve C. Aslan (Ed.), içinde Turizmin Sosyal Psikolojik Dinamikleri (s.71-89). Çanakkale: Paradigma Akademi
Altındağ, D.T. (2014). Crime and international tourism. Auburn University Department of Economics Working Paper Series.
Aref, F., ve Redzuan, M. (2010). Community leaders’ perceptions towards socio-cultural impacts of tourism on local communities. J Hum Ecol, 29(2), 87-91.
Arrow, K., Bolin, B., Costanza, R., Dasgupta, P., Folke Pimentel, D. (1995). Economic growth, carrying capacity, and the environment. Policy Forum, 268, 520-521.
Asmamaw, D. ve Verma, A. (2013). Local attitudes towards environmental conservation and ecotourism around Bale mountains national park, Ethiopia. Scholarly Journal of Agricultural Science, 3(11), 506-514.
Avcıkurt, C., Bayram, Ş. ve Şahin, S. (2010). Turistlere Yönelik Suçlar: Antalya’ya Gelen Turistler Üzerinde Bir Araştırma. 11. Ulusal Turizm Kongresi, 602-619.
Avcıkurt, C. (2017). Turizm Sosyolojisi Genel ve Yapısal Yaklaşım. Ankara: Detay Yayıncılık.
Aydın, F. (2018). Kültürel turizmin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerine yönelik bir araştırma: Safranbolu örneği. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 461- 474.
Aydın, O. (2012). Türkiye'de alternatif bir turizm; sağlık turizmi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal v e Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012(2), 91-96.
Bahar, İ. H. (2011). Sosyoloji. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
Baykan, E. (2007). Turizmin Yerel Kültür Üzerindeki Etkilerinin Yöre Halkı Tarafından Algılanması (Ürgüp Yöresine Yönelik Bir Uygulama), (Yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Ankara.
Bozkurt, V. (2018). Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Ekin Yayın Basım Dağıtım.
Brunt, P. ve Courtney, P. (1999). Host perceptions of sociocultural impacts. Annals of Tourism Research, 26(3), 493-515.
Butler, R. W. (1980). The concept of a tourist area cycle of evoulution: Implications for management of resources. Canadian Geographer, 5-12.
Cittaslow Türkiye. “Cittaslow Taraklı” https://cittaslowturkiye.org/cittaslow-tarakli (Erişim Tarihi: 29.12.2019). Civelek, A. (2010). Turizmin sosyal yapıya ve sosyal değişmeye etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokul Dergisi, 13(1-2), 331-350.
Coccossis, H. ve Parpairis, A. (2000). Tourism and the Environment: Some Observations on the Concept of Carrying Capacity. Briassoulis, J. H And Van Der Straaten (Ed.) içinde Tourism and The Environment (s.91-105). Netherland: Springer.
Coccossis, H. ve Constantoglou, M.E. (2008). The use of Typologies in Tourism Planning. H. Coccossis ve Y. Psycharis (Ed.), içinde Regional analysis and policy (s. 273-295). Netherland: Springer.
Cohen, E. (1972). Toward a socıology of international tourism. Political Economics, 39 (1), 164-182.
Cohen, E. (1984). The socilogy of tourism: approaches, ıssues and findings, Annual Review of Sociology.
Çolak, O., Kiper, V. O. ve Batman, O. (2020). Ölçüsüz turizm’e (Over-Tourism) dair kavramsal bir yaklaşım. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 12(23), 609-621.
Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Creswell, J. W. (2017). Nitel Araştırmacılar İçin 30 Temel Beceri. (Çev. H. Özcan). Ankara: Anı Yayıncılık.
Çapar, G. ve Yenipınar, U. (2016). Somut olmayan kültürel miras kaynağı olarak yöresel yiyeceklerin turizm endüstrisinde kullanılması. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 100-115.
Demir, Ş.Ş. (2017). Sosyolojik Boyutuyla Turizm. M. Demir (Ed.), içinde Genel turizm kavramsal ve farklı boyutlarıyla değerlendirme (s.56-64). Ankara: Detay Yayıncılık.
Deveci, A. (2015). Kentlerin Kökeni ve Tarihi. F. Güneş (Ed.), içinde Kent sosyolojisi (s. 26- 49). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Dixon, R.D. (1979). Tourism and church attendance: empirical findings. Sociological Analysis, 40(3), 256-258.
Duran, E. (2011). Turizm, kültür ve kimlik ilişkisi: turizmde toplumsal ve kültürel kimliğin sürdürülebilirliği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 291-313.
Doğan, H.Z. (2004). Turizmin Sosyo-Kültürel Temelleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Edinsel, S. ve Adıgüzel, O. (2014). Türkiye’nin sağlık turizmi açısından son beş yıldaki dünya ülkeleri içindeki konumu ve gelişmeleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 167-190.
Farooquee, N.A., Budal, T. K. ve Maikhuri, R. K. (2008). Environmental and socio-cultural impacts of river rafting and camping on ganga in uttarakhand himalaya Current Science, 94(5), 587-594.
Frater, J.L. (1996). Residents' perceptions of the impact of tourism in jamaica. (Doctoral dissertation, Temple University) Retrieved from http://irep.emu.edu.tr.
Gallego, M.S., Nadal, J.R. ve Fourie, J. (2016). The effects of terorism, crime and corruption on tourism. XIX Congreso AECIT.
Giddens, A. ve Sutton, W.P. (2018). Sosyolojide Temel Kavramlar. (Çev A. Esgin). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Gjerald, O. (2005). Sociocultural impacts of tourism: a case study from Norway. Journal of Tourism and Cultural Change, 3(1), 36-58.
Goeldner, C.R. ve Ritchie, B. (2009). Tourism Principles, Practices, Philosophies. New Jersey: John Wiley & Sons.
Gümüş, N. ve Özüpekçe, S. (2009). Foça’da turizmin ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel etkilerine yönelik yerel halkın görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 399-418.
Haralambopoulos, N., ve Pizam, A. (1996) Perceived impacts of tourism. Annals of Tourism Research, 23(3), 503-526.
Harril, R. (2004). Residents’ attitudes toward tourism development: a literature review with implications for tourism planning. Journal of Planning Literature, 18 (3), 251-266.
Hoan, J. G. (1992). Perceived Post-Olympic Sociocultural Impacts by Residents from a Tourism Perspective: A Case Study ın Chamsil, Seoul, Korea. (Doctoral dissertation, University of Minnesota Doctor of Philosophy).
Hsu, C.H. (2006). Tao Residents’ Perceptions of Social and Cultural Impacts of Tourism in Lan-Yu, Taiwan. (Master’s thesis) Retrieved from: Retrieved from https://tigerprints.clemson.edu.
Hvenegaard, G.T. (2002). Using Tourist typologies for ecotourism research. Journal of Ecotourism, 1 (1), 7-18.
Işık, Ş. ve Zoğal, V. (2017). Turizm kentleşmesi kavramı: Antalya örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 26(2), 71-94. Joshi, S. ve Dahal, R. (2019). Relationship between social carrying capacity and tourism carrying capacity: a case of Annapurn Conservation Area, Nepal. Journal of Tourism & Hospitality Education, 9, 9-29.
Kostalova, B. (2017). Tourism Impact and Residents’ Perspectives: The Case Of Zell Am See-Kaprun. (Master’s thesis) Retrieved from: Retrieved From https://www.modul.ac.at .
Kömürcü, İzzettin (2015). “Taraklı Ağzı” Sakarya Yenigün. http://www.sakaryayenigun.com.tr (Erişim Tarihi: 28.12.2019).
Kurgun, H. ve Yumuk, Y. (2013). Yöresel el sanatlarının kültürel turizmin gelişimindeki rolü: Görece (Boncukköy) ve Nazarköy örnekleri. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(1), 27-32.
Layder, D. (2013). Sosyal Teoriye Giriş. (Çev. Ü. Tatlıcan). İstanbul: Küre Yayınları.
Lea, J. (2006). Tourism and development in the third world. New York: Routledge.
Mason, P. ve Cheyne, J. (2000). Residents' attitudes to proposed tourism development. Annals of Tourism Research, 27 (2), 391-411.
Mbaiwa, J.E. (2011). Cultural commodification and tourism: the goo-moremi community, central Botswana. Tijdschrift Voor Economische en Sociale Geografie, 102(3), 290-301.
McKercher, B. (1993). Some fundamental truths about tourism: Understanding tourism's social and environmental impacts. Journal of Sustainable Tourism, 1(1), 6-16.
Mccool, S.F. ve Lime, D.W. (2009). Tourism carrying capacity: temping fantacy or useful reality?. Journal of Sustainable Tourism, 9(5), 372-388.
McVeigh, C. (1992). Tourism and Development in Highland Sardinia Economic and Socio-Cultural Impact Study of Tourism in Baunei. (Master’s thesis) McGill University, Department of Anthropology.
Mehmetoğlu, M. (2008). A typology of tourists from a different angle. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 5 (3), 69-90.
Meydan Uygur, S. ve Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerindeki etkileri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 30-49.
Nelson, H.H. (1989). Tourism the Sacred Journey. V.L. Smith (Ed.), içinde The Host and Guest The Anthropology of Tourism (pp.1-21). Philadelphia: Pennsylvania Press.
Özbostan, Osman (2000). Taraklı ve Yöresinin Turizm Potansiyeli (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/ Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Sakarya.
Özel, Ç.H. (2014). Turizmin Sosyo-Kültürel Boyutta Ortaya Çıkardığı Etkilerin İncelenmesi: Marmaris örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 42, 57-68.
Öztaş, Emine Banu (2006). Sakarya’nın Taraklı İlçesinde Bulunan Tarihi Evlerin Tespiti ve İlçenin Sosyo-Kültürel Yapısındaki Değişimlerin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü/Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
Özüpekçe, S. (2008). Turizm Yerleşmelerinde Nüfusun Sosyo-Ekonomik Özelliklerinde Ortaya Çıkan Değişimler ve Eğitim Üzerindeki Etkisi (Foça Örneği). (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir.
Özdemir, M. ve Kervankıran, İ. (2011). Turizm ve turizmin etkileri konusunda yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Afyonkarahisar örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 1-25.
Quian, J., Fen, D. ve Zhu, H. (2012). Tourism-driven urbanization in China’s small town development: a case study of Zhapo Town. Habitat International, 36, 152-160.
Rızaoğlu, B. (2012). Turizm Davranışı. Ankara: Detay Yayıncılık.
Ritchie, B. ve Crouch, I. G. (2005). The Competitive Destination a Sustainable Tourism Perspective. USA: Cabi Publishing.
Singla, M. (2014). A case study on socio-cultural ımpacts of tourism in the city of Jaipur, Rajasthan: India. Journal of Business Management & Social Sciences Research, 3(2), 10-23.
Soykan, F. (2003). Kırsal turizm ve türkiye turizmi için önemi. Ege Coğrafya Dergisi, 12,1-11.
Taraklı Belediyesi (2019). Tarihin Doğayla Buluştuğu Ter Taraklı. Sakarya: Taraklı Belediyesi.
Tunç, A. ve Sevin, H.D. (1999). Suç ve terorizmin turizm talebi üzerindeki etkisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 131-140.
UNWTO (World Tourism Organization). (2020). Unwto Tourism Highlist. Madrid: UNWTO Publishing.
Villar, J.A. (2008). ‘Ibiza: beauty of the day, queen of the night: the influence of clubbing on the Ibizan population. Proceedings from Club Health Conference Ibiza.
Weaver, D. ve Lawton, D. (2014). Tourism Management. Milton: John Wiley&Sons.
Whalley, P. A. (2000). Resident perceptions of the sociocultural ımpacts of tourism in Llangollen, North-east Wales. (Master’s thesis) Retrieved from: Retrieved from https://shura.shu.ac.uk.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yoon, Y., Gursoy, D. ve Chen, J.S. (2001). Validating a tourism development theory with structural equation modeling. Tourism Management, 22, 363-372.
Zhuang, X., Yao, Y., ve Li, J. (2019). Sociocultural ımpacts of tourism on residents of world cultural heritage sites in China. Sustainability, 11, 840.