Turist Rehberliği Bölümleri İçin Önerilen Müfredatlar: Bir İçerik Analizi

Turist rehberliği alan yazınında eğitim sorunlarını ele alan çalışmalar içinde müfredat eleştirileri önemli bir yer tutmaktadır. Buna rağmen dile getirilen sorunları bir müfredat önerisi ile tartışan çalışma sayısı son derece azdır. Araştırmada, alan yazında şimdiye kadar geliştirilen önerilerin; ne zaman, kimler tarafından, neden ve nasıl geliştirildiği sorularına içerik analizi yöntemi ile yanıt aranmıştır. Bu amaçla ilk olarak, doküman analizi yapılmış ve müfredat öneren çalışmalar tespit edilmiş, ardından, önerilen müfredatlar araştırma için geliştirilen “müfredat analiz formu” aracılığıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Analizin bulguları yaklaşık otuz yıllık süreçte iki bildiri ve iki yüksek lisans tezi olmak üzere dört müfredat önerisi geliştirildiğini ve müfredatlar arasında yer verilen ders grupları ile çözmeye odaklandıkları sorunlar açısından büyük farklar olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, geliştirilen “müfredat analiz formunun” farklı müfredatları birbirleri ile kıyaslamaya imkân veren bir araç olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Bu sayede, gelecek tartışmalara katkı sağlayabilecek analitik bir çerçevenin ana hatları belirlenebilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Eğitimi, Turist Rehberliği, Müfredat Sorunu, İçerik Analizi

Curriculum Proposals for Tour-Guiding Programs: A Content Analysis

Curriculum criticisms have an important place among the studies addressing educational problems in the tourist guiding literature. Nevertheless, notably few studies discuss the expressed issues along with a curriculum proposal. Using the method of content analysis, this research seeks answers to the questions of when, by whom, why, and how the proposals presented in the literature so far were developed. To that end, initially studies with curriculum proposals were determined by document analysis; subsequently, the proposed curricula were submitted to content analysis by means of the research-specific “curriculum analysis form”. The findings of the analysis reveal that four curriculum proposals, namely, two papers and two master's theses, were developed over a period of nearly thirty years, and that there are significant differences among those curricula in terms of the instruction groups they include as well as of the issues they aim to resolve. In addition, the results show that the research-specific "curriculum analysis form" is useful as a tool that allows comparing different curricula with each other. Accordingly, the outlines of an analytical framework that can contribute to further discussions have been determined.

Keywords:

Tourism Training, Tour-Guiding, Curriculum Problem, Content Analysis,

PDF

___

Ahipaşaoğlu, S. (1994). Türkiye’de Turizm Rehberliği Eğitiminin Üniversiteler Kapsamı İçerisinde Alınması Üzerine Düşünceler. Hafta Sonu Semineri I: Dört Yıllık Turizm Yüksek Okullarında Eğitim-Öğretim Sorunları ve Çözüm Yolları, 23-25 Eylül 1994, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu, Nevşehir, ss. 135-144.
Ahipaşaoğlu, S. (1997). Turist Rehberliği Eğitiminde Bakanlık Kursları İle Üniversite Programlarının Analitik İncelemesi, 50. Yıl Sempozyumu, Ağustos 1997, Oleyis Vakfı Yayınları, Ankara, ss. 233-251.
Akmel, J. (1992). Turist Rehberliğinde Üniversite Eğitimi. Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, 9-11 Aralık 1992, Turizm Bakanlığı Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara, ss. 219-222.
Amoah, V. A. ve Baum, T. (1997). Tourism education: Policy versus practice, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 9, 5-12.
Arslantürk, Y. (2010). Yükseköğretim düzeyinde turist rehberliği eğitimi veren öğretim kurumlarında uygulanan eğitime yönelik öğrenci algılamaları. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 63-78.
Arslantürk, Y., Küçükergin, F. N., ve Apalı, Z. (2016). Turist Rehberliği Eğitiminde Güncel Durum ve Kavram Karmaşası, 17. Ulusal Turizm Kongresi, 20-23 20-23 Ekim, Muğla-Bodrum, ss. 915-922.
Aşkın, S. (2020). Turist Rehberliği Lisans Eğitiminin Akademisyenler, Turist Rehberleri ve Lisans Bölümü Öğrencilerinin Bakış Açısı İle Değerlendirilmesi: Karşılaştırmalı bir Analiz, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Seyahat İşletmeciliği ve Turist Rehberliği Ana Bilim Dalı, Ankara.
Ap, J. ve Wong, K. K. (2001). Case study on tour guiding: Professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22, 551–563.
Cansu, E. ve Tanrısever, C. (2020). Turist Rehberlerinin yabancı dil eğitimleri üzerine bir araştırma. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 9(1), 26-44.
Cooper, C. ve Westlake, J. (1998). Stakeholders and tourism education: Curriculum planning using a quality management framework, Industry and Higher Education, 12(2), 93-100.
Çakmak, T.F. ve Dinçer, F. (2018). Turist rehberliği bölümleri ders programlarının “Türk kimliği” açısından incelenmesi. International Journal of Contemporary Tourism Research, 2(2), 67-75.
Çeşmeci, N. ve Yılmaz, İ. (2020). Gastronominin Turist Rehberliği Eğitimindeki Yeri: Türkiye’de Lisans Düzeyinde Eğitim Veren Kurumların Müfredatlarının Değerlendirilmesi. Şule Aydın, Ömer Çoban, Yusuf Karakuş ve Nurgül Çalışkan (Ed.), içinde Gastronomi Turizminde Güncel Araştırmalar (ss. 115-124). Ankara: Detay Yayıncılık.
Çokişler, N. (2017). Turizm Rehberliği Eğitiminde Çeyrek Asırdır Değişmeyen Parçalanmış Yapı Sorunu. 3. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı Cilt 2, Turizm Bakanlığı, Ankara, ss. 325-335.
Çokişler, N. (2021a). Turist rehberliği mevzuatının tarihsel değişimi. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), 17-28.
Çokişler, N. (2021b). Müfredatların şekillenmesinde turist rehberliği kurs yönetmeliklerinin payı. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 4(2), 695-710.
Eker, N. ve Zengin, B. (2016). Turist rehberliği eğitiminin değerlendirilmesi: Profesyonel turist rehberleri üzerinde bir uygulama. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 65-74.
Elo, S. ve Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115.
Eser, S. ve Haşimoğlu, N. (2020). Turist rehberliğinde dil seçimi ve nadir dillerin önemi. Turizm Akademik Dergisi, 7(2), 225-240.
Fidgeon, P. R. (2010). Tourism education and curriculum design: A time for consolidation and review?. Tourism Management, 31(6), 699-723.
Gökçe, S. (2016). Lisans Düzeyinde Turizm Rehberliği Eğitimi Verilen Üniversitelerde Sanat Tarihi Eğitiminin Mesleki Turizm Eğitimindeki Yerine Yönelik Bir Değerlendirme, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Aydın.
Gül, T. (2012). Türkiye’deki Turizm Rehberliği Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
Güven, Ö.Z. ve Ceylan, U. (2014). Lisans ve Ön lisans Düzeyinde Turizm Rehberliği Eğitimi Veren Okullardaki Müfredatların Turizm Rehberliği Meslek Yönetmeliğine Uygunluğunun İncelenmesi. 15.Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım 2014, Gazi Üniversitesi, Ankara, ss. 186-195.
Hacıoğlu, N. ve Demirbulat-Güdü, Ö. (2014). Türkiye’de Turizm Rehberliği Eğitiminin İlgili Mevzuat Çerçevesinde Kavramsal Analizi, 15.Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım 2014, Gazi Üniversitesi, Ankara, ss. 170-185.
Hacıoğlu, N., Kaşlı, M., Şahin, S. ve Tetik, N. (2008). Türkiye'de Turizm Eğitimi. Ankara: Detay Yayıncılık. İşçeli, Z. ve Kılıç, G. (2018). Lisans düzeyinde turizm rehberliği eğitimi veren fakültelerin müfredatlarının incelenmesi. Turist Rehberliği Dergisi, 1(1), 41-56.
Karaman, S., Köroğlu, Ö. ve Köroğlu, A. (2012). Turizm Rehberliği Eğitimi Alan Öğrencilerin Rehberlik Eğitimine Yönelik Düşüncelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Turizm Eğitimi Konferansı–Workshop Bildiriler Kitabı, 17-19 Ekim 2012, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara, ss. 351-362.
Kardaş, K. (2020). Turizm Rehberliği Bölümleri İçin Araştırma ve Müfredat Kapsam Önerisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm Rehberliği Ana Bilim Dalı, Mersin.
Kozak, M. A. (2009). Akademik turizm eğitimi üzerine bir durum analizi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 1-20.
Kozak, M. A. ve Kozak, N. (2000). Türkiye'de lise, önlisans ve lisans düzeyindeki seyahat acenteciliği programlarında okutulan derslerin sektörün beklentilerine uygunluğu. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 11(1), 57-67.
Kozak, N., Ateş, S., Kozak, M. ve Tanrısever, C. (2016). 9. Akademik Turizm Eğitimi Arama Konferansı Turizm Rehberliği Eğitimi Arama Konferansı Sonuç Raporu, Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi.
Kuşluvan, S. ve Çeşmeci, N. (2002). Türkiye’de Turist Rehberliği Eğitiminin Sorunları ve Yeniden Yapılandırılması. Turizm Eğitimi Konferans-Workshop, 11-13 Aralık 2002, T.C. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara, ss. 235-242.
Kürkçü, M. (2018). Rehber adayları gözünden turist rehberliği bölümleri ders programları ve uygulamalardaki yanlışlıklar. Mediterranean Journal of Humanities, 8(2), 437-449.
Özsoy, A. ve Çokal, Z. (2021). Kültürel miras eğitimi açısından turizm rehberliği bölümlerine yönelik müfredat incelemesi. Turist Rehberliği Dergisi, 4(2), 106-118.
Ring, A., Dickinger, A., ve Wöber, K. (2009). Designing the ideal undergraduate program in tourism: Expectations from industry and educators. Journal of Travel Research, 48(1), 106-121.
Schreier, M. (2012). Qualitative Content Analysis in Practice. Londra: Sage Publications.
Scotland, M. (2006). Higher Education Program Curricula Models in Tourism and Hospitality Education: A Review of the Literature. The Academy of Human Resource Development International Conference (AHRD), 38(3), Texas, 2006, ss. 801–808.
Sekaran, U. ve Bougie, R. (2010). Research Methods for Business A Skill Building Approach. (5th Edition). Haddington: John Wiley & Sons.
Smith, A. E. ve Humphreys, M. S. (2006). Evaluation of unsupervised semantic mapping of natural language with Leximancer concept mapping. Behavior Research Methods, 38(2), 262-279.
Sözbilir, M., Kutu, H. ve Yaşar, M. D. (2012). Science Education Research in Turkey: A Content Analysis of Selected Features of Papers Published. J. Dillon & D. Jorde (Ed), içinde The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (s. 341-374). Rotterdam: Sense Publishers.
Stemler, S. (2000). An Overview of Content Analysis. Practical Assessment, Research, and Evaluation, 7(17), 1-6.
Taş, E. (2019). Lisans Düzeyinde Turizm Rehberliği Eğitimde Mesleki İngilizce Dersine Yönelik Bir Değerlendirme, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm Rehberliği Ana Bilim Dalı, İzmir.
Temizkan, R., Temizkan S. P. ve Köz, E. N. (2012). Turizm Fakültelerinin Turizm Rehberliği Eğitimindeki Durumu: Turizm Rehberliği Öğrencilerinin Değerlendirmeleri. XIII. Ulusal Turizm Kongresi, 6-9 Aralık 2012, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, ss. 439-454.
Tür, Ş. (2012). Üniversitelerde Profesyonel Turist Rehberliği Eğitimi ve Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri, Turizm Eğitimi Konferansı–Workshop Bildiriler Kitabı, 17-19 Ekim 2012, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara, ss. 378-381.
Türker, A., Güzel, F.Ö. ve Özaltın-Türker, G. (2012). Turizm Aktörü Olarak Profesyonel Turist Rehberlerinin Türkiye’deki Rehberlik Eğitim Sistemine Bakış Açılarını Belirlemeye Yönelik Bir Odak Grup Çalışması, Turizm Eğitimi Konferansı–Workshop Bildiriler Kitabı, 17-19 Ekim 2012, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara, ss. 17-19.
Uçmuş, P. K. (2021). G-20 ülkelerinde turist rehberliği eğitimi. Turist Rehberliği Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 23-43.
Yarcan, Ş. ve Çetin, G. (2021). Tour Operating Business. İstanbul: Istanbul University Press.
Yenipınar, U. ve Kardaş, K. (2019). Turizm rehberliği bölümleri müfredat geliştirme önerisi. Journal of Travel and Tourism Research, 15, 1-26.
Yenipınar, U., Çınar, B. ve Bak, E. (2017). Turist Rehberliği Eğitimi ve Mesleğin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri. 3. Turizm Şurası Tebliğler Kitabı Cilt 2, 1-3 Kasım 2017, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, ss. 306-320
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, R., Kuşluvan, S. ve Şenyurt, S.Y. (1997). Turist Rehberliği Öğretiminde Yeni Bir Model: Nevşehir Turist Rehberliği Bölümü Programı ve Değerlendirilmesi, Hafta Sonu Semineri IV: Türkiye’de Turizmin Gelişmesinde Turist Rehberlerinin Rolü, 05-07 Aralık 1997, Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okulu, Nevşehir, ss. 7-36.